مشمول یا شامل
مشمول یا شامل
متن سند:
مشمول یا شاملامیرعباس هویدا، بهایى‌زاده‌اى است که نَسَب او از طرف مادر به محمدحسن خان سردار و از طرف پدر به میرزارضا قناد از بهاییان مجذوب و خدمتگذار عباس افندى مى‌رسد. وى در سال 1298 در تهران متولد و توسط شوقى افندى ـ برادر عباس افندى ـ نامگذارى شد.
هویدا پس از تحصیل در بیروت به بلژیک رفت و در سال 1321 به ایران بازگشت و با استفاده از اعتبار پدر ـ که به خدمت سردار اسعد بختیارى درآمده و با مساعدت بختیارى‌ها و با حمایت عباس افندى به وزارت خارجه رفته بود ـ در وزارت خارجه مشغول به کار شد و در ایام جنگ دوم جهانى به علت سابقه دوستى با عبداللّه انتظام به همراه او به هامبورگ رفت.
پس از جریان مفقود شدن تذکره‌هاى سفید در بایگانى کنسولگرى ایران در هامبورگ ـ که سرمایه‌داران محکوم با در دست داشتن آن موفق به فرار شده بودند ـ به ترکیه ـ آنکارا ـ منتقل شد و در آنجا مقدمات مهاجرت خانوارهاى بهایى ایرانى را به ترکیه فراهم مى‌کرد که پس از اطلاع مقامات ترک از حمایت و هدایت هویدا در این مسأله، تقاضاى تغییر وى داده شد.
امیرعباس هویدا پس از بازگشت از ترکیه، توسط انتظام به شرکت ملى نفت رفت و معاونت ادارى مدیرعامل را عهده‌دار شد.
با رفتن انتظام از شرکت نفت، عذر هویدا نیز خواسته شد ولى همزمان با تغییر دولت و نخست‌وزیرى حسنعلى منصور ـ که در سال 1325 به همراه هویدا به علت قاچاق توسط پلیس فرانسه دستگیر شده و در اردیبهشت سال 134 کانون مترقى را به همراه او تشکیل داده بود ـ هویدا نیز به‌عنوان وزیر دارایى منصوب گردید. و پس از اعدام انقلابى حسنعلى منصور، در بهمن ماه سال 1343 به‌عنوان نخست‌وزیر به مجلس معرفى شد. «نخست‌وزیر هرچه مطیع‌تر بهتر»، شاه بیت تفکر محمدرضا پهلوى بود و یکى از رموز موفقیت هویدا در دوران طولانى نخست‌وزیرى او چون رضایت محمدرضا را مى‌طلبید، نمى‌خواست کسى ـ و در نهایت محمدرضا ـ را از خود ناراضى کند و به همین دلیل نیز، صدارت او طولانى شد و در این بین اشرف پهلوى حداکثر سوءاستفاده را از او کرد. از زمان نخست‌وزیرى هویدا، دربار ایران به دوران قاجار رجعت داده شد و همه چیز مملکت در اختیار محمدرضا و فرح قرار گرفت. هویدا به تبعیت از پدرش ـ حبیب‌اله عین‌الملک، که با انگلیس سرو سرى داشت ـ از افراد وابسته به انگلیس‌ها بود و توسط آنان به آمریکایى‌ها معرفى شد ولى پیش از آنکه عامل آن و این باشد، مجرى کلمه به کلمه دستورات شاه بود. در دوران سیزده ساله نخست‌وزیرى هویدا همه مى‌چاپیدند و در هیچ زمانى به اندازه دوران او فساد گسترده نبود. وابستگى او به صهیونیزم بین‌الملل و جامعه بهائیت آشکارا بود تا جایى که دولت غاصب اسرائیل به‌عنوان قدردانى از خدمات او یکصدوچهل هزار متر زمین در فلسطین اشغالى به او واگذار کرد و مناصب مملکت به راحتى توسط بهائیان اشغال مى‌شد. در زمان دولت هویدا، ایران عرصه تاخت و تاز لژهاى مختلف فراماسونرى شد و جلسات متعدد لژهاى فراماسونرى در منزل وى برگزار مى‌گردید. تنها در یک اقدام در سال 1351 مبلغ 2 میلیون تومان جهت ساختمان فراماسونرى، در اطراف شهریار کرج پرداخت کرد. تنها ازدواج او با لیلا امامى در سال 1345 بود که، در سال 135 به متارکه انجامید و علت آن را انحرافات جنسى امیرعباس هویدا، نقل کرده‌اند. با فراگیر شدن انقلاب اسلامى به رهبرى حضرت امام خمینى (ره) یکى از ترفندهاى عوام‌فریبانه رژیم شاه برکنارى هویدا از پست نخست‌وزیرى در مرداد ماه سال 1356 بود. در این بخش ضمن نقل معناى لغوى کلمات مشمول و شامل ـ که دست‌مایه تهیه این سند است ـ به مطالعه متن استعفا نامه اجبارى امیرعباس هویدا خواهیم نشست :
شامل: فراگیرنده، در برگیرنده.
مشمول : فراگرفته شده، در برگرفته شده.
این مطلب که هویدا به جاى کلمه مشمول، کلمه شامل را استخدام کرده است، آیا ناشى از بیسوادى اوست یا... به عهده خواننده گرامى گذاشته شد و اینک متن سند:
تاریخ : 22 /5 /36[56]
موضوع: متن استعفا هویدا
در متن استعفاى آقاى امیرعباس هویدا یک غلط مهم انشایى وجود دارد و آن کلمه (مشمول) است که باید به جاى آن کلمه شامل نوشته مى‌شد. زیرا شامل بر وزن فاعل است و مراحم مقام بالاتر شامل قرار مى‌گیرد نه مشمول.
ملاحظات : عین متن استعفا جهت استحضار به پیوست از عرض مى‌گذرد.
* * * * * * * *
تاریخ: 15 مرداد 1356
پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر
چون اداره مبارک ملوکانه به این قرار گرفته است که چاکر در سمت دیگرى انجام وظیفه نمایم با کسب اجازه از پیشگاه مبارک استعفاى دولت را به پیشگاه شاهنشاه آریامهر تقدیم مى‌دارد. براى چاکر و همکاران افتخار بزرگى است که در دورانى به خدمتگزارى مشغول بوده‌ایم که ایران عزیز به فرماندهى شاهنشاه و در سایه رستاخیز ملى ایران به پیشرفت‌هاى همه جانبه در تمام شئون نایل گردیده و هر روز گام تازه‌اى در راه تعالى ملت ایران برداشته مى‌شود. با عرض سپاس از مراحم ملوکانه که همیشه مشمول چاکر و اعضاى دولت بوده است سلامتى وجود مبارک شاهنشاه آریامهر را از درگاه خداوند متعال مسئلت دارد.
چاکر امیرعباس هویدا
از شرف عرض پیشگاه مبارک ملوکانه گذشت.
امیرعباس هویدا پس از عزل از مقام نخست‌وزیرى به‌عنوان وزیر دربار مشغول به کار شد ولى پس از حدود یک سال در آبانماه سال 1357 در اقدام عوام‌فریبانه دیگرى به‌عنوان مسئول قانونى حوادث 13 ساله اخیر از این پست برکنار و بازداشت شد. هویدا که موفق به فرار از ایران نشده بود پس از پیروزى انقلاب اسلامى در هیجدهم فروردین ماه سال 1358 در دادگاه انقلاب اسلامى محاکمه و به‌عنوان مفسد فى‌الارض محکوم و اعدام گردید.