به جای صرفه‌جویی
به جای صرفه‌جویی
متن سند:
به جای صرفهجوییحضرت امام خمینی(ره)، در بیان مشکلات و گرفتاری‌های علما و روحانیون و مردم متدین و مسلمان ایران در رژیم شاهنشاهی پهلوی و سیاست‌های حاکم بر آن، خصوصاً در تبیین نقش مطبوعات در آن دوران، بیانات فراوانی دارند که در بخشی از آن می‌فرمایند:
« ما یکی از گرفتاری‌های بزرگمان در زمان طاغوت، گرفتاری به دست مطبوعات بود. طاغوت مهره‌هایی که در خدمت او بودند و در خدمت اجانب، انتخاب می‌کرد و زبده‌های آنها را انتخاب می‌کرد برای ادارۀ مطبوعات و برای تبلیغات به ضد اسلام و به ضد کشور، لکن با آب و رنگ اسلامی و ملی؛ من نمی‌دانم که صدمه‌ای که کشور و اسلام از مطبوعات در زمان طاغوت دید بیشتر بود یا صدماتی که از سایر ارگان‌های طاغوتی!»1
در باب فواید و مضرات مطبوعات، متفکر روشن‌بین جهان اسلام، سید جمال‌الدین اسدآبادی می‌نویسد:
« بالجمله جریده، انسانِ خواهانِ سعادت را دوربینی است جهان‌نما، و ذره‌بینی است حقیقت را، و راهبری است نیک فرجام، و صدیقی است سعادت انجام، و طبیبی است شفیق، و ناصحی است صدیق، و معلمی است متواضع، و مؤدبی است خاضع، و دیده‌بانی است بیدار، و حارسی است هوشیار، و مربی است کامل برای عموم، و تریاق شافی است به جهت جمیع هموم، و بهترین منشطی [نشاط‌آورنده] است حاملین را، و نیکوترین منبهی است غافلین را، و روح‌بخش است دل‌های مرده را، و برانگیزنده است افکار افسرده را، در وحدت جلیس است و در وحشت انیس، و عالمان راست سرمایه، عارفان راست پیرایه، تاجران را رهبر، و حاکمان را مشیر معدلت گستر، زارعان را قانون فلاحت است، و صانعان را استاد صناعت، و جوانان را دبستان، و عوام راست ادبستان، ارباب بصیرت راست نور دیده، و خداوند سیاست را دستوری است پسندیده، و مدنیت را حصنی است حصین، و سعادت انسانی را حبلی است متین، و شرف و منزلت و رفعت جریده و کثرت آن برحسب ترقی اعم در علوم و معارف و عروج آنهاست به مدارج مدنیت، زیرا که عالم حاجات و ضروریات خویش را از جاهل و غافل بیشتر می‌داند و در استحصال آنها زیاده سعی مبذول می‌دارد. پس هر امتی که جویای سعادت و خواهان رفاهیت بوده باشد، باید بداند که به غیر از جراید و اخبار نامه‌های یومیه، به مقصود اصلی و مطلوب حقیقی خود نخواهد رسید. پس از به بحث راه‌های بیغوله نباید و اراضی پست و بلند را بیهوده طی ننماید، ...»
اما این مهم قابل دسترس نیست مگر آنکه شرایطی داشته باشد. در ادامه سیدجمال درباره‌ی این ضروریات می‌نگارد:
« ... و لکن به شرط آنکه صاحب جریده، بنده حق بوده باشد، نه عبد دینار و درهم. زیرا که اگر بنده دینار و درهم بوده باشد، حق را باطل و باطل را حق و خائن را امین و امین را خائن و صادق را کاذب و کاذب را صادق و عدو را صدیق و صدیق را عدو و قریب را بعید و بعید را قریب و ضعیف را قوی و قوی را ضعیف و منفعت را مضرت و مضرت را منفعت و حسن را قبیح و قبیح را حسن و موهوم حقیقی را موجود و موجود حقیقی را موهوم وا می‌نماید و البته عدم این‌گونه جریده از وجود آن به مراتب خیلی بهتر است. »2
با مروری به مطبوعات دوران پهلوی و بررسی سوابق نویسندگان آن، افراد کثیری را می‌توان یافت که عبد دینار و درهم بودند و برای انتفاع شخصی، حاضر شدند تا همه‌ی مصالح مردم و کشور را زیر پا بگذارند تا به نان و نوایی، پُستی و پولی، یا امکانی دست یابند.
آری! اینها، قلمشان وسیله‌ی تجارتشان بود و تا از این طریق، هم در خدمت استعمارگران گام بردارند و هم نان و نوایِ خویش رونق دهند. سند زیر نمونه‌ای از این گونه تجارت است:
سند شماره (52)
شماره: 3343 /322 تاریخ: 28 /1 /43
موضوع: دکتر هدایتی وزیر آموزش و پرورش
با اینکه دولت در تمام وزارتخانه‌ها و سازمان‌های ادارات دست به صرف‌جویی زده و سعی دارد هزینه‌های غیرضروری را حذف کند، معذلک طبق اطلاع، دکتر هدایتی وزیر آموزش و پرورش در بودجه آن وزارتخانه، به جای صرفه‌جویی، دستور داده در بودجه 3 ماهه آخر سال، مبلغ یکصد هزار تومان بودجه سرّی اضافی تأمین کنند که او بتواند این پول را صرف تبلیغ برای خود در جراید و غیره نموده و برای پیشرفت کار‌های شخص خود به هرکس که بخواهد بدون مانع بپردازد.
گفته می‌شود حسابداری وزارت آموزش و پرورش این مبلغ را در بودجه 3 ماهه آخر سال خود تأمین نموده است.
محترماً
در اجرای پی‌نوشت مدیریت کل این اطلاعیه تهیه تا به سازمان امور همگانی ارسال شود. 28 /1 /43
ارسال شود.
28 /1 /43
سند شماره (53)
شماره: 11 /11 /3/ ـ 463 /325 تاریخ: 11 /11 /43
موضوع: دکتر هدایتی وزیر آموزش و پرورش
طبق اطلاع روز 27 /1 /43 به دستور دکتر هدایتی وزیر آموزش و پرورش، دکتر مشیری رئیس انتشارات آن وزارتخانه، برای خبرنگاران جراید کیهان. اطلاعات و پیغام امروز، به نام طیار. فتحی و فائز مبلغ 5 ریال (برای هر یک) داخل پاکتی علیحده می‌فرستد و به مشیری می‌گوید که به مخبرین مذکور اطلاع دهد این مبلغ همه‌ماهه به طور مستمر برای شما فرستاده خواهد شد و شما همان‌طور که مذاکره شد، در جراید وابسته به خودتان کارتان را انجام دهید.
گفته می‌شود از 3 نفر خبرنگاران مذکور، دو نفر آنها به نام‌های فتحی و ایرج فائز، مبلغ 5 ریال را گرفته‌اند ولی طیار خبرنگار روزنامه کیهان از گرفتن وجه خودداری کرده و به‌آورنده پول گفته است به وزیر آموزش بگویید من دلال نیستم.
سند شماره (54)
شماره: 1144 /326 تاریخ:9 /12 /43
موضوع: صفی‌پور نماینده مجلس شورای ملی
در جلسه اخیر مجلس شورای‌ملی، چند نفر از نمایندگان مجلس از صفی‌پور، نماینده مجلس شورای‌ملی و مدیر مجله «امید ایران» سؤال می‌کنند مشارالیه که با دکتر هدایتی نظر خوبی نداشته، چطور در هفته گذشته رپرتاژی با عکس‌های متعدد از مشارالیه در مجله امید ایران چاپ نموده. صفی‌پور جواب می‌دهد که من باز هم با او اختلاف دارم، ولی شخصی است به نام برزگر، کارمند وزارت فرهنگ و مخبر مجله امید ایران، مبلغ ده هزار ریال وزیر آموزش و پرورش به او پرداخت کرده و از طرفی هم رئیس مستقیم او است، به خاطر او من این رپرتاژ را چاپ کردم. به طوری که اصولاً خودم آن را نخوانده‌ام؛ ولی دکتر هدایتی تلفنی از وی تشکر کرد، ولی مشارالیه به او گفته (من این مقاله را بدون اینکه بخوانم چاپ کرده‌ام). صفی‌پور افزوده عکسی از دکتر هدایتی وزیر آموزش و پرورش دارم که در میتینگ حزب منحله توده جلوی مجلس شورای‌ملی مشغول صحبت است و روزی آن را چاپ خواهم کرد و اطمینان دارم دکتر هدایتی روزی به شاهنشاه خیانت خواهد کرد.
سند شماره (55)
به: عرض می‌رسد
از: 322
موضوع: فعالیت به منظور تقویت دکتر هادی هدایتی وزیر آموزش و پرورش
به قرار اطلاعی که ناصر رنجبین، مخبر روزنامه، به آقای سرتیپی، رئیس دفتر خانم فرخ‌روپارسا، معاون پارلمانی وزارت آموزش و پرورش داده، اطرافیان دکتر هدایتی وزیر آموزش و پرورش، 3 هزار تومان روی هم گذاشته‌اند که در روز ششم بهمن خرج کنند و از این طریق موقعیت دکتر هدایتی را که به علت اخراج از هیئت اجرایی حزب ایران نوین ضعیف شده، تقویت نمایند.
توضیحات سند:
1. صحیفۀ امام، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (قدس سره) تهران، چاپ اول 1378، ج 13، صص 7 و 1562. مجله آفرینش (شماره 34، مهر و آبان 1374، مرکز مطالعات و تحقیقات اسلامی)، ص 5