موضوع : اقدامات افراد حزب منحله توده
تاریخ سند: 16 خرداد 1342
موضوع : اقدامات افراد حزب منحله توده
متن سند:
شماره : اداره یکم عملیات بخش 311 اخیرا افراد حزب توده1 که بین کارگران شرکت واحد اتوبوسرانی می باشند برای تهیه طومار به منظور تنفر از واقعه 15 خرداد ماه 42 و تجاوز اخلالگران به باجه های شرکت و آتش زدن چند دستگاه اتوبوس شرکت به نخست وزیری و پیشگاه شاهنشاه شروع به فعالیت نموده اند که کارگران از اظهارنظر و امضاء طومار فوق خودداری نمایند و به افراد خود اعلام نموده اند هرگاه مبادرت به امضا نمایند در صورت تغییر حکومت مدرک زنده ای به دست حزب داده شده است و سعی نمایند حتی الامکان از امضاء طفره بروند و خودداری نمایند.نظریه : به مأمور دستور داده شده که افرادی که چنین تصمیمی دارند شناخته و معرفی نماید.
در پرونده تظاهرات 15 خرداد بایگانی شود.
شهابی گیرندگان : بایگانی اداره سوم
توضیحات سند:
1ـ حزب توده در مهرماه 1320 یک ماه پس از ورود ارتش های بیگانه به خاک ایران موجودیت خود را اعلام کرد.موسسان حزب توده از بقایای کمونیستهای سابق بودند که سالیان پیش از شهریور 1320 ه ش مأمور اشاعه افکار کمونیستی بودند و در سال 1310 محکوم شده بودند و تا شهریور 1320 تعدادی از آنها در زندان و یا در تبعید بودند.
طی فرمان عفو عمومی، 28 شهریور 1320 آزاد شدند و پس از آن درصدد برآمدند که حزبی به نام حزب توده با مرام کمونیستی بنیان گذارند.
افرادی چون سلیمان محسن اسکندری، دکتر محمد بهرامی، مرتضی یزدی، جعفر پیشه وری، تقی مکی نژاد و احسان طبری جزو مؤسسان حزب و آزادشدگان از زندان بودند که به اشاره دولت شوروی دست به تشکیل حزب توده زدند.
اولین جلسه هیأت مؤسسان حزب توده در مهرماه 1320 در منزل محسن اسکندری با حضور 37 نفر از دسته 53 نفر و کمونیستهای دیگر و«علی اف» که ایرانی الاصل و کاردار سفارت شوروی بوده و به صورت ناشناس در جلسه حضور داشت، تشکیل گردید.
در این جلسه اعضای کمیته مرکزی انتخاب شدند و مرامنامه حزب به تصویب رسید.
حزب توده از تأسیس تا آغاز پیدایش فرقه دمکرات به صورت یک سازمان علنی و ملی می خواست باشد، ولی در همان آغاز راه منحرف شد و با طرح مسأله اعطای امتیاز نفت شمال به شوروی نشان داد که نیروی ئابسته به امپریالیسم شرق است.