گزارش
تاریخ سند: 21 خرداد 1332
گزارش
متن سند:
تاریخ: 21 /3 /1332گزارش
مأمور ویژه گزارش می‌دهد از ساعت ۲۰:۳۰ روز گذشته در منزل آقای کاشانی جلسه روضه‌خوانی برگزار بوده که عده‌ای از افراد مجمع مجاهدین اسلام و اشخاص متفرقه حضور داشتند ولی خود آقای کاشانی در منزل نبود. بدواً مداحی، به نام عالمی، مشغول مدیحه‌سرائی شده سپس شیخ حاج طاهری به منبر رفته و درباره احکام قرآن مشغول صحبت شده و اشاره به مطالبی که روزنامه‌ها علیه آقای کاشانی می‌نویسند، نموده و ضمن تنقید از آنها سخنان خود را با ذکر مصیبت خاتمه داد. بعد از او سیدمحمد موسوی حضرت عبدالعظیمی به منبر رفته (در این موقع کاشانی با چند نفر از خارج به منزل آمد) و راجع به عقیده علما علم‌الاجتماع، درباره زندگی اجتماعی و انفرادی بیاناتی ایراد و ضمن اشاره به اجتماع ایرانی‌ها نموده و گفت در کشور ما ارزش علم را از بین بردند و فرهنگ ما را خراب کرده و می‌کنند و علماء و دانشمندان را در نظر مردم بی‌ارزش معرفی می‌نمایند. سپس اشاره به کاشانی نموده قدری از مقام علمیت ایشان صحبت و از زحمات و مبارزات او شمه‌ای بیان و مردم را دعوت به اتحاد و اتفاق و پیروی از منویات کاشانی کرده با ذکر مصیبت به سخنان خود خاتمه داد. بعداً سید‌افتخار سبزواری به منبر رفته و مشغول صحبت شد در این موقع چند نفر در اطاق بیرونی بودند و به طوری که از اطرافیان تحقیق شد از افسران بازنشسته بودند و کاشانی در حیاط نشسته بود و فقط نام یکی از آنها معلوم شد سرهنگ نوابی است که می‌گفتند گویا مدتی هم در فرانسه بوده است. افتخار سبزواری درباره طرز تشکیلات هر اجتماع و عقاید علماء علم الاجتماع درباره تشکیل جمعیت و طرز اداره نمودن جمعیت بیاناتی ایراد و بعداً قدری درباره علما و مقام آنها صحبت نموده و گفت آقایان این دولت جابر و ظالم، این دولت خائن که فعلاً دست به خراب نمودن جامعه روحانی ما ایرانیان زده، چه جنایاتی مانده که مرتکب نشده و نمی‌شود چه خیانت‌هایی را مرتکب نشده و نمی‌شود و مردان فاضل و خادم کشور را که در این اجتماع می‌خواهند خدمتی بنمایند با وسائل گوناگون می‌خواهد از بین ببرد. در کشور ما در دوره حکومت ظالم فعلی کسی که می‌خواهد صدای خود را به تنقید بلند کند دولت ظالم می‌خواهد صدای او را خفه کند آقایان وجوه بیت‌المال مسلمین صرف هرزه‌گوئی‌های یک مشت روزنامه‌نویس می‌شود که شرافت و ناموس خود را به پول می‌فروشند. در این موقع دکتر بقائی نیز به آنجا آمد. سپس افتخار سبزواری اضافه کرد آقایان بیت‌المال مسلمین را به دستور جزیره «تایمز‌نشین‌ها»، به کسانی می‌دهند که به مقام روحانیت ما ایرانیان اهانت نمایند و به رجال کشور تهمت بزنند. آقایان در دوره این حکومت ملی‌نما و خارجی، دکتر بقائی را متهم به قتل نمودند مکی متهم به جاسوسی و حائری‌زاده متهم به خیانت و همین طور دیگران. این دولت جابر دولتی است رجال‌کش، دولتی است که معتقد به دین و دیانت نیست اگر معتقد به دین و دیانت بود، نوکران اجنبی را بخود راه نمی‌داد و به آنها پول نمی‌داد که به یگانه پیشوای عالم اسلام اهانت کنند. آقایان این دولت آبروی ما ایرانیان را در کشورهای راقیه(1) دنیا از بین می‌برد، یک روزنامه فرانسوی که نویسنده او از کشوری است که رهبر و دانشمندان و علماء از آن کشور است که کشور فرانسه باشد این روزنامه که به نام روزنامه «موند»(2) معروف می‌باشد می‌نویسد آقای کاشانی، این پیشوای روحانی، کسی است که جامعه مسلمین اگر بخواهند روی سعادت را به خود ببینند، باید پیروی از راهنمائی‌های این شخص بنمایند، ضمناً می‌نویسد کشور استعمارگر انگلیس تمام کوشش و سعی خود را مصروف می‌دارد که این پیشوای مسلمین را خرد و از بین ببرد. آقایان ببینند، نظر مردم و دولت‌های خارجی نسبت به آقای کاشانی چیست و نظر دولت و بیگانه‌پرستان که اطراف دولت را گرفته‌اند، چیست؟ آقایان من اعلام می‌کنم دولت‌های بیگانه‌پرست گذشته از قبیل هژیر، ساعد، سهیلی، قوام، رزم‌آرا و غیره با این سید جلیل‌القدر (کاشانی) مخالفت کردند و سود نبردند، دولت فعلی بداند از مخالفت و از عملیات رذالت خود دست بردارد وگرنه هر سودی که دولت‌های بیگانه‌پرست سابق بردند، این هم خواهد برد. نامبرده بیانات خود را با ذکر مصیبت خاتمه داده و بعد از او شیخ احمد خوشدل، اشعاری مبنی بر مدح آقای کاشانی قرائت و ضمناً تنقیداتی از دولت نمود که خلاصه آن بدین قرار است: دولت‌های سابق که مخالف با آقای کاشانی بودند، به چه سرنوشتی دچار شدند؟ دولت فعلی هم به همان سرنوشت دچار خواهد شد. بعداً مقداری تعریف از سیدحسین امامی و خلیل طهماسبی با ذکر اینکه ما صدها خلیل تربیت نموده‌ایم و دولت از خلیل‌هائی که خود را برای محافظت دین و ناموس، آماده به مرگ نموده‌اند، بترسد و راه خود را کج نکند، نموده سپس شیخ شریعتمداری یزدی به منبر رفته مقداری راجع به علماء و حکایت‌هائی از ناصرالدین شاه و تعریف از او و احترام گذاردن به مشارالیه بیان و شرحی درباره سلطان محمود غزنوی درباره محبت او نسبت به علماء و روحانیون ایراد و سخنان خود را با ذکر مصیبت خاتمه داد. ساعت ۱:۳۰ صبح، جلسه ختم و ساعت ۱:۴۵ دکتر بقائی از منزل کاشانی خارج و جمعیت متفرق شدند.
توضیحات سند:
١- راقیه: پیشرفته۲- «لوموند» صحیح است. روزنامه «لوموند» چاپ پاریس از روزنامه‌های معتبر جهان و از جمله منابع اطلاع‌رسانی مؤثر برای محققین به شمار می‌رود.