تاریخ سند: 17 مرداد 1330
گزارش
متن سند:
تاریخ: 17 /5 /1330
گزارش
مأمور ویژه گزارش می‌دهد عصر روز گذشته عده‌ای از اطرافیان کاشانی در منزل نامبرده حضور داشته‌اند. پسر بزرگ کاشانی چندی با دکتر نصیری نام، به طور محرمانه مذاکره و پس از نیم ساعت دکتر مزبور از آنجا خارج شده است در آنجا مذاکره می‌کرده‌اند که شمس قنات‌آبادی بدون اجازه آقای کاشانی روز دوشنبه ۱۴ ماه جاری در مزار عشقی(۱) حاضر و سخنرانی نموده کاشانی او را خواسته و گفته عشقی شخص لامذهبی بوده به چه مناسبت در سر قبر او سخنرانی کرده است و علاوه نموده ممکن است دکتر بقائی او را تحریک و وادار نموده است و تذکر داده که من‌بعد، حق سخنرانی و تظاهر بدون اجازه را ندارد.
راجع به فدائیان اسلام صحبت کرده و می‌گفته‌اند نامبردگان می‌خواسته‌اند دکاکین مشروب‌فروشی خیابان بوذرجمهری و سیروس را غارت کنند. مشروب‌فروش‌ها از قضیه مطلع و دکاکین خود را بسته‌اند و کاشانی دستور داده حتی‌الامکان با فدائیان اسلام خوش‌رفتاری و همکاری کنید چون محاکمه خلیل طهماسبی نزدیک بوده و وجود آنها برای این محاکمه و سایر قضایا لازم می‌باشد در قسمت انحلال کنسولگری دولت شاهنشاهی در اسرائیل می‌گفته‌اند در اثر توصیه کاشانی دولت پاکستان هم این روزها انحلال کنسولگری خود را اعلام خواهد نمود و سایر دول اسلامی نیز به همین ترتیب اقدام خواهند کرد.
توضیحات سند:
1- سید محمدرضا میرزاده عشقی: فارغ‌التحصیل مدرسه سلطانی و دارالفنون اسلامبول، یکی از شعرای معروف زمان خود بوده و اشعارش دارای سبکی نو و انتقادی می‌باشد. دیوان او یک مرتبه در سال ۱۳۰۶ ﻫ ش و بار دیگر در ۱۳۰۸ و دفعه سوم در سال ۱۳۲۴ به وسیله آقای علی‌اکبر سلیمی طبع و نشر شده است. عشقی مدیر روزنامه «قرن بیستم» بوده، این روزنامه از ۱۶ اردیبهشت ماه ۱۳۰۰ ﻫ ش وارد جرگه مطبوعات شد و اولین شماره آن طبع و منتشر گردید. مندرجات قرن بیستم، در سال دوم عبارت از سر مقاله‌های تند و آتشین و قسمتی از اشعار عشقی و مقالات اجتماعی تحت عنوان «الفبای فساد اخلاق» و اخبار داخلی است. درباره حقوق زنان در دوره استبداد رضاخانی، دو قطعه «کفن سیاه» و «ایده‌آل مرد دهگان» را نوشت. عشقی روزنامه قرن بیستم را بعد از به قدرت رسیدن رضاخان و برچیده شدن سلسله قاجاریه، دوباره انتشار داد، اما هنوز یک شماره از آن را منتشر نکرده بود که به دستور رضاشاه تعطیل شد. عشقی با جمهوری رضاشاهی مخالفت می‌کرد و به همین سبب نیز در تیرماه ۱۳۰۳ ﻫ ش در خانه مسکونیش ترور شد. فردای آن روز تشییع جنازه وی با شرکت هزاران نفر از مردم تهران و روزنامه‌نگاران و اقلیت مجلس شورای ملی برگزار شد و به دنبال آن دوازده نفر از مدیران جراید پایتخت که مخالف دولت وقت بودند، در مجلس متحصن شدند. ۲- ۱۶ اسفند ماه ۱۳۲۹ سپهبد رزم‌آرا، نخست‌وزیر در مسجد شاه (سابق) به قتل رسید. نخست‌وزیر که در معیت اسدالله علم وزیر کار، برای شرکت در مجلس ختم آیت‌الله فیض در مسجد شاه حضور یافته بود، در حیاط مسجد توسط خلیل طهماسبی به ضرب سه گلوله کشته شد. طهماسبی عضو جمعیت فدائیان اسلام بود و در اولین باز‌جوئی به قتل اعتراف کرد.
منبع:
کتاب
روحانی مبارز / آیت‌الله سید ابوالقاسم کاشانی به روایت اسناد- جلد اول صفحه 450
