موضوع: مجلس ختم برای مرحوم آیت اله بروجردی
تاریخ سند: 15 فروردین 1340
موضوع: مجلس ختم برای مرحوم آیت اله بروجردی
متن سند:
شماره: س ـ ن 68 /311 از طرف آقای محمود طالقانی که جزء اعضاء جبهه ملی است عصر امروز 15 /1 /40 دعوتی به عمل آمده است که از ساعت 1930 الی ساعت 2100 برای ختم آیت الله بروجردی1 اهالی در مسجـد هدایت حضور به هم رسانند و از طرف نهضت مقاومت ملی2 مهندس مهدی بازرگان.انجمن اسلامی مهندسین انجمن اسلامی دانشجویان نیز برای امشب دعوت به عمل آمده است.
ضمیمه پرونده آیت الله بروجردی و بایگانی شود.
15 /1 /40 81ب ـ ر
توضیحات سند:
1ـ حضرت آیه اللّه العظمی حاج آقا حسین طباطبایی معروف به بروجردی در سال 1292 هجری قمری متولد شد.وی زعیم حوزه علمیه قم (بعد از آیه اللّه حائری)، بانی مسجد اعظم قم و بزرگترین مرجع تقلید شیعیان بعد از شهریور 1320 هجری شمسی و در ایام سلطنت محمدرضا شاه بود.
او پس از فراگیری مقدمات در بروجرد به اصفهان رفت و در آنجا به تعلیم فقه و فلسفه مشغول شد.
وی در نجف مدت 8 سال در محضر آخوند ملا محمد کاظم خراسانی به تلمذ مشغول بود.
پس از این دوران به ایران بازگشت و در بروجرد به تدریس علوم عقلی و نقلی پرداخت و در سال 1323 هجری شمسی از سوی آیت الله خمینی و سایر علما به قم دعوت شد.
آیه اللّه بروجردی پس از ملاحظه شکست مشروطیت و حوادثی چون اعدام شیخ فضل اللّه نوری، و نیز آزردگی ناشی از بی ثمر ماندن فعالیتهای سیاسی در مقابل رضاخان حتی الامکان از ورود در مسائل سیاسی پرهیز می کرد و نگران آن بود که مبادا این گونه اقدامات به زیان مسلمین تمام شود.
ایشان به همین جهت گاه مورد اعتراض واقع می شد.
پس از قیام علمای اصفهان و فاجعه مسجد گوهرشاد، حوزه علمیه قم با وجود شخصیتهایی همچون آیه اللّه العظمی بروجردی و آیه اللّه العظمی حائری، به صورت بزرگترین حوزه علمیه شیعه درآمد و موجب رونق سایر حوزه های علمی ایران گردید.
محمدرضا در بدو سلطنت سعی داشت به آیه اللّه بروجردی نزدیک گردد و از وجود پرنفوذ وی بهره برداری نماید.
امّا از جانب آن حضرت مطرود و مورد اعتراض واقع گردید.
حضرت آیه اللّه بروجردی (ره) در سال 1380 ه .
ق (10 فروردین 1340 ش) به ملکوت اعلی پیوست.
ر.ک : کوثر، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی (س)، چاپ چهارم، تابستان 1378، ج 1 ، صفحه 29 ـ 30.
2ـ فکر ایجاد نهضت مقاومت ملی بلافاصله بعد از کودتای 28 مرداد 1332 پیدا شد.
اولین نشست آنها در منزل آیت الله زنجانی بود.
در آن جلسه برای دعوت از نمایندگان مورد اعتماد احزاب و گروههای ملی و مذهبی، برای عضویت در سازمان جدید مذاکره و تبادل نظر شد.
در جلسات بعد، از مهندس مهدی بازرگان، یداللّه سحابی، شاپور بختیار، حسین شاه حسینی و فتح اللّه بنی صدر دعوت به عمل آمد.
به پیشنهاد شاپور بختیار نام «نهضت مقاومت ملی» برای سازمان انتخاب گردید.
عملیات نهضت مقاومت ملی از همان فردای کودتا یعنی 29 مرداد 1332 آغاز گردید.
بطور کلی عملیات نهضت مقاومت ملی را می توان به سه دوره تقسیم کرد: دوره اول از 29 مرداد 32 تا پایان سال 1333.
در این مدت نوزده ماهه، فعالیت نهضت مقاومت بسیار وسیع بود.
جمع آوری نیروهای پراکنده و تشکل و آموزش آنها، سازماندهی کمیته های تهران و شهرستانها، تقویت روحیه مردم ناامید و...
از جمله کارهای آنها بود.
دوره دوم: از فروردین 1334 تا شهریور 1336.
در این دوره نهضت مقاومت ملی ضربات سختی را تحمل کرد.
دستگیری سران و فعالان، اختلافات درون سازمانی و پراکندگی نیروها، عملیات نهضت را دشوار ساخت.
دوره سوم: از شهریور 1336 تا تشکیل جبهه ملی دوم (تیر ماه 1339).
در این دوره سازمان نهضت مقاومت متلاشی شده بود و فعالیت نهضت منحصر به پخش اعلامیه هایی در زمینه افشای طرح ها و برنامه های رژیم و تشویق مردم به ادامه مبارزه بود.