موضوع : اوضاع داخلی عراق و مهاجرین ایرانی
تاریخ سند: 22 آذر 1339
موضوع : اوضاع داخلی عراق و مهاجرین ایرانی
متن سند:
شماره : 9721 /16/ د اطلاعیه واصله را ذیلاً به عرض می رساند: 1 ـ دو نفر افراد عراقی از بغداد و رئیس سازمان امنیت سلیمانیه روز ششم ماه جاری به حلبچه وارد و تمام باقیمانده متواریان ایرانی به عراق را احضار و به آنها ابلاغ نموده اند تا روزی که در عراق هستند مورد احترام ولی دولت مسئول معیشت آنها نیست می توانند کار کنند و یا مراجعت نمایند و محمد صالح بیگ و قاضی زاده از متواریان ایرانی به عراق اجازه برای رفتن به بغداد جهت ملاقات ملامصطفی1 که تازه از مسکو مراجعت نموده است خواسته اند ولی از آنها جلوگیری به عمل آمده و اجازه نداده اند.2 ـ به سرگرد افتخاری محمد امین بیگ لهونی2 فشار آورده اند که خانه خود را به سلیمانیه ببرد.
3 ـ اهالی عراق با اهالی ایران فوق العاده خوش رفتار شده اند و مردم را تحبیب می کنند که به عراق بروند.
4 ـ شایع شده که پناهندگان ایرانی مقیم عراق باید به ایران برگردند و پناهندگان عراقی هم مراجعت کنند.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت استان پنجم.
بهرامی 1 ـ اصل در پرونده اوضاع داخلی عراق گیرندگان : مدیریت کل اداره دوم و سوم ـ دو نسخه 2 ـ رونوشت بند 1 و 4 در پرونده متواریان به خاک عراق 33ب ضمیمه شود.
3 ـ رونوشت بند 2 به پرونده سرگرد لهونی 3ل ـ...
ضمیمه شود.
4 ـ رونوشت بند 3 به پرونده ایرانیان مقیم عراق 1043الف ضمیمه شود.
فروزش 3 /10 /39 موارد فوق تهیه شد بایگانی شود فروزش 4 /10 /39
توضیحات سند:
1 ـ ملامصطفی بارزانی فرزند شیخ محمد (رهبر مذهبی و نظامی بارزانی ها) در سال 1903 م در بارزان متولد شد.از اوان جوانی وارد صحنه سیاسی و مبارزاتی شد.
ابتدا در کنار برادرش، شیخ احمد که رهبر مذهبی کردهای بارزان بود به عنوان افسر نظامی در قیام وی همکاری داشت ملامصطفی که مقدر بود به مدت سی سال بر صحنه سیاست کردستان چیره باشد پس از این که آموزش نظامی خود را نزد برادرش، شیخ احمد، در کوههای بارزان به پایان می برد، باواسطه بورژواهای کرد «پایتخت فکری» کردستان عراق با سیاست آشنا می شود در سپتامبر 1943 ملامصطفی بارزانی با آمدن سعید بیرخی که از یاغیان ترکیه است تقویت می شود و پاسگاه مرزی بین بارزان و ترکیه را مورد حمله قرار می دهد و نیروهای کمکی عراقی هم کاری از پیش نمی برند.
پس از مرگ سعید بیرخی ملامصطفی تماسهائی را با انگلیسها برقرار می کند وسعی می کند پای آن را وسط بکشد و با حمایت آنها امتیازاتی از دولت عراق می گیرد و طی آن جنبش بارزانی از یک شورش مسلحانه ساده گذشته و از نظر سیاسی جاذبه و کششی پیدا می کند.
بارزانی در این سالها مطیع و فرمانبر سیاستهای انگلیس در منطقه است چنانچه در نامه وی که در روز سال نو برای سفیر بریتانیا می فرستد و در آن به وی اطمینان می دهد که «هر امر داشته باشید من چون کودکی که از پدر رئوفش اطاعت کند از آن اطاعت خواهم کرد.
بارزانی در 22 فوریه 1944 به همراه شماری از رؤسای عشایر از جمله فتاح آغا رئیس قبیله هرکی در بغداد نسبت به دولت اظهار اطاعت کرد و به مدت چندین روز پذیرایی شاهانه از آنها به عمل آمد.
بارزانی طی اقامت خود دربغداد دیدار با سفیر بریتانیا داشت.
در این دیدار سفیر بریتانیا به او علیه هرگونه اقدام نسنجیده در آینده هشدار داد و سعی کرد به او بباوراند که دولت رویه اش را عوض خواهد کرد و اداره شمال را بهبود خواهد بخشید.
در ژوئن 1946 حمزه عبداللّه با پیشنهادهای بارزانی در زمینه سازماندهی حزب جدید به عراق می آید، بارزانی به ریاست حزب دمکرات کردستان برگزیده می شود، و شیخ لطیف، پسر شیخ محمود، و زیار محمد به سمت نواب رئیس انتخاب می شوند.
بارزانی پس از مراجعت به عراق و تسلط بر حزب دمکرات، انصار جناح طرفدار کمونیستها را از حزب بیرون می کند و جهت گیری حزب را به سمت راست سوق می دهد، و حزب دمکرات تحت ریاست بارزانی با اسرائیل و امریکا نیز همکاری می کند.
در سند 19 دسامبر 1970 سازمان «سیا» بدست آمده در لانه جاسوسی امریکا در تهران چنین آمده است «به خاطر درگیری بلند مدت اسرائیل در مسئله کردستان و حمایت از بارزانی، ما علاقمند به ارزیابی آقای عذری (سفیر اسرائیل در دربار شاهنشاهی) از اوضاع کنونی و نظر وی در مورد اینکه چه مدت این وقایع به طول خواهد انجامید، هستیم «در خلال این سالها ملامصطفی روابط نزدیکی با امریکا، انگلیس و اسرائیل ودولت ایران داشت و این ارتباط تا سال 1975 یعنی امضای قرارداد صلح بین ایران و عراق در الجزایر ادامه داشت.
پس از امضای قرارداد مزبور دو دولت ایران و عراق به سرکوب و اخراج کردهای خود در کشور یکدیگر پرداخته و روابط حسنه قبلی را ترک کردند.
در عراق حزب دمکرات کردستان و عناصر مهم آن مورد حمله قرار گرفتند و تقریبا این حزب متلاشی و ملامصطفی به خارج از کشور رفت ودر سال 1979 وفات یافت.
- جنبش ملی کرد، کریس کوچرا، ترجمه ابراهیم یونسی صفحات، 145، 171، 172، 173، 175، 177، 238 - اسناد لانه جاسوسی، شماره 31، دانشجویان مسلمان پیرو خط امام ص ص 20 و 51 2 ـ محمد امین لهونی فرزند جعفر سلطانی در سال 1281 در کرمانشاه متولد شده است.
وی مسلمان شافعی مذهب، متاهل دارای فرزند، تحصیلات در حد خواندن و امضاء کردن، شغل خرده مالک، ضمنا در سال 1324 تا 1342 افسر افتخاری ارتش بوده است.
- اسناد ساواک، پرونده های انفرادی * ـ در تاریخ 5 /10 /39 اعلام شد که روابط ایران و عراق توسعه می یابد.
هفت هزار روز، پیشین، ص 73