درباره : کانون مترقى
تاریخ سند: 16 آبان 1342
درباره : کانون مترقى
متن سند:
مورخه : 16 /8 /1342گزارش ویژه
درباره : کانون مترقى
کانون مترقى :
کانون مترقى به رهبرى حسنعلى منصور نماینده مجلس شوراى ملى در اردیبهشت ماه سال 40 تشکیل گردیده است. فعالیت این کانون در بدو امر منحصر به تشکیل جلسات هفتگى و بحث پیرامون امور اقتصادى بوده لیکن با شروع فعالیتهاى انتخاباتى دوره بیست ویکم گردانندگان کانون مزبور شروع به یک رشته فعالیتهاى پارلمانى کرده و موقعیتهایى در این مورد به دست آوردند بطورى که در شرایط موجود کانون مترقى اکثریت- پارلمانى را در دست دارد.
با عرض کلیات فوق اکنون به تشریح چگونگى وضع کانون مترقى طبق فرمهاى مخصوص مربوطه مى‌پردازد.
الف ـ سازمان
1 ـ سازمان مصوبه :
تشکیلات کانون مترقى در بدو امر از یک هیأت مؤسس که به نام هیئت مدیره موقت نامیده شده تشکیل گردیده است و طبق اساسنامه کانون مزبور این هیأت موقتى بوده و پس از شش ماه مى‌بایست با انتخابات جدید هیأت مدیره دائم انتخاب گردند لیکن تاکنون در این مورد اقدامى معمول نگردیده است.
2ـ سازمان موجود :
سازمان فعلى کانون مترقى همان هیأت مدیره پنج نفرى و فراکسیون پارلمانى است.
3ـ گردانندگان اصلى :
گردانندگان اصلى کانون مترقى هیأت مدیره کانون مذکور مى‌باشد مرکب از پنج نفر (حسنعلى منصور و محسن خواجه‌نورى، دکتر منوچهر شاهقلى، فتح‌اللّه ستوده، امیرعباس هویدا) به رهبرى حسنعلى منصور و اعضاء مؤثر این کانون عبارتند از :
دکتر فریدون معتمد وزیرى، دکتر محمدعلى مولوى، یوسف اتحادیه، دکتر شادمان، دکتر کشفیان معاون سابق وزارت کار و دکتر نیک‌نژاد.
4ـ سازمانهاى وابسته :
فعلاً ندارد.
ب ـ روش
1ـ اساسنامه و مرامنامه :
یک نسخه اساسنامه و یک نسخه اصول عقاید و نظرات کانون مترقى را که حاوى مرامنامه کانون مزبور است به پیوست تقدیم مى‌دارد.
2ـ هرگونه تغییرات در اساسنامه و مرامنامه
تغییرى حاصل نشده لیکن برخلاف ماده 31 کانون مزبور که تصریح نموده «کانون مترقى غیرانتفاعى بوده و در امور سیاسى دخالتى نخواهد داشت.»
ج ـ قدرت و امکانات :
تعداد اعضاء و طرفداران کانون مترقى مجموعا قریب 200 نفر مى‌باشد.
1ـ قدرت مالى، عوامل تقویت کننده داخلى :
وضع مالى کانون مزبور فعلاً به وسیله وجوه دریافتى از اعضاء و گردانندگان کانون مزبور تأمین مى‌گردد.
2 ـ عوامل تقویت کننده خارجى .
ظاهرا ندارد
د ـ فعالیتهاى اساسى :
1ـ در زمینه سیاست خارجى.
کانون مترقى فعلاً فعالیتى در این مورد ندارد لیکن به طور کلى سیاست این کانون از نظر خارجى در-تأیید سیاست خارجى فعلى دولت است.
2ـ در زمینه سیاست داخلى.
کانون مترقى از نظر سیاست داخلى موافق سیاست فعلى دولت است. و فعالیتهاى اساسى کانون مترقى در شرایط موجود منحصر به فعالیتهاى پارلمانى و پشتیبانى از اصول ششگانه اعلیحضرت همایون شاهنشاه و تصویب لوایح دولت است.
3ـ اقدامات مضره و فعالیت براندازى و علل آن
ندارد.
4ـ فعالیتهاى انجام شده در خارج از کشور.
ندارد.
5ـ فعالیتهاى آموزشى.
ندارد.
6ـ فعالیتهاى مطبوعاتى .
گردانندگان کانون مترقى در بدو تأسیس جهت شناساندن و معرفى کانون مزبور از طریق تشکیل مصاحبه‌هاى مطبوعاتى و دعوت از پاره‌اى از روزنامه‌نگاران داخلى فعالیتهائى در این مورد نموده‌اند لیکن این کانون طى چند ماه اخیر فعالیت مطبوعاتى محسوسى نداشته است. ضمنا روزنامه ارگان ندارد.
ه ـ اقدامات مفید در مسائل اجتماعى :
1ـ فرهنگ. ندارد.
2ـ بهداشت. ندارد.
3ـ امور مذهبى. ندارد.
4ـ امور اقتصادى.
چون اکثر گردانندگان و افراد مؤثر کانون مترقى در مؤسسات اقتصادى عضویت داشته و هدف اصلى کانون مزبور نیز مبتنى بر مسائل اقتصادى است لذا کانون مزبور على‌الظاهر به مسائل اقتصادى بیشتر توجه داشته و در جلساتى که قبلاً در محل کانون واقع در خیابان ایرانشهر تشکیل مى‌شده بیشتر مسائل اقتصادى مطرح مى‌گردیده است.
5ـ امور سیاسى
فعالیت سیاسى کانون مترقى فعلاً در حدود همان فعالیتهاى معموله پارلمانى است.
وـ درجه و نفوذ در :
1ـ نیروهاى انتظامى و شهربانى و ژاندارمرى ـ ندارد.
2ـ ارتش ـ ندارد
3ـ سازمانهاى دولتى
نظر به اینکه هیأت مدیره و گردانندگان کانون مترقى غالبا اعضاء عالى‌رتبه پاره‌اى از سازمانهاى دولتى از قبیل شرکت ملى نفت ـ شرکت بیمه ـ وزارت اقتصاد ـ بوده و یا هستند لذا در مؤسسات مزبور کم وبیش نفوذ دارند.
مسئله دیگرى که تا اندازه‌اى موجبات نفوذ بیشتر کانون مترقى را در بین پاره‌اى از کارمندان دولت فراهم نموده است شایعه نخست‌وزیرى آینده حسنعلى منصور است که از طرف اعضاء کانون مترقى اشاعه یافته و شخص حسنعلى منصور نیز در اشاعه آن بى‌تأثیر نبوده و در صورتى که در آینده این پیش‌بینى و شایعات تحقق نپذیرد به طور قطع از گرایش افراد به طرف این کانون کاسته خواهد شد.
4ـ سازمانهاى فرهنگى ـ چندان نفوذى ندارد
5ـ دانشگاه تهران ـ ندارد
6ـ دانشگاههاى شهرستانها ـ ندارد
7ـ دانشجویان مقیم خارج از کشور ـ ندارد
8ـ کارگران صنعتى و کشاورزى ـ ندارد
9ـ سایر طبقات اجتماعـ ندارد
ز ـ تبلیغات :
1ـ به وسیله رادیو و تلویزیون. فعلاً ندارد
2ـ مطبوعات و انتشارات. فعلاً ندارد
3 ـ به وسیله عوامل دیگر.
به وسیله عوامل پارلمانى خود کم و بیش تبلیغاتى در مورد کانون مزبور مى‌نماید.
4 ـ اثر تبلیغات انجام شده. اثرى نداشته است.
ح ـ روابط
1 ـ با احزاب و دستجات داخلى. ندارد
2ـ با احزاب و دستجات خارجى. ندارد
3ـ با دولت و مجلسین
کانون مترقى با دولت فعلى روابط حسنه داشته واعضاء این کانون در حال حاضر فراکسیون اکثریت- مجلس شوراى ملى را تشکیل مى‌دهند.
4ـ با مطبوعات ـ کم و بیش رابطه دارد.
ت ـ نظریه گزارش دهنده :
1ـ عللى که موجب ضعف یا قدرت کانون مترقى را فراهم نمود.
کانون مترقى از بدو تأسیس قوس صعودى را پیموده و عللى که موجبات تقویت و پیشرفت این کانون-را فراهم نموده موفقیت اعضاء کانون در مبارزات انتخاباتى و تحصیل اکثریت مجلس شوراى ملى بوده است اینطور استنباط مى‌شود که پاره‌اى از رجال سیاسى مملکت از قبیل على منصور نخست‌وزیر اسبق ایران در تقویت آن کانون مؤثر بوده است.
2ـ پیش‌بینى حوادث آینده.
پیش‌بینى مى‌شود که فعالیت این کانون در آینده نزدیک کماکان پشتیبانى از دولت و تأیید سیاست داخلى و خارجى وى خواهد بود.
3ـ پیش بینى حوادث دور.
با توجه به تعداد نمایندگان منتسب به کانون مترقى در مجلس شوراى ملى و اکثریتى را که در شرایط فعلى در مجلس حائز هستند پیش‌بینى مى‌شود که کانون مزبور در آینده نقش مؤثرى در مجلس شوراى ملى به عهده خواهد گرفت. و در ضمن طرفدارى از لوایح دولت نظرات و عقاید کانون مزبور را در مجلس و بالنتیجه در سازمانهاى ادارى به مرحله اجرا درآورد.
محترما این گزارش جهت اول به دفتر ویژه تهیه شده مقرر فرمایند در صورت تصویب به دفتر مزبورارسال گردد.
مقام مدیریت کل موافقت فرمودند که به دفتر ویژه ارسال شود که به همین ترتیب عمل و نسخه یکم فرستاده شد. 16 /8 /42