صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

وزارت جنگ

تاریخ سند: 11 مرداد 1303


وزارت جنگ


متن سند:

وزارت جنگ
کشف تلگراف امیرلشگر غرب نمره اندیکاتو استخبارات ۱۸۰۲۵
تاریخ اصل تلگراف ۱۰ تاریخ کشف ۱۱ برج اسد ۱۳۰۳ 0511
محرمانه ریاست محترم ارکان حرب کل قشون شخصاً کشف فرمایند مقام منیع بندگان حضرت اشرف اعظم فرمانده کل قوا، دامت عظمه با نهایت احترام در تعقیب راپرتهای [راپورتها] سابق قسمت مربوطه را پرت واصله از بانه را ذیلاً معرض مبارک می‌رساند حسن آقا نام از شاگردان مدرسه اوایل ژاندارمری با لباس مبدل وارد بانه، پس از تحصیل اطمینان به طور خلاصه راپرت می‌دهد که از طهران به انتریک حاجی نصیر‌الاسلام کردستانی، سلیمان میرزا1، مشیرالدوله، ممتاز‌الدوله2، صمصام‌السلطنه3، سید حسن مدرس ویک نفر دیگر که کاملاً کشف نشده من و میرزا حسن خان مقصودی را به همراهی سردار رشید4 که ملبس بلباس زنانه بود با اتومبیل روانه نمودند که سردار رشید وارد کردستان و بر علیه جمهوری اقدام نماید تا این که به اتفاق در (قریه کاشتر) منزل شیخ (حسین بالا) مجتهد وارد، سردار رشید خیال خودسری مشغول، من با لباس مبدل فرار، میرزا حسین‌خان مقصودی نزد مشارالیه با (ش) شخص اخیر هم همان کس است که سابقاً راپرت عملیات او به عرض مبارک رسید و مشارالیه در میان اکراد و عشایر انتشار داده من از طرف شاه مأمورم بر علیه قشون اقدام نمایم کلیه بیانیه‌ها و تبلیغات و انتشاراتی که از طرف سردار رشید در بین طوایف و عشایر کردستان می‌شود به وسیله مشارالیه است. دستور داده شد حسن آقا را محفوظاً همدان اعزام که از آنجا برای تحقیقات به حضور مبارک بندگان حضرت اشرف اعظم اعزام تا حقایق را حضوراً به عرض مبارک برساند.
نمره ۴۳۷۹ ۶ اسد امیر لشگرغرب احمدا5

توضیحات سند:

1۔ سلیمان میرزا اسکندری (۱۲۵۵ -1322 ش) شاهزاده سلیمان میرزا در دوره‌های دوم و سوم و چهارم و پنجم نماینده مجلس شورای ملی بود. پس از انشعاب فرقه دمکرات، سلیمان میرزا حزب سوسیالیست را تشکیل داد و در مجلس پنجم از هواداران دو آتشه جمهوری رضاخانی بود و به عضویت مجلس مؤسسان ۱۳۰۴ ش برگزیده شد. سلیمان میرزا پس از شهریور ۱۳۲۰ از جمله مؤسسان حزب توده بود. وی یک بار هم در دوران نخست‌وزیری سردار سپه به وزارت معارف و اوقاف منصوب گردید (بهار، تاریخ مختصر احزاب سیاسی. ج ۱. جم: علوی، رجال عصر مشروطیت. ص ۶۲: بهبودی خاطرات. جم؛ بامداد شرح حال رجال ایران، ج ۲، صص 113-112)
۲- اسماعیل ممتاز ( 1254-1312 ش) فرزند مکرم‌السلطنه، در دوره اول و دوم مجلس شورای ملی نماینده بود و مدتی نیز رییس و نایب رییس مجلس بود. در فاصله ۱۲۹۰ تا ۱۳۰۰ ش در کابینه‌های مختلف به عنوان وزیر تجارت، پست و تلگراف، عدلیه، مالیه و معارف و اوقاف حضور داشت. ممتاز‌الدوله در دوران سلطنت رضا شاه پهلوی عضو و رئیس شورای عالی معارف بود (مجتهدی، رجال آذربایجان در عصر مشروطیت، ص ۱۵۰: هدایت، گزارش ایران، جم: کسروی، تاریخ مشروطه، جمـ)
٣- نجفقلی خان صمصام‌السلطنه بختیاری (متوفی ۱۳۰۸ ش) ایلخان بختیاری که در دوره سلطنت احمدشاه مدتی رییس الوزراء بود.
۴- عباس خان سردار رشید کردستانی (- ۱۳۴۲ ش) آخرین فرد از دودمان اردلان که برای باز یافتن شرکت و اقتدار خانوادگی و حکومت کردستان اقدام کرد. در آغاز جنگ جهانی اول با کمک روسیه در سنندج بر مسند حکومت نشست، اما طولی نکشید گرفتار گردید و تا دوران نخست‌وزیری سید ضیاء‌الدین طباطبائی در تهران زندان بود. در ۱۳۴۰ ق به کردستان بازگشت و در صدد برقراری اتحاد و اتفاق با سران کرد بود ولی جعفرخان ارومی با وی مخالفت کرد و با او به جنگ پرداخت. لشکر غرب به فرماندهی امیراحمدی مأمور دفع سردار رشید گشت نیروهای متحد دولتی و جعفرخان ارومی، سردار رشید را شکست دادند و او به کردستان عراق فرار کرد. پس از مدتی سرگردانی دولت به او تأمین داد، به تهران بازگشت و به محض ورود دستگیر و در قصر قاجار زندانی گشت. پس از شهریور ۱۳۲۰ از زندان آزاد گردید ولی اجازه خروج از تهران نیافت (مردوخ روحانی، تاریخ مشاهیر کرد. ج 3، صص ۹۶-۲۹۵).
۵- احمد امیر احمدی (سپهبد)

منبع:

کتاب زنده تاریخ / شهید آیت‌الله سید حسن مدرس به روایت اسناد صفحه 105


صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.