تاریخ سند: 19 دی 1356
متن سند:
به: مدیریت کل اداره سوم 312 از: قم 5664 /21ه پیرو: 5663 /21 ه ـ 19 /10 /36 از ساعت 1600 جاری جمعیت تظاهرکنندگان حدود ده هزار نفر در مدرسه خان و مسجد اعظم و صحنین اجتماع و در مسیر خیابان صفائیه حرکت نمودند.ابتدا بمنزل شیخ حسین نوری در خیابان بیگدلی رفته و از آنجا خارج، شروع به تظاهرات و دادن شعارهای مضره نمودند.
ضمنا در مسیر خیابان مبادرت به شکستن شیشه بانکها و حمله به حزب رستاخیز و شکستن شیشه و درب و پنجره و اتومبیل های کارکنان آن نمودند و از آنجا به چهارراه ارم آمده بطرف کلانتری یک حمله ور و اتومبیل پلیس را در جلو کلانتری با سنگ شکستند.
در اینجا پلیس مجبور به تیراندازی شده در این ماجرا دو نفر طلبه در اثر اصابت گلوله کشته شده و یکنفر بچه در اثر ازدحام فوت شده و چهار نفر پلیس و سه نفر از تظاهرکنندگان نیز مجروح گردیده اند که در بیمارستان بستری می باشند.
1 اوضاع در این ساعت ناآرام و احتمال حوادث دیگری متصور است.
ضمنا آیات مقیم قم در نظر دارند امشب در منزل شریعتمداری تجمع نموده و در این خصوص مذاکره و تصمیماتی اتخاذ نمایند که نتیجه مذاکرات آنان بموقع باستحضار خواهد رسید.
در خاتمه شورای هماهنگی در دفتر کار ریاست سازمان تشکیل و موارد زیر اتخاذ تصمیم گردید 1 ـ از نظر تقویت نیروهای انتظامی در صورت لزوم از هنگ ژاندارمری قم افراد کمکی خواسته شود.
2 2ـ از نظر فرو نشاندن تظاهرات آشوبگران افراد کمکی از شهربانی کشور شاهنشاهی درخواست شود 3 ـ از نظر ساکت کردن متظاهرین به آیات تذکر داده شود که به نحو مقتضی تظاهرکنندگان را از انجام عملیات خرابکارانه منع نمایند.
هر گونه اتفاقی متعاقبا باستحضار خواهد رسید.
گوینده: زند وکیلی رئیس سازمان اطلاعات و امنیت قم ـ معینی گیرنده: خسرو افتخاری افسر نگهبان اداره کل سوم.
ساعت: 1930
توضیحات سند:
1 ـ با کشتاری که امروز (19 /10 /56) در قم صورت گرفت، جرقه ای که برای آغاز نهضت اسلامی در 1 /8 /56 و شهادت آیت الله سید مصطفی خمینی زده شده بود، شعله ور شد و این آتش دامن رژیم شاه را چنان در خود گرفت که با به جای ماندن خاکسترش به خاموشی گرایید.«حمله به راهپیمایان و تظاهر کنندگان قم هیجان و خشم عمومی را در سراسر کشور بالا برد.
اثر این حمله از مقاله [روزنامه اطلاعات ]هم بیشتر بود.
آن حمله ای که در قم کردند و در خانه مراجع تقلید و کشتارها، اثرش خیلی بیشتر از آن نامه [= مقاله اطلاعات ]بود.
که پشت سرش چهلم گرفتند و هر چهلم خودش تازه اول یک حرکت و زائیده یک پدیده نو شد.
» (انقلاب ایران به روایت رادیو بی.
بی.
سی / به نقل از مهندس مهدی بازرگان / ص 212) این پیش بینی که کشتار قم شعله انقلاب را برافروخته تر خواهد کرد، در نزد منابع ساواک نیز که در بطن قضایا بودند، دیده می شود.
در سند بعدی نظریه «شنبه» در انتهای گزارش موید همین موضوع است.
2 ـ در گزارش «خیلی محرمانه ای» که ساواک در قالب بولتن تهیه کرد در بخش «اقدامات انجام شده» امروز (19 /10 /56) آورده بود: «به محض شروع تظاهرات هنگ ژاندارمری قم به صورت آماده باش درآمده و یک دسته از گروهان تأمین پاسداری به اضافه یک گروه دیگر به سرپرستی 2 نفر افسر به شهربانی اعزام که پس از متفرق شدن تظاهر کنندگان به هنگ مراجعت نموده اند.
» این بولتن در پنجمین جلد از پرونده شماره 129514 جا دارد.