رونوشت اطلاعیه شماره 2 ـ 3 ـ 1322 مورخه 14/4/37
رونوشت اطلاعیه شماره 2 ـ 3 ـ 1322 مورخه 14/4/37
متن سند:
قبل از ظهر روز مزبور جلسه هفتگی منزل فتح اله فرود نماینده مجلس شورای ملی تشکیل گردیده و عده ای در حدود شصت نفر از طبقات مختلف منجمله کبیری.اقوامی.
صفری.
رضوی.
قدس.
ارباب جلیل خانلو.
ادیب صدرائی.
آزادگان.
خسروی.
صائبی.
مرتضائی کارمند دخانیات و قماشی در آن شرکت نموده اند در این جلسه ارباب جلیل خانور[خانلو] رئیس سابق صنف نانوا گفته است عده ای از دوستانش برای عضویت در احزاب ملیون و مردم با مشارالیه مشورت و کسب تکلیف نموده اند و به آنها پاسخ داده حزب ملیون مانند ماه شب چهارده در عین روشنائی رو به زوال است ولیکن حزب مردم مانند ماه شبهای اول ماه و به طرف روشنائی می رود و قبول عضویت حزب مردم اصلح است یکی از حضار در مورد وضع حزب مردم در مجلس شورای ملی از فرود سؤال نموده و فرود در پاسخ وی گفته است حزب مردم دارای 47 عضو ثابت در مجلس می باشد و حداقل 12 نفر از اعضا حزب ملیون هم علاقمند و یا در حقیقت تابع حزب مردم می باشند و اگر نمایندگان منفردی که به حزب مردم تمایل دارند به این عده اضافه شوند در حال حاضر حزب مردم دارای 75 یا 76 رای ثابت در مجلس شورای ملی بوده و بنابراین اکثریت کامل دارد منتهی آقای علم رهبر حزب مردم مایل نیستند عنوان اکثریت را در مجلس داشته باشند زیرا در این صورت بایستی دولت آقای دکتر اقبال ساقط و آقای علم مامور تشکیل کابینه بشوند و تا موقعی که بنا به اراده اعلیحضرت همایون شاهنشاه آقای دکتر اقبال نخست وزیر باشند آقای علم جنبه اقلیت را حفظ خواهد کرد و اما هر لحظه ای که شاهنشاه از آقای دکتر اقبال حمایت نفرمایند و احزاب و نمایندگان را مجاز کنند بلافاصله دولت آقای دکتر اقبال ساقط خواهد آقای فرود اضافه نموده اند که آقای علم شخصا با حسن اخلاق و تدبیر خود توانسته عده ای را دور خود و حزب مردم جمع آوری نماید و آقای دکتر اقبال دارای چنین تدبیر و ابتکاری نیست و اصولاً فاقد اخلاقی می باشند که مردم دور ایشان جمع شوند و در عین اینکه مرد شریف و درستکار است اجتماعی نیستند ولیکن دکتر کاسمی1 دبیر کل حزب ملیون شخص با تدبیر و اجتماعی است و خیلی هم زحمت می کشد تا مردم و نمایندگان مجلس را در حزب ملیون جمع کند ولی در یک جلسه که آقای دکتر اقبال نخست وزیر به نمایندگان مجلس اظهار می دارند (به من دستور داده شده به شما اخطار کنم که عضو حزب ملیون شوید و حال بسته به نظر خودتان است) و در این صورت نماینده مجلس نمی تواند اعتقادی به چنین حزب داشته باشد.
ارباب جلیل خانور[خانلو] به طور مسخره از فرود سؤال نموده که قطعا کارمندان دولت مجوز[مجاز] هستند.
عضو حزب ملیون شوند و آقای فرود در پاسخ نامبرده اظهار نموده به طور حتم این طور خواهد بود زیرا مردم با رغبت عضویت آن را قبول نخواهند کرد و لذا بخشنامه ای از طرف دولت صادر خواهد شد که کلیه کارمندان موظف به قبول عضویت حزب ملیون می باشند.
یکی از حضار گفته است حزب ملیون در زمان حکومت دکتر مصدق توسط والاحضرت فقید شاهپور علیرضا پهلوی در سعدآباد (ویلای شماره 6) تاسیس شده بود و حزب فعلی قطعا همان حزب می باشد و ارباب جلیل خانلو و کبیری اظهار داشته اند که مفتخر به قبول عضویت حزب مردم بوده و آقای فرود نیز به حزب مذکور علاقمندی کامل دارند.
فرود در خاتمه جلسه اظهار نموده که در حال حاضر چند حزب و جمعیت مشغول فعالیت است حزب ملیون حزب مردم ـ جمعیت کک[کوک] و غیره و در پاسخ سؤال یکی از حضار که تاکنون حزبی بنام کوک2 نشنیده اضافه نموده اند اتفاقا حزب کوک در باطن بسیار قوی بوده و دارای قدرت می باشد و در صورتی که در صدد تحقیق برآید می تواند از فعالیت آن آگاه شود.
ضمنا نصراله اقوامی و محمود قدس که از نزدیکان آقای فرود می باشد روز گذشته از قول ایشان اظهار می نمودند پس از بازگشت اعلیحضرت همایون شاهنشاه دولت آقای دکتر اقبال سقوط خواهد کرد و شخص دیگری که ممکن است دکتر امینی سفیر کبیر سابق ایران در امریکا باشد مامور تشکیل کابینه خواهد شد و با نفوذی که بین مردم دارد به حزب اکثریت سر و صورتی خواهد داد.
توضیح آنکه دو نفر نامبردگان فوق برای عضویت حزب ملیون با دکتر کاسمی ملاقات هائی نموده و جلساتی نیز تشکیل داده بودند ولیکن بنا به توصیه آقای فرود از قبول عضویت حزب ملیون خودداری نموده اند.
اصل در پرونده فتح اله فرود 110 ـ ف ـ ر جهت اطلاع ریاست بخش 3 ایفاد می گردد.
ی ـ د ـ بایگانی حزب مردم از بخش 4 رسیده است.
توضیحات سند:
1ـ نصراللّه کاسمی فرزند اسداللّه مازندرانی در سال 1291 ه.ش بدنیا آمد پس از طی تحصیلات ابتدایی و متوسطه دوره طب را با موفقیت به اتمام رساند.
در سال 1318 در دانشکده پزشکی به تدریس اشتغال یافت و به مقام استادی رسید و در فنون و ادبیات نیز تبحر داشت و به اقتضای طبع شعر می گفت.
او در زمان ملی شدن صنعت نفت 38 ساله بود که از ساری به عنوان نماینده مجلس شورای ملی انتخاب شد.
او از نزدیکان اشرف بود و در سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی که ریاست آن با اشرف بود، کار می کرد و فوق العاده فرصت طلب بود.
فردی اهل قلم ، که در کابینه اقبال وزیر مشاور و معاون نخست وزیر و سخنگوی دولت اقبال بود و در حزب ملیون هم فعالیت می کرد.
وقتی به عنوان دبیر کل حزب ملیون وارد صحنه سیاست شد سخنانش شاعرانه بود و در صحنه سیاست پرآشوب و پرجوش و خروش بود و گاهی هم تحت تأثیر محیط، کار را به حملات سخت و هتاکی می کشاند.
«بازیگران عصر پهلوی - محمود طلوعی» 2ـ «کوک» یک سازمان پنهانی بود که در سال 1336 به3 دستور محمدرضا پهلوی و توسط حاج علی کیا تاسیس شد و شبکه خود را در سراسر ایران گسترانید.
وظیفه «سازمان کوک» کشف نارضایتی در اقشار مختلف جامعه بود.
این سازمان بر خلاف سایر شبکه های اطلاعاتی و جاسوسی دوران پهلوی، به دلیل سوء استفاده و جاه طلبی های کیا نتوانست سریّت خود را حفظ کند و به تدریج به یک سازمان نیمه پنهان بدل شد ؛ بدین معنا که نه تنها ساواک بلکه برخی از دولتمردان پهلوی نیز از وجود آن مطلع بودند.
اسناد ساواک نشان می دهد که کیا طی سالهای 1337 ـ 1340 عملاً «سازمان کوک» را به یک شبکه شخصی در جهت اهداف و منافع مالی و سیاسی خود بدل کرده بود و این سازمان بیش از هر چیز به یک باند مخفی با ساختار شبه حزبی در جهت انواع دسته بندی های سیاسی و مالی شباهت داشت.
در اسناد ساواک و اداره دوم ارتش اسامی بسیاری از اعضاء کوک موجود است که تعدادی از آنها قضات و کارکنان عالی مقام دادگستری و عناصر متنفذ فرهنگی بوده اند.
طبق این اسناد، در اواخر دولت منوچهر اقبال ظاهرا سپهبد کیا در موضع مخالفت و تحریک علیه او قرار داشت.
کیا در زمان بازداشت توسط دولت امینی نیز «سازمان کوک» را از درون بازداشتگاه هدایت می کرد و قضات عضو «کوک» نقش مؤثری در تبرئه کیا داشتند.
پس از آزادی کیا، محمدرضا پهلوی وی را از ریاست «سازمان کوک» بر کنار نمود و این مسئولیت را به سرلشگر همایونی، فرمانده ژاندارمری آذربایجان پیش از غائله «فرقه دمکرات» و فرمانده ستون اعزامی به مهاباد در آذر 1325، سپرد.
معهذا، ارتباطات شخصی کیا با برخی اعضای متنفذ «کوک» حداقل تا سال 1343 ادامه داشت.
فعالیت این سازمان تا اواخر حکومت پهلوی ادامه داشت که پس از کیا گزارشات آن سازمان به فردوست می رسید و او آنها را به اطلاع محمدرضا پهلوی می رسانید.
فردوست حدس می زد که سازمان کوک به آمریکایی ها مربوط باشد اما انگلیسی بودن آن را نیز محتمل می داند.