حزب مردم
حزب مردم
متن سند:
1ـ در حزب مردم قبلاً (مانند روش فعلی حزب ایران نوین) مرسوم بوده که درباره صلاحیت اعضا جدید و انتصابات حزبی از ساواک استعلام شود ولی از مدتی قبل به واسطه فقدان دبیر کل در این عمل وقفه حاصل شده است لذا اکنون که دبیر کل جدید با منظم نمودن تشکیلات حزب در صدد جلب اعضا تازه می باشد در صورت تصویب پیشنهاد می گردد که مجددا در حزب مردم ترتیبی اتخاذ شود تا در مورد داوطلبین عضویت و کاندیدای مشاغل حساس از نظر سیاسی و امنیتی از ساواک استعلام گردد.2ـ با توجه به اینکه در اجرای اوامر صادره اکثرا اتفاق می افتد که بایستی بعضی از مطالب حزبی و یا رفتار و گفتار برخی از اعضا به وسیله رابطین به مسئولین احزاب اعلام گردد و با عنایت به اینکه حزب مردم فعلاً فاقد رابط با ساواک می باشد چنانچه مقرر گردد که نماینده ای جهت این منظور از طرف حزب مزبور تعیین و معرفی گردد مفید خواهد بود.
ضمنا به استحضار می رساند : مهندس کاظم جفرودی قبلاً به عنوان نماینده حزب با ساواک همکاری می نموده که پس از عدم موفقیت در انتخابات دوره 23 مجلسین تا استعفای علینقی کنی از حزب مردم کناره گیری نموده و از سال قبل با تأسیس دفتر سیاسی در حزب مشغول فعالیت گردیده است.
ولی اکنون با انحلال دفتر سیاسی و اختلاف شدیدی که نامبرده با هلاکو رامبد دارد وی مورد علاقه دبیر کل جدید نیز نمی باشد.
با عرض اینکه سیاست مستقل ملی کشور از جهت تلقی افکار عمومی و احراز حیثیت بین المللی متکی به سیستم حزبی است، احزاب سیاسی موظف هستند با فعالیت های اصولی خویش روز به روز دامنه اعتماد و اطمینان داخلی و خارجی را به ثبات سیاسی و اجتماعی کشور افزایش دهند.
احزاب سیاسی که بدین منظور و نیت بعد از قیام ملی در ایران شروع به فعالیت نموده اند با وجود برخورداری از امکانات مادی و معنوی دولت ها به علل و جهات مختلف نتوانستند به نحو مطلوب در جذب توده های مختلف اجتماع اقدام و با ایفای رسالت خویش وظیفه خطیری که بر عهده دارند انجام دهند.
موجودیت این احزاب صرفا بوجود چند شخصیت مملکتی داشته و با کنار رفتن آنها پایه های این دستجات متزلزل و بعضا فعالیت آنها (مانند حزب ملیون) به کلی متوقف گردیده است.
حزب ایران نوین که از بدو تاسیس تا حال حاضر نقش اکثریت را به عهده دارد، از کلیه امکانات مالی و معنوی به طور نا محدودی برخوردار و در طول حیات سیاسی خود دولت را در اختیار داشته ولی به نحو شایسته نتوانسته این نیت را جامه عمل بپوشاند.
حزب مردم که رل اقلیت را به عهده دارد به علت خلاء فکری و سیاسی سالهای اخیر قادر نگردیده نقش واقعی خود را عمل نموده و برای طبقه ناراحت و ناراضی مملکت در مقابل تبلیغات و تحریکات بیگانگان ملجاء و پناهگاهی باشد.
مجموعه این عوامل با ضعف و سازشکاری های خاص احزاب موجود، موجب بروز یک نوع بی تفاوتی و عدم علاقه در بین توده های وسیع اجتماع و بالاخص گروههای روشنفکر گردیده، که این خلاء سیاسی جامعه کنونی را برای پذیرش هر نوع فعالیت انحرافی و چپ گرا آماده می سازد.
علیهذا ضمن تشریح وضع کنونی حزب مردم به منظور شناخت علل و موجبات عدم موفقیت حزب مذکور، نظریاتی که می تواند در بهبود موقعیت این حزب موثر واقع گردد به طور مختصر از عرض می گذرد : 1ـ وضعیت داخلی حزب مردم الف ـ ضعف کادر رهبری : حزب مردم در حال حاضر به واسطه فقدان یک لیدر خوب و کادر بصیر و آشنا به امور تشکیلاتی دچار خلاء فکری گردیده و بر اثر عدم فعالیت رئیس کل حزب یک نوع سستی و بی علاقگی خاص توام با اختلاف نظرهایی بر ارگان های مختلف حزب سایه افکنده است.
ب ـ استعفای علینقی کنی : پس از کناره گیری سناتور پروفسور یحیی عدل از سمت دبیر کلی و احراز عنوان رئیس کل حزب و تعیین علینقی کنی به سمت دبیر کل جدید، به علت درج مقالات انتقادی و مطالب مستدل در روزنامه راه مردم ارگان حزب، مصاحبه و انتقادات شدید کنی از دولت و حزب اکثریت اعضا حزب مردم تشویق به فعالیت بیشتری شدند که متعاقب این اقدامات و مسافرت دبیر کل به شهرستانهای مختلف و شرکت در میتینگ های انتخاباتی و انتقادات شدید از دستگاه های دولتی و بازگو نمودن احتیاجات عمومی و نارضایی مردم باعث گردید حزب مذکور نسبت به گذشته تحرک بیشتری داشته و بتواند افکار عمومی را به طرف خود جلب نماید.
ولی استعفای ناگهانی کنی از سمت دبیر کلی توهماتی را در اذهان عمومی و بالاخص بین اعضا این حزب ایجاد و چنین تلقی گردید که دولت میدان انتقاد به حزب مخالف خود نداده و قصد بر آن است ظاهرا حزب مردم به عنوان یک واحد حساس مخالف فعالیت ولی عملاً در اختیار گردانندگان حزب ایران نوین باشد و با توجه به عدم تعیین دبیر کل جدید، افکار عمومی متوجه این مفهوم گردیده که استراتژی جدید حزب مردم در مقابل حزب اکثریت و دولت به صورت اقلیت وفادار به دولت باقی خواهد ماند.
پ ـ اختلافات داخلی : استعفای دکتر کنی در شرایطی که نامبرده سرگرم پیاده کردن طرح وسیع تبلیغاتی خود جهت شرکت در انتخابات انجمن های شهر، شهرستان و استان بود این حزب را دچار تشتت و چند دستگی نموده و انتشار لیست کاندیداها بدون توجه به زمینه های کافی و ضوابط صحیح توسط مسئولین حزب مردم در مراکز انجام گردیده بود اکثریت اعضا را نسبت به گردانندگان و رعایت اصول صحیح در امر تعیین کاندیداها دچار تردید و باعث جناح بندی های گوناگونی در داخل حزب گردیده که مهمتر از همه اختلافات دو گروه پارلمانی و دفتر سیاسی کاملاً آشکار و علنی گردید.
مبارزات این دو گروه (در راس گروه پارلمانی هلاکو رامبد و دفتر سیاسی مهندس جفرودی قرار دارند) به مرحله حاد رسید و با اینکه پروفسور عدل جلسات مشترکی تا اختلافات موجود را مرتفع سازد ولی عملاً موفق به این کار نگردیده است.
ت ـ استعفای دسته جمعی اعضای کمیته های شهرستان ها : حزب مردم از بدو تاسیس خود تا کنون در انتخابات زیادی شرکت داشته ولی هیچگاه نظیر انتخابات شهری اخیر دچار بی سیاستی و بی تدبیری نبوده است زیرا در دوره های گذشته چنانچه توافق صورت می گرفت این عمل به احتیاط و دور اندیشی تمام و به طور محرمانه انجام می شد و اعضای این حزب احساس می کردند که حزب به موفقیت آنان علاقمند بوده و شکست آنان از داخل حزب نبوده است ولی در انتخابات اخیر تمام اعضای حزب مردم در سراسر کشور علنا و آشکارا از توافق و سازش بین حزب مردم و ایران نوین اطلاع پیدا کردند و سپس صورت کاندیداهای توافق شده در هر شهرستان در اختیار شعب حزب قرار گرفت و حتی از طرف کمیته مرکزی تلگرافی به شعب حزب دستور داده شد که فعلاً در شهرستان خرمشهر فقط دو نفر کاندیدا به فرمانداری محل معرفی شود و بعد هم به این مطلب نیز اکتفا ننموده صورت سهمیه حزب مردم را در هر استان و یا فرمانداری کل کتبا در اختیار افرادی به عنوان رابط قرار دادند تا با استانداران و فرمانداران تماس گرفته و این برنامه را به اصطلاح پیاده کنند در نتیجه کمیته های حزب مردم در سراسر کشور ظرف چند روز از نحوه توافق و تعداد افرادی که به حزب مردم برای انجمن ها تعلق می گیرد اطلاع پیدا کردند البته در نقاطی که حزب مردم نفوذی نداشت سر و صدایی بلند نشد ولی این حزب در استان هایی مانند مازندران و خوزستان که دارای نفوذ قابل ملاحظه ای بود با عکس العمل های شدیدی روبرو و به استعفاهای دسته جمعی اعضای کمیته های حزب مردم در شهرستان های آبادان ـ اهواز ـ خرمشهر ـ ساری ـ شاهی ـ گلپایگان ـ شهرضا ـ خمین ـ محلات ـ قزوین ـ داراب ـ دشت میشان و یاسوج منجر گردید و بعضا تابلوی کمیته حزب را پائین آوردند که در نتیجه این حزب را با بحران جدیدی مواجه و به این علت عده ای نحوه فعالیت آینده آن را مبهم و حتی متلاشی شده پیش بینی می نمودند.
در مورد استعفاهای دسته جمعی کمیته های حزب مردم به جز علل اساسی که ذکر گردید می توان بی توجهی و بد رفتاری مسئولین حزب را نسبت به اعضای کمیته های و بی اهمیت تلقی کردن اعتراضات آنان، موثر دانست کما اینکه شمس الدین ابوالهدا مسئول تشکیلات شهرستان ها در جواب رئیس کمیته حزب مردم قزوین گفته است که آقای رئیس کل حزب مردم می گوید : «هر کس از حزب رفت به جهنم» که مسلما این اعمال موجب رنجش و ناراحتی کلیه اعضای حزب مردم گردیده و اثر روانی نامطلوب آن می تواند یکی از علل استعفاها به شمار آید.
ث ـ تشکیل دفتر سیاسی : بر اساس تشکیلات حزب و ضوابط موجود در آن، تشکیل دفتر سیاسی از وظایف خاص شورای عالی حزب می باشد، در تاریخ 21 /5 /51 پروفسور عدل در جلسه شورای عالی، ایجاد دفتر سیاسی را در حزب مردم اعلام و اعضای آن را که قبلاً به طور انتصابی تعیین شده بودند به شورا معرفی نمود این انتصابات چون بدون مشورت کمیته مرکزی و تایید شورای عالی صورت گرفت موجب گردیده اعضای ناراضی حزب مخالفت های خود را علیه گردانندگان حزب افزایش داده و ضمن انتقاد از وضع حزب به تشکیل دفتر مذکور با توجه به انتصابی بودن اعضا اعتراض نمایند.
2ـ قدرت و امکانات الف ـ عدم نفوذ کادر رهبری : مقامات برجسته این حزب اکثرا با صوابدید آقای نخست وزیر و گردانندگان حزب اکثریت انتخاب و به علت دین اخلاقی که دارند آنان را از هر گونه انتقاد سازنده و بیان حقایق باز می دارد.
در این حزب نه ضابطه ای جهت انتخاب مقامات بالا در بین است و نه انضباط و مدیریتی برای اداره امور تشکیلاتی و دلگرم نمودن اعضا کما اینکه پروفسور عدل که ریاست کل حزب و دفتر سیاسی و اجرایی حزب را به عهده دارد بعضا به طور ضمنی بی علاقگی خود را نسبت به حزب منعکس و عنوان نموده است این حزب را به اجبار بر گردن من گذاشته اند.
ب ـ ایجاد محدودیت از طرف عوامل دولتی : با توجه به اینکه اکثر مقامات مملکتی در تهران و شهرستان ها عضویت حزب ایران نوین را دارا می باشند نه تنها از جانب عوامل دولتی به حزب مردم کمک نمی گردد بلکه در بسیاری از موارد محدودیت هایی در نحوه فعالیت حزب مردم ایجاد می شود که قسمت اعظم این محدودیت ها را می توان در جریانات انتخابات گذشته به نحو بارزی مشاهده نمود.
پ ـ عدم نفوذ بین طبقه جوان و روشنفکر : حزب مردم از بدو تاسیس خود تاکنون (جز در زمان دبیر کلی علینقی کنی) در جهت جذب طبقه جوان و روشنفکر اجتماع موفقیتی به دست نیاورده و سازمان جوانان این حزب به علت فقدان کادر رهبری فعال و سالم فاقد هر گونه تشکیلات بوده و مورد توجه این طبقه قرار نگرفته است.
ت ـ فقدان نفوذ بین کشاورزان : با توجه به اجرای قانون اصلاحات ارضی که تمام زارعین کشور با رهایی از سیستم ارباب و رعیتی طبقه مالک کشور را در سطح روستاها تشکیل می دهند دستجات افراطی و مخرب مملکت که جهت انجام مقاصد پلید خویش، از هیچ عملی رو گردان نیستند با استفاده از سپاهیان انقلاب که احیانا برخی از آنان تمایلات ماجراجویی دارند می توانند بین روستا نشینان ساده دل نفوذ کرده و در موقعیت های مناسب تحریکاتی بنمایند.
متاسفانه حزب مردم که نقش اقلیت را به عهده دارد و می تواند برای درک مسائل سیاسی و تفهیم منشور انقلاب بین کشاورزان موثر باشد هیچگونه تشکیلات روستایی نداشته و فاقد هر گونه نفوذ بین کشاورزان و سپاهیان انقلاب است.
ث ـ عدم نفوذ بین کارگران : با توجه به اصل چهارم منشور انقلاب که حقوق کارگران در حراست قانون قرار گرفته و این طبقه را در سود کارگاهها و موسسات صنعتی و تولیدی سهیم گردانید، حزب اقلیت به عنوان مدافع حق کارگر از کارفرما می تواند نفوذ فراوانی بین کارگران به دست آورده و برای این طبقه مرجع قابل اعتمادی باشد ولی حزب مردم به علت عدم تشکیلات صنفی و تضییقاتی که حزب اکثریت بوجود می آورد نفوذ قابل ملاحظه ای بین کارگران کشور به دست نیاورده و در جهت جذب و جلب افکار این دسته موفقیتی کسب ننموده است و چنانچه به طور پراکنده عده ای از کارگران جهت انعکاس ناراحتی های خود به حزب رفت و آمد داشته اند چون این عده فاقد تشکیلات صنفی و سازمانی هستند فعالیت حزب در این مورد هم قابل توجه نمی باشد.
ج ـ سازمان تبلیغات و انتشارات : امور تبلیغاتی حزب مردم به وسیله جراید وابسته به این حزب صورت می گیرد در زمان دبیر کلی علینقی کنی این حزب از طریق نشریه راه مردم با درج مطالب انتقادی اصولی و انعکاس علل نارضایتی پاره ای از طبقات محروم اجتماع، در ایجاد نفوذ بین عامه مردم توفیق نسبی حاصل نمود ولی با کنار رفتن نامبرده این نشریه تغییر روش داده و اکنون قیافه یک نشریه عادی خبری را پیدا کرده است.
چ ـ ضعف مالی : امکانات مالی حزب مردم در مرکز به علت در اقلیت بودن و نداشتن عوامل اجرایی و همچنین به علت تضییقاتی که حزب ایران نوین برای آن بوجود می آورد، روی هم رفته رضایتبخش نیست و به هنگام برگزاری اعیاد و جشن ها این حزب از نظر مالی در مضیقه قرار می گیرد.
در شهرستانها وضع مالی حزب مزبور بدتر از مرکز بوده و کمیته ها به علت عوامل فوق و عدم پرداخت حق عضویت اعضا فاقد هر گونه قدرت مالی می باشند.
ح ـ عدم نفوذ معنوی به علت فقدان ایدئولوگ : لازمه ترقی و پیشرفت هر دستگاه و سازمانی، داشتن گروههای روشنفکر و توجه به آخرین پدیده ها و تحولات جهانی است و چنانچه در کشورهای مترقی جهان معمول است احزاب سیاسی با برگزاری کنگره های حزبی و جلسات متعدد مشورتی اشکالات و وضع حزب را در گذشته دقیقا مورد بررسی قرار داده، فعالیت های آتی حزب را بر نیازمندی های اجتماع و تحولات آینده جهان و با استفاده از تجربیات قبلی ترسیم می نمایند و سپس با ایمان و اعتقاد کامل برنامه های ترسیمی را اجرا نموده و پرستیژ معنوی برای خویش کسب می نمایند ولی احزاب فعلی در ایران به علت نداشتن چنین ایدئولوگهایی فاقد پرستیژ و نفوذ معنوی و جهانی می باشند و چنانچه کنگره و یا جلسات مشورتی بزرگی تشکیل شده صرفا جنبه تقلیدی و یا تظاهر داشته است.
3ـ نظریه و پیشنهاد الف ـ با توجه به وضع کنونی حزب مردم و بحران های مداوم که فعالیت حزب مزبور را با رکود کامل مواجه نموده اصلح است قبل از انجام هر عملی یک دبیر کل مطلع و بصیر و با نفوذ تعیین و طبق موازین حزبی از تایید شورای عالی حزب بگذرد.
ب ـ اقدامات وسیعی جهت دلگرمی و ایجاد علاقه در اعضای مومن و قدیمی حزب به عمل آمده و با رفع اختلافات موجود که اثرات نامطلوبی بر ارگان های مختلف حزب به جا گذاشته است تشکیلات حزبی را سازمان و به دو دستگی و جناح بندی های داخل هر چه زودتر خاتمه داده شود.
پ ـ در حزب مردم تصفیه دامنه داری که متکی به نظریات فردی و خصومت نباشد معمول و کلیه افرادی که به نحوی در گذشته به علت سازشکاری های غیر اصولی در رکود فعالیت حزبی و شکست آن دست داشته اند از حزب اخراج و اشخاص فرصت طلب و چاپلوس از مشاغل حساس حزب کنار گذارده شوند.
ت ـ تاسیس و تشکیل دفتر سیاسی جهت پذیرش بیشتر اعضا طبق موازین حزبی از تایید شورای عالی حزب بگذرد و در اعضای آن تجدید نظر اصولی به عمل آید.
ث ـ اعضای شایسته و تحصیلکرده و منزه حزب مردم که از طرف دولت و عوامل حزب ایران نوین به بازی گرفته نمی شوند، به کارهایی که در خور معلومات و لیاقت و صلاحیت آنها باشد گمارده شوند.
ج ـ دولت و مقامات حزب ایران نوین که مشاغل طراز اول مملکت را در اختیار دارند از تضییق و فشاری که برای افراد حزب مردم در مرکز و شهرستانها فراهم می آورند دست بر داشته و امکانات بیشتری از نظر فعالیت و انتقاد سازنده که مسلما در بهبود وضع دولت موثر است به حزب مزبور بدهند.
چ ـ با تجدید حیات شعب حزب مردم در شهرستانها و دادن فرصت برای فعالیت و اظهار وجود به اعضای این حزب از طرف مقامات محلی، کمیته های حزب مذکور خواهد توانست مانند حزب اکثریت در نقاط مختلف کشور فعالیت نماید.
ح ـ از آنجایی که اوامر شاهنشاه آریامهر به منظور انجام فعالیت های حزبی بین دانشجویان دانشگاهها در خارج از محیط آموزشی، در شرفیابی روز 26 /3 /50 به دبیران کل احزاب شرفصدور یافته است.
شایسته است حزب مردم با تجدید تشکیلات سازمان جوانان خود و انتخاب فردی تحصیل کرده و با وجهه اجتماعی در راس آن، در اجرای اوامر ملوکانه پیشقدم گردد.
خ ـ با توجه به اینکه در کشورهای دموکراسی حزب اقلیت می تواند در تقلیل نارضایی های عمومی نقش عمده ای داشته باشد با نصب العین قرار دادن فرمایشات ملوکانه در مورد لزوم انتقاد سالم در یک سیستم دموکراسی، مصلحت ایجاب می کند به طبقات سرخورده و ناراضی اجتماع فرصت داده شود که برای بازگو کردن عقده های خویش (به طوری که دست آویز بیگانگان واقع نشود) به حزب اقلیت روی آورده و حزب مزبور با کسب ایده های روشنفکرانه امکان انتقاد اصولی و سازنده نسبت به مسئولین امر را داشته باشد، تا از این طریق حزب موصوف بتواند با جذب طبقه جوان و توده های مختلف اجتماع وظیفه اصلی خویش را انجام و در راه ثبات داخلی و سیاسی کشور گام های موثری بردارد.