گزارش
تاریخ سند: 23 مرداد 1352
گزارش
متن سند:
تاریخ: 23 /5 /1352گزارش
احتراماً به استحضار می‌رساند.
منظور:
استحضار از انحلال سازمان کوک
سابقه:
1 . سازمان مزبور که ریاست فائقه و افتخاری آن با اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بوده از سال 1336 به سرپرستی سپهبد بازنشسته حاج علی کیا شروع به کار و پس از بازداشت نامبرده، فعالیت سازمان مزبور چندماهی متوقف تا اینکه به فرمان جهانمطاع ملوکانه، تیمسار سرلشگر بازنشسته همایونی به ریاست سازمان مزبور منصوب و مجدداً تجدید فعالیت می‌نماید.
2 . این سازمان در اکثر استان‌ها و شهرستان‌ها دارای کمیته‌های اصلی و فرعی بوده و اعضای آن از بین مقامات عالی‌رتبه و افراد شاهدوست و وطن‌پرست که اکثراً دارای سوابق خوبی بوده‌اند انتخاب می‌شدند.
3 . کمیته‌ها موظف بودند که صورت‌جلسات مربوط به اطلاعات، مسموعات و موارد نارضایی اهالی را منعکس و اگر سوءاستفاده‌های مالی و غیره در دستگاه‌ها و ادارات صورت می‌گرفت و یا عناصری موجب نارضایی و ناراحتی دیگران می‌شدند، گزارش، تا نسبت به رفع آن توسط ستاد سازمان اقدام و مراتب به پیشگاه مبارک شاهانه معروض، استدعای صدور دستور لازم به مقامات مربوط به عمل آید.
4 . در بند 3 آیین‌نامه جنگجویان کوک وظایف عمومی افراد سازمان مزبور به شرح زیر تعیین شده است:
الف . کسب اطلاع از دشمن و ارسال فوری آن به مقامات خودی.
ب . تخریب هر ساختمان یا جنس و ماده‌ای که مورد استفاده دشمن قرار گرفته یا خواهد گرفت.
پ . سرقت و یا غارت مهمات، خواروبار و هر شیئی مفیدی که در اختیار دشمن می‌باشد.
ت . انحراف دشمن از جاده و آواره کردن او.
ث . اسیر کردن اشخاص متفرق دشمن و تحویل آنها به مقامات خودی.
ج . ایجاد اختلاف و بی‌نظمی و خرابکاری در کارخانجاتی که مورد استفاده دشمن قرار گرفته، ایجاد اعتصاب بین کارگران.
چ . تبلیغات و ایجاد شایعاتی که به ضرر دشمن و به نفع خودی است در بین اهالی و سکنه.
ح . حفظ و تأمین ارتباط دائمی با مقامات خودی.
خ . تقویت روحی اهالی میهن‌پرست و تهییج آنها به پایداری و مقاومت.
د . عملیات جنگ و گریز برای موفقیت در دستبردها.
ذ . تنبیه و مبارزه شدید با اهالی داخلی که به دشمن کمک می‌نمایند و مرعوب ساختن آنها و سپس امیدوار کردن آنها برای همکاری با میهن‌پرستان.
ر . تخریب پل‌ها و معابر حساسی که دشمن مورد استفاده قرار می‌دهد.
ز . فرار[ی] دادن اسرای خودی که به دست دشمن گرفتار شده‌اند و کمک به سربازان آواره خودی برای رسیدن به قسمت‌های خود.
ژ . هدایت و راهنمایی قسمت‌ها با مأمورین اعزامی خودی به داخل منطقه و تسهیل در انجام مأموریت آنها.
وضع فعلی سازمان کوک:
اداره دوم ستاد بزرگ ارتشتاران طی شماره 24 /02 /602 /430 - 21 /2 /52 به تیمسار سرلشگر بازنشسته[همایونی] ابلاغ می‌نماید. به فرمان مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر بزرگ ارتشتاران سازمان امور اجتماعی (سازمان کوک) از تاریخ 14 /4 /52 منحل می‌گردد. ضمناً دستورالعملی با مواد زیر صادر می‌نماید.
1 . افسران و درجه‌داران و سربازان شاغل در تاریخ 1 /5 /52 به واحدهای مربوط به اعزام و خود را معرفی نمایند.
2 . فرمان جهانمطاع همایونی به افسران و درجه‌داران بازنشسته در سازمان ابلاغ شود.
3 . صورت اسامی و مشخصات کامل کارمندان غیرارتشی استخدامی تا تاریخ 25 /4 /52 به اداره دوم ارسال تا در صورتی که واجد شرایط بودند ترتیب انتقال آنها داده شود.
4 . آن عده از خبردهندگان که به نظر می‌رسد اخبار و اطلاعات آنها از نظر ساواک قابل بهره‌برداری است در لیست جداگانه‌ای ثبت و تا تاریخ 25 /4 /52 به اداره دوم ارسال تا در صورت لزوم ترتیب همکاری آنها با ساواک داده شود. در مورد بقیه خبردهندگان ترتیبی اتخاذ گردد که از اول مردادماه سال جاری با آنها قطع رابطه شود.
5 . کلیه اسناد و مدارک موجود در سازمان مرکزی به اداره دوم تحویل داده شود.
6 . به تمام کمیته‌های تابعه تلگرافی ابلاغ گردد که اسناد و مدارک خود را تا تاریخ 28 /4 /52 با صورت‌جلسه به ساواک محل تحویل داده و در صورتی که در محل ساواک وجود نداشته باشد طوری به تهران ارسال نمایند که در تاریخ 1 /5 /52 به اداره دوم تحویل شود.
7 . کلیه اقلام سررشته‌داری و مهندسی مربوط به اداره دوم یا یگانهای دیگر به قسمت مربوطه تحویل شود.
8 . ساختمان سازمان در تاریخ 1 /5 /52 تخلیه و به صاحبش مسترد و مال‌الاجاره آن برابر قبوض موجود پرداخت گردد.
تیمسار ارتشبد ریاست معظم ساواک ذیل دستورالعمل فوق پی‌نوشت فرمودند «اداره کل سوم تماس گرفته پرونده‌های غیرنظامی که مورد احتیاج است درخواست شود تحویل دهند.»
اقدامات انجام‌شده:
1 . در مورد ماده 6 دستورالعمل اداره دوم اطلاعات و دوم ضداطلاعات، مراتب به ساواکهای استان، فرمانداری کل و مستقل اعلام گردید.
2 . در اجرای اوامر ریاست معظم ساواک نماینده جهت بررسی پرونده‌های مورد استفاده ساواک به اداره دوم اعزام و با تماسی که با مسئول مربوطه به عمل آمد قرار است تعداد 32 کارتن پرونده (احتمالاً 5500 پرونده انفرادی) اعضای کمیته‌ها را به ساواک تحویل نمایند که یک کارتن آن برای نمونه به طور موقت تحویل و با بررسی که به عمل آمد پیشنهادات زیر را استحضار می‌رساند.
الف . تهیه یک دفترچه از اسامی کلیه اعضای سازمان قبلی کوک با مشخص نمودن شغل و محل خدمت.
ب . بهره‌برداری از دفترچه مزبور برای منظورهای زیر.
1 . پس از بررسی پرونده، معرفی افراد واجد شرایط به ساواکهای صحنه، به منظور استفاده از همکاری آنان به طور افتخاری.
2 . بررسی در بخش با توجه به گزارشات واصله از ساواکهای صحنه، از نظر میزان نفوذ آنها در سازمان مزبور.
3 . چنانچه در آینده سازمان کوک مجدداً شروع به کار نمود، از دفترچه مزبور استفاده خواهد شد.
پ . پس از بهره‌برداری از پرونده‌های فوق و تنظیم دفترچه مورد نظر، پرونده‌های زیر به صورت پرونده موضوعی نگهداری و پس از دو سال در صورتی که مورد نیاز نباشد، با توجه به مقررات مربوط به نگهداری اسناد معدوم می‌گردد.
ملاحظات:
در مورد علت انحلال سازمان کوک با سرهنگ جهانگیری رئیس سازمان ضداطلاعات ارتش مذاکره شد. نامبرده اظهار نمود که این سازمان قرار بود به نفع ارتش اطلاعات کسب نماید. پس از مدت نسبتاً زیاد، چون گزارشات مکتسبه به وسیله این سازمان هیچگونه استفاده اطلاعاتی برای ارتش نداشته است، روی همین اصل طی گزارشی به شرفعرض همایونی رسید تا این سازمان اطلاعات خود را در اختیار ساواک بگذارد و به هیچ وجه اداره دوم استدعای انحلال سازمان مزبور را ننموده است، لیکن شاهنشاه آریامهر امر و مقرر فرمودند این سازمان منحل شود که دستورالعمل معروضه صادر گردید. به عرض می‌رسد. ثابتی 23 /5 /52.