موضوع : ورود و خروج شخصیتها
تاریخ سند: 14 فروردین 1344
موضوع : ورود و خروج شخصیتها
متن سند:
شماره : 123 /322 در ساعت 2255 روز 13 /1 /44 والاحضرت شاهدخت اشرف پهلوی و والاحضرت شاهدخت شهناز پهلوی و آقای دکتر مهدی بوشهری سفیر کبیر سیار اعلیحضرت همایون شاهنشاهی و آقای دکتر فریدون هویدا رایزن سفارت کبرای شاهنشاهی ایران در پاریس از رم و آقای محمد حسن پویانی(1) وزیر مختار اعلیحضرت همایون شاهنشاهی در الجزایر از الجزایر با آقای دکتر حسن افشار(2) رئیس دانشکده حقوق و علوم سیاسی و اقتصادی از پاریس و آقای ایرج مهرزاد نماینده مجلس شورایملی از لندن با هواپیمای ارفرانس وارد تهران شدند.در ساعت 30 دقیقه روز 14 /1 /44 آقای خسرو خسروانی(3) سفیر کبیر ایران در آنکارا و آقای منصور نگهبانی(4) معاون دبیر کل سازمان پیمان مرکزی از آنکارا با هواپیمای هلندی وارد تهران شدند.
در ساعت 0440 روز 14 /1 /44 آقای محمد حاجب دولو(5) کارمند بازنشسته و رئیس دفتر والاحضرت شاهدخت شهناز پهلوی از ژنو و آقای فخرالدین وفای زنجانی(6) رئیس اداره کل دفتر مجلس سنا از بیروت و آقای عماد کیا مشاور وزارتخارجه از بیروت و آقای دکتر محمد حسن مرشد(7) معاون پارلمانی وزارت بهداری باتفاق همسر و یکدختر بچه از بیروت و آقای آقاخان بختیار، بختیاری(8) وزیر سابق از بیروت و آقای مرتضی قدیمی(9) سر کنسول شاهنشاهی در مونیخ از مونیخ و آقای فیلیکس [فلیکس] آقایان(10) نماینده مجلس شورایملی از رم با هواپیمای سویس ایر پرواز 372 وارد تهران شدند.
در ساعت 0100 روز 13 /1 /44 آقای علی نظری کنسولیار سرکنسولگری ایران در کویت با هواپیمای پاکستانی وارد تهران شد.
در ساعت 0200 روز 13 /1 /44 آقای عبدالامیر رشیدی حائری(11) سفیر کبیر شاهنشاهی در تونس بوسیله هواپیمای ارفرانس تهرانرا بمقصد اروپا ترک نمود.
بررسی گردید و در بولتن درج شد و در پرونده های مربوطه بایگانی گردید اقدام دیگری ندارد در این اطلاعیه در پرونده مهدی بوشهری بایگانی شود.
احمدی 15 /1 /44 رئیس بخش 332 رشیدی 17 /1
توضیحات سند:
1ـ محمد حسن پویانی فرزند عبدالنبی متولد 1288 خرمشهر (نام خانوادگی قبلی بهبهانی) نامبرده لیسانس شیمی از دانشگاه آمریکایی بیروت بوده و 3 سال آموزش ضمن خدمت در رشته حقوق در دانشکده حقوق و علوم سیاسی را گذرانده است.وی مترجم زبان انگلیسی بوده و به زبانهای فرانسه و عربی آشنایی داشته است.
پویانی در سال 1318 در وزارت پیشه و هنر (اداره کل معادن) استخدام گردید و در سال 1323 به استخدام وزارت امورخارجه در آمد و مشاغلی منجمله : دبیر اول، دوم و سوم سفارت ایران در دهلی نو ـ منشی و مترجم هیئت نمایندگی ایران در اولین مجمع عمومی سازمان ملل متحد در لندن ـ دبیر اقتصادی در پیمان بغداد (سنتو) ـ رایزن سفارت ایران در واشنگتن ــ وزیر مختار و رایزن سفارت ایران در الجزایر و جاکارتا ـ سفیر ایران در بودا پست و مسئول اداره ترجمه وزارت امورخارجه را عهده دار بود.
بنا به اظهارات خودش وی از سال 42 تا 48 در کانون فراماسونری (لژ مهر) بعنوان عضو عادی فعالیت داشته ولی در سال 48 به دستور وزارت امورخارجه از عضویت در کانون رسما استعفا داده است.
در حالیکه بنابرگزارشات واصله از نخست وزیری رژیم سابق نام مشارالیه در لیست استعلامی نخست وزیری وقت از سازمان امنیت کشور در سال 51 بدست آمده که نشانگر عدم استعفای وی از فراماسونری بوده است.
ضمنا نامبرده در سال 47 در مسافرت شاه به شوروی جزء همراهان او بود.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 2ـ حسن افشار فرزند علی در سال 1293 در تهران متولد شد.
وی بعد از اخذ دکترای حقوق از پاریس به دانشیاری دانشکده حقوق در سال 1318 منصوب گردید و در سال 1322 تصدی کرسی حقوق تطبیقی دانشکده حقوق را عهده دار شد.
وی دارای مشاغلی چون مشاور کمیسیون ارز ـ رئیس اداره تعدیل اجاره بها در زمان دکتر میلیسپو ـ معاونت وزارت کار در زمان مصدق ـ کفیل وزارت کار ـ عضو هیئت مدیره و مدیر عامل شرکت سهامی پنبه ـ رئیس دانشکده حقوق ـ مدیر گروه حقوق خصوصی و اسلامی و تطبیقی دانشگاه تهران ـ رئیس موسسه حقوقی تطبیقی ـ نماینده مجلس شورای ملی در ادوار 18، 19، 20 و کاندید نمایندگی دوره 24 مجلس شورایملی.
از فعالیتهای دیگر او، عضو باشگاه دوستداران فرانسه ـ ریاست جمعیت حقوقدانان ایران در آمریکا ـ از مؤسسین حزب وحدت ایران و حزب سوسیالیست ایران ـ عضو کمیته مرکزی حزب مردم ـ عضو جمعیت فراماسونری (لژ کسری).
همچنین نامبرده در سال 1336 به همراه چند تن دیگر شرکتی جهت انتشار مجله ای بنام آینده تأسیس و اقداماتی جهت تشکیل حزب کشاورزان را نمودند.
وی فردی بود با تمایلات سوسیالیستی و همواره در دانشگاه از انقلاب سفید شاه دفاع میکرد و مدعی بود که درباره اصالت آن و بی سابقه بودنش دانشگاه وظیفه دارد در تمام دنیا روش صحیح و قاطع اتخاذ و در این زمینه تبلیغ دائم و جدی بنماید.
افشار سفرهای متعددی به کشورهای آسیایی، آفریقایی، اروپایی و آمریکا جهت شرکت در کنفرانسها و کمیته منتخب آکادمی بین المللی حقوق تطبیقی داشت.
در سال 1351 نامبرده به سمت مدیر مسئول نشریه اختصاصی کمیته ایرانی حقوق تطبیقی انتخاب شد وی دارای نشانهای علمی و فرهنگی و سوم همایون بوده است.
ساواک در سند بیوگرافی او آورده است : فردی مدیر، لایق، مردم دار و در عین حال تا حدی رفیق باز، مادی و جاه طلب که به مقام و قدرت، پول و زن علاقه زیادی دارد.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 3ـ خسرو خسروانی فرزند محمد هاشم متولد 1292 تهران.
وی کارمند عالیرتبه شرکت تابعیت ایران ـ کارمند وزارت امورخارجه ـ وزیر مختار در واشنگتن ـ سفیر در جمهوری عربی مصر ـ سفیر در آنکارا و...
بوده است.
همچنین نامبرده در تشکیلات فراماسونری فعالیت داشته و عضو لژ مهر بوده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 4ـ منصور نگهبانی فرزند محمدتقی در سال 1302 در کرمانشاه بدنیا آمد.
وی فارغ التحصیل دانشکده افسری، دوره عالی، دوره ستاد و دانشگاه جنگ و فرماندهی ارتش از دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا بود و به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط داشت.
نامبرده در سال 1340 با درجه سرهنگی به ساواک مامور گردید و در سال 44 به مدیریت کل اداره دوم منصوب شد و مجددا در سال 45 به فرمان شاه معدوم به اداره دوم ستاد بزرگ ارتشتاران منتقل گردید.
مشاغل وی در ارتش عبارت بود از : فرمانده دسته ـ فرمانده گروهان ـ افسر آموزش رکن 3 ـ افسر ارشد و متصدی دفتر رکن 4 لشگر ـ استاد دانشکده تخصصی پیاده ـ معاون وابسته در امریکا ـ معاون وابسته زمینی و هوایی و دریایی ـ وابستگی نظامی ایران در امریکا ضمنا وی بعد از بازنشستگی در وزارت پست و تلگراف و تلفن مشغول کار شد.
طبق اطلاعیه واصله از افسران سازمان نظامی حزب توده، نگهبان در سال 1332 از طرفداران جدی دکتر مصدق و نهضت مقاومت ملی بوده و با افسران طرفدار مصدق ارتباط داشته است.
مشارالیه دارای نشان خدمت درجه 3 ـ نشان افتخار درجه 3 ـ نشان آذرآبادگان ـ مدال 28 مرداد ـ نشان لیاقت درجه 3 و...
بوده است.
قابل ذکر است که برادر نامبرده بنام نصرت اله نگهبانی رئیس ساواک فرمانداری کل چهار محال و بختیاری بوده است و معرف وی به ساواک تیمور بختیار بوده و از منسوبین ایرج اسکندری می باشد.
(اسناد ساواک.
پرونده های انفرادی) 5 ـ محمد حاجب دولو رئیس دفتر شهناز پهلوی و سفیر ایران در کویت بود.
وی دارای نشان تاجگذاری بوده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 6ـ فخرالدین وفا زنجانی فرزند بهاءالدین (منشی الملک) در سال 1281 در تهران متولد شد.
وی از دانشگاه برلین در رشته مدیریت فارغ التحصیل گردید.
مشارالیه مشاغلی چون عضو هیئت مدیره کارخانه قند و شکر شاهرود ـ شهردار اصفهان ـ رئیس کارگزینی و مدیرکل تجارت وزارت پیشه و هنر (اداره کل معادن) ـ عضو هیئت مدیره کمیسیون ارز دولت (در زمان مصدق) ـ عضو هیئت مدیره بیمارستان نکویی قم ـ رئیس هیئت مدیره صندوق تعاون کارمندان مجلس سناـ مدیر کل اموراداری و رئیس دفتر مجلس سنا را عهده دار بود.
نامبرده از وضع موجود در مملکت انتقاد می کرد ولی خودش هم به طرق مختلف اهل سوء استفاده و پارتی بازی بود بطوری که اکثر کارمندان مجلس سنا از دست وی شاکی بودند.
یاد شده با وجود اینکه به سن بازنشستگی رسیده بود ولی با برخورداری از مفاد آئین نامه تنظیمی که با در نظر گرفتن منافع شخصی مبادرت به تهیه و تدوین آن نموده بود، به کار خود ادامه می داد.
وی مرتبا به قم رفت و آمد داشته و با بعضی از روحانیون بخصوص آقای شریعتمداری تماس و گفتگو داشت.
همچنین او از طرفداران جبهه ملی و از زمین خواران بزرگ تهران بود.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 7ـ محمد حسن مرشد فرزند محمد حسین در سال 1282 در یزد بدنیا آمد.
تحصیلات وی دکترای پزشکی از دانشگاه تهران و درجه تخصصی بهداشت از دانشگاه کلمبیا نیویورک بود و تألیفاتی راجع به عوارض آلرژیک بیماریهای انگلی و رفع آسکاریس در ایران داشته است.
نامبرده در سال 1318 به استخدام وزارت بهداری در آمد و مشاغلی چون اکسترن بیمارستانهای دولتی و رازی ـ معاون بهداری و بیمارستان شهرداری یزد ـ ریاست بهداری شهرستان یزد ـ پزشک بیمارستان نجات ـ رئیس بخش طبی بیمارستان فیروزگر ـ رئیس اداره طب پیشگیری ـ معاون اداره کل بهداشت ـ مدیر کل بهداشت وزارت بهداری ـ معاون پارلمانی وزارت بهداری ـ معاون فنی وزارت بهداری ـ وزیر بهداری و بهزیستی و نماینده دولت ایران در سازمان بهداشت جهانی را عهده دار بود.
مرشد عضو حزب ملیون ـ عضو انجمن ایران و آمریکا ـ حزب ایران نوین ـ انجمن بهداشت ـ عضو جبهه یاران متحد و حزب رستاخیز بوده و دارای نشان لیاقت ـ نشان درجه چهارم تاج و 3 همایون ـ درجه یک علمی و مدال تاجگذاری بوده است.
مشارالیه در زمان حکومت قوام بدستور دکتر یزدی (وزیر بهداری) منتظر خدمت گردید و نیز در زمان دکتر مصدق از او حمایت می نمود.
وی به کرات بعنوان نماینده به کشورهای مختلف جهت شرکت در کنفرانسها و مجامع بهداشتی مسافرت نمود و در دوره 17 مجلس شورای ملی خود را کاندید نمایندگی از یزد نموده بود ولی موفق نگردید.
مرشد دارای پرونده ای در مورد سوء استفاده از آمپول نالارون در اداره بازرسی بود و همچنین از نظر مالی اتهاماتی به وی نسبت داده شده که از نتیجه آن اطلاعی در پرونده بیوگرافی او موجود نیست.
نامبرده با وجود آنکه متخصص در جراحی بود ولی بعلت ضعف اعصاب از عمل جراحی خودداری می کرد و فقط به امور طب داخلی می پرداخت.
یاد شده دارای افکار سوسیالیستی بوده و عضو لژ فراماسونری آفتاب وابسته به گراند لژ آلمان و عضو لژ مهر بوده است.
به نقل از بازجوئیهای هوشنگ اسدی عضو کمیته مرکزی حزب توده و طبق اظهارات قائم پناه عضو کمیته مرکزی حزب توده آقای محمد حسن مرشد کاندید حزب توده برای وزارت بهداری بعد از انقلاب اسلامی (کابینه مهندس موسوی) بوده و ضمنا منبع اطلاعاتی حزب مذکور در وزارت بهداری و وزیر بهداری وقت (دکتر منافی) بوده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 8ـ آقاخان بختیار فرزند غلامحسین متولد 1290 بختیاری (اصفهان).
نامبرده در کالج آمریکایی تهران تحصیلات متوسطه را به پایان رسانید و فارغ التحصیل رشته بانکداری از دانشگاه کمبریج انگلستان بود.
وی در زمان نخست وزیری مصدق از او حمایت می کرده و ریاست بانک کشاورزی را عهده دار بوده است.
مشاغل مشارالیه عبارت بودند از : وزیر کار ـ نماینده مجلس ـ مدیر عامل بانک رهنی ایران ـ مشاور عالی هیئت مدیره شرکت نفت ـ عضو هیئت مدیره و مشاور عالی شرکت نفت ـ رئیس هیئت مدیره و سرپرست امورمالی، بازنشستگی، صندوق پس انداز و وام ـ بازرس رسیدگی به شکایت در شرکت ملی نفت ایران ـ همچنین وی عضو کانون شکار ایران ـ عضو هیئت مدیره باشگاه شاهنشاهی بوده است.
بختیار از طرف انگلیسیها حمایت می شده است و از اعضای فراماسونری و عضو لژهای مه و آفتاب بوده است.
بعد از جریان فرار تیمور بختیار و دستگیری وی در بیروت نامه هایی از طرف همسرش به آقاخان ارسال می شده و از او تقاضای کمک می کرده است ولی نامبرده که از طرف ساواک تحت مراقبت بود، اقدامی مخالف دستگاه انجام نمی داده است.
ضمنا تعدادی از متنفذان ایل بختیار به همراه آقاخان عریضه ای به شاه نوشتند و در آن عنوان کرده بودند که اعمال تیمور بختیار را به حساب تمام بختیاریها و ایل بختیار تعمیم ندهد و آنها را افرادی شاهدوست بداند.
ساواک در سند بیوگرافی آورده است : نامبرده فردی باوقار ـ متین ـ مردم دار ـ آشنا به مسائل مملکتی ـ وفادار، ولی دارای ضعف مدیریت، به شکلی که قسمتهای تحت نظر وی دچار بی نظمی و فساد گزارش شده است.
همچنین وی ضعف جسمانی داشته و معتاد به مواد مخدر (تریاک) بوده است.
در سال 1347 در ارتباط همسر وی گزارش شده که : بی بی ملوک بختیار همسر آقاخان به علت اینکه در بازی قمار مقداری زیادی باخته بود خود را مسموم نموده و قصد خودکشی داشته است.
آقاخان بختیار بعد از پیروزی انقلاب به انگلستان فرار کرده و در آنجا با کمک اعضای فراماسونر و طرفداران شاهپور بختیار برعلیه جمهوری اسلامی و بنفع انگلستان فعالیت می کرده است.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 9ـ مرتضی قدیمی نوائی فرزند رضاقلی در سال 1300 در تهران متولد شد.
وی بعد از اخذ دیپلم در سال 1319 به استخدام وزارت امورخارجه در آمد و سپس ادامه تحصیل داده و در سال 1324 لیسانس خود را در رشته سیاسی از دانشکده حقوق دریافت نمود.
ضمنا او به زبانهای انگلیسی، فرانسه و روسی آشنایی داشت.
مشارالیه مشاغلی چون کارمند حسابداری، رمز، مخابرات و کارگزینی ـ منشی مخصوص وزیر امورخارجه ـ کفیل کارگزینی و بودجه ـ رئیس شورای طرحهای سیاسی و برنامه ـ مسئول بررسی و تهیه گزارش در مورد پیشنهاد اعطای ارشدیت به کارمندان رسته سیاسی ـ نظارت بر حسن جریان امور و رعایت نظم و انضباط اداری ـ رسیدگی به امر حضور و غیاب ـ معاون امور فرهنگی و اجتماعی ـ معاونت موقت اموراداری ـ معاون فرهنگی و اجتماعی و کنسولی ـ رئیس دادگاه تجدید نظر انتظامی ـ مأمور تجدید نظر در اساسنامه وزارت امورخارجه ـ عضو شورای امتحانات وزارت خارجه ـ عضو شورای اجرایی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران و عضو کمیته شماره 5 (روابط خارجی) سازمان برگزار کننده آئین پنجاه سال سلطنت پهلوی ـ دبیر اول، دوم و سوم ایران در بلگراد ـ دبیر اول و رایزن سفارت ایران در برن و پاریس ـ وزیر مختار ایران در مسکو و رم ـ سرکنسول ایران در مونیخ ـ سفیر ایران در تونس، بروکسل، بلژیک، ساحل عاج، سنگال و لیبی را عهده دار بود.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی) 10ـ دکتر فلیکس آقایان از بزرگترین قاچاقچیان ایرانی مواد مخدر و یکی از مهم ترین قاچاقچیان بین المللی بود.
پدرش (الکساندر) در بین ارامنه مرد شماره یک بود و ارامنه از او حساب می بردند.
وی سروان ارتش و وکیل دعاوی بود.
مردی زیرک و باهوش که تا زنده بود نماینده ارامنه جنوب در مجلس شورای ملی بود که محمدرضا وی را کاملاً قبول داشت.
بعد از مرگ او پسر بزرگش فلیکس به طور دائم نماینده ارامنه جنوب در مجلس می شد تا اینکه به دستور محمدرضا سناتور گردید.
وی صد برابر زیرک تراز پدرش بود و در حد عجیبی از مسائل ایران، سیاست بین المللی، تشکیلات سیا، اف بی ای و مافیا اطلاع داشت.
او در دوره های بالای این سازمانها بهترین رفقا را به ضرب پولهای کلان بدست آورده بود و در تشکیلات اجتماعی سری آمریکا در بالاترین رده دست داشت و عضو بلند پایه مافیای آمریکا بود.
وی در قاچاق مواد مخدر روی دست اشرف زده بود.
برادر کوچکتر او جزء هیئت رئیسه توزیع مواد مخدر در آمریکای مرکزی و جنوبی بود و از فلیکس جوانتر و خطرناکتر بود.
فلیکس مرد هرزه و کثیفی بود که از نزدکترین دوستان محمدرضا به حساب می آمد که در اکثر ساعات فراغت محمدرضا وی حضور داشت و تا پاسی از شب به همراه عده ای دیگر مشغول قمار بودند.
فلیکس بزرگترین سازمان مخفی گانگستری را در ایران اداره می کرد و از کاباره های تهران، آبادان، خرمشهر و...
حق و حساب می گرفت.
در اکثر معاملات کلان دوران محمدرضا، با پوشش وارد می شد و سودهای هنگفت به جیب می زد.
همچنین نامبرده رئیس فدراسیون اسکی بود و تمام پولهای فدراسیون به جیب او می رفت.
وی قمار باز درجه یک ـ مشروب خوار ـ زنباره و فاقد کمترین احساس و عاطفه بود و از هر نظر با اشرف جور در می آمد با این تفاوت که اشرف در مقابل او بازنده بود.
[ظهور و سقوط سلطنت پهلوی (ج 1) ـ تهران : اطلاعات، 1369 ص 262 ـ 263 ـ 264] 11ـ عبدالامیر رشیدی حائری فرزند محمد در سال 1285 شمسی در تهران بدنیا آمد.
تحصیلات وی لیسانس حقوق و علوم سیاسی بوده و در سال 1312 به استخدام وزارت امورخارجه در آمده است.
مشارالیه مشاغلی منجمله : کارمند اداره کل تجارت ـ کارمند اداره سوم سیاسی ـ کارمند اداره کل امور کنسولی ـ کارمند اداره کل عهود و جامعه ملل ـ کارمند اداره دفتر وزارتی ـ دبیر سوم سفارت در پراگ ـ دبیر دوم در هامبورگ ـ دبیر سوم سفارت در برن ـ دبیر اول در ازمیر ـ متصدی کارمندی کارگزینی ـ دبیر اول و رایزن سفارت در پاریس ـ رئیس اداره اول سیاسی ـ رایزن سفارت در بروکسل ـ عضو شورایعالی استخدامی ـ رئیس اداره اطلاعات و مطبوعات و ترجمه ـ سرپرست اداره روابط فرهنگی ـ وزیر مختار در ورشو ـ سفیر در کابل ـ عضو شورایعالی سیاسی ـ سفیر در تونس ـ عضو کمیسیون امور ساختمانی ـ ریاست کمیته تهیه مسکن کارکنان عضو هیئت امناء حفظ اسناد و مدارک وزارت امورخارجه ـ وزیر مختار در کشور رومانی را عهده دار بود.
رشیدی حائری فراماسونر بود و عضو لژهای مولوی ـ فروغی ـ کسری ـ طبرستان ـ پهلوی و بزرگ دبیر لژ بزرگ ایران بوده است.
همچنین نامبرده معتاد به تریاک و عضو باشگاه ورزشی شاهنشاهی بود.
(اسناد ساواک ـ پرونده های انفرادی)