نام و شهرت باز پرس: سروان محی‌الدین
تاریخ سند: 21 خرداد 1349
نام و شهرت باز پرس: سروان محی‌الدین
متن سند:
نام و شهرت باز پرس: سروان محیالدینتاریخ بازپرسی:21 /3 /49
نام و شهرت متهم: سید محمد احمدی فروشانی
به تاریخ فوق نامبرده بالا در معیت مأموران ساواک حاضر است به شرح زیر تحقیق می‌گردد:
س - خود را معرفی نمائید و مفاد ماده و تبصره ۱۲۵ اصلاحی قانون دادرسی کیفری به شما تفهیم می‌شود مواظب اظهارات خود باشید.
ج - نام سید محمد شهرت احمدی فروشانی فرزند سید مصطفی سن ۳۶ سال دارای شناسنامه ۹۰ صادره ماربین شغل و محل کار به تدریس و تحصیل در مدرسه صدر، باسواد اهل ماربین ساکن همایون شهر فروشان خیابان شهرداری کوی میر نصیری مذهب مسلمان تبعه ایران پیشینه کیفری ندارم دارای عیال و اولاد از مفاد تبصره ماده ۱۲۵ اصلاحی آئین دادرسی کیفری مطلع شدم هر وقت اقامتگاه خود را تغییر دادم اطلاع می‌دهم - مواظب اظهارات خود هستم.
س - طبق محتویات پرونده و گزارش ساواک اصفهان سرکار متهم به تحریک مردم علیه امنیت داخلی کشور و تبلیغ به نفع خمینی می‌باشد از خودتان دفاع کنید.
ج - هرگز علیه امنیت کشور سخن نگفته‌ام و نخواهم گفت و امنیت کشور سرلوحه برنامه روحانیت است حتی از عنایات شخص اول مملکت به روحانیت و امنیت موجود در سایه وجود معظم‌له و بالا بردن سطح معنویات سخن گفتم و به نفع کسی سخن نگفتم و تلویحاً و تصریح در بسیاری از منابرم در حق شاه محبوب دعا کرده‌ام و سلامتی شخص اول را از پیشگاه خداوند خواسته ام. سید محمد احمدی
س - شما روی منبر اظهاراتی داشته‌ای که این کشور را پلیس نمی‌تواند حفظ کند بلکه امنیت کشور فقط به دست روحانیون و در رأس آنها آیت‌الله خمینی حفظ می‌شود در این مورد توضیح دهید.
ج - هرگز چنین مطلبی را نگفتم و چنین ادعائی را نکردم و نگفتم آیت‌الله خمینی در رأس امنیت است بلکه گفته‌ام امنیت کشور به وسیله دو قوه حفظ می‌شود، پلیس ظاهر و پلیس باطن که ایمان به خداست؛ جنایاتی که در خلوت می‌شود ایمان به خدا اگر باشد جلوی آنها گرفته می‌گردد و روحانیت یکی از عوامل احیاء ایمان است از این جهت شخص اول مملکت به آنها عنایت دارد. سید محمد احمدی
س - در مورد قانون طلاق و حمایت خانواده نیز مطالبی عنوان نموده و گفته‌اید قانون پوچ طلاق که باعث ناراحتی و نارضایتی شده اگر خمینی در ایران بود اجراء نمی‌شد. در این مورد چه توضیحاتی دارید آیا اظهار این مطالب را از طرف خود قبول دارید؟
ج - هرگز راجع به قانون حمایت خانواده سخن نگفتم و هرگز قانون پوچ طلاق بر زبان من جاری نشد و هرگز نگفتم اگر آقای خمینی بود اجراء نمی‌شد و اصلا راجع به قوانین موضوعه مملکت سخن نگفتم. سید محمد احمدی
س - چطور انکار می‌کنید شما در زمینه طلاق و حمایت قانون خانواده ابدأ صحبتی نکرده‌اید؟
ج - در مورد قوانین موضوعه مملکتی صحبت نکردم و فقط روایتی در زمینه محبت مردم بعد از خدا و پیغمبر به ائمه و فرمانبرداری ایشان از ائمه سخن گفتم که مردی که زنش را سه طلاقه داده بود از این عمل پشیمان شد و زن هم علاقه به زندگی پیدا کرد و چون سه طلاقه در یک مجلس به نظر اهل سنت صحیح بود ولی در نظر شیعه صحیح نبود، زن گفت باید شخصاً مسأله طلاق سه طلاقه را باید از خود امام بپرسم تا زندگی را از سر بگیرم و هرگز راجع به این مطلب یعنی قوانین مملکتی سخن نگفتم و خدا را بر این امر شاهد می‌گیرم. سید محمد احمدی
س - شما از آقای خمینی تقلید می‌کنید یا خیر و به ایشان دعا می‌کنید روی منبر یا خیر؟
ج - هرگز در حق ایشان دعا نکردم و آن طوری که در سازمان بعد از فوت مرحوم آیت‌الله بروجردی1 گفتم مقلد آقای شاهرودی هستم. سید محمد احمدی
س - سوابق شما در سال ۴۲ دائر به پخش اوراق مضره و اهانت نسبت به رئیس مملکت به کجا انجامید و چقدر محکومیت حاصل کردید؟
ج - بنده هرگز نسبت به رئیس مملکت اهانت ننموده و مایم و چگونه یک روحانی که علاقه‌مند به مذهب و ناموس و امنیت است نسبت به شخص اول مملکت که در سایه وجود او این شئون حفظ شده و می‌شود اهانت می‌کند. این اتهام درست در نقطه مقابل وظیفه ماست و هرگز واقع نشده و اعلامیه و اوراق پخش نکرده‌ام و محکومیت نداشتم. سید محمد احمدی
س - به هر حال شما به این اتهام و نیز اتهام پخش اوراق مضره در سال ۴۲ تحت تعقیب بوده‌اید. سرانجام این اتهام چه شد؟
ج - محکومیت پیدا ننمودم و به دادگاه نظامی هم نرفتم و محکومیت نداشتم. سید محمد احمدی
س - اظهارات خود را چگونه گواهی می‌نمایید؟
ج - امضاء می‌نمایم. سید محمد احمدی – 21 /3 /49
قرار بازداشت موقت مورخ 21 /3 /49
درباره غیر ارتش سید محمد احمدی فروشانی فرزند سید مصطفی متهم به تحریک مردم علیه امنیت داخلی کشور به علت اهمیت بزه و بیم تبانی و فرار قرار بازداشت موقت صادر و به متهم ابلاغ می‌گردد که این قرار ظرف ۲۴ ساعت از تاریخ رؤیت قابل اعتراض است.
بازپرس شعبه ۲ دادسرای دادگاه عادی شماره ۱۵ اصفهان - سروان محی‌الدین – 21 /3 /49
با قرار بازداشت صادره موافقم. دادیار - سروان تهرانی
قرار رویت شد اعتراض دارم . سید محمد احمدی
توضیحات سند:
1- حضرت آیت‌الله العظمی حاج آقا حسین طباطبایی معروف به بروجردی در سال ۱۹۲۹ هجری قمری متولد شد و در سال ۱۳۸۰ بدرود حیات گفت. وی زعیم حوزه علمیه قم (بعد از آیت‌الله حائری)، بانی مسجد اعظم قم و بزرگترین مرجع تقلید شیعیان بعد از شهریور ۱۳۲۰ هجری شمسی و ایام سلطنت محمدرضا شاه بود. او پس از فراگیری مقدمات در بروجرد به اصفهان رفت و در آنجا به تعلیم فقه و فلسفه مشغول شد. وی در نجف مدت ۸ سال در محضر آخوند ملا محمد کاظم خراسانی به استعاذت مشغول بود. پس از این دوران به ایران بازگشت و در بروجرد به تدریس علوم عقلی و نقلی پرداخت و در سال ۱۳۱۳ هش از سوی امام و سایر علما به قم دعوت شد. آیت‌الله بروجردی پس از ملاحظه شکست مشروطیت و حوادثی چون اعدام شیخ فضل‌الله نوری و نیز آزردگی ناشی از بی‌ثمر ماندن فعالیت‌های سیاسی در مقابل رضاخان حتی‌الامکان از ورود در مسائل سیاسی پرهیز می‌کرد و نگران آن بود که مبادا این گونه اقدامات به زیان مسلمین تمام شود. ایشان به همین جهت گاه مورد اعتراض واقع می‌شد. پس از قیام علمای اصفهان و فاجعه مسجد گوهرشاد، حوزه علمیه قم با وجود شخصیت‌هایی همچون آیت‌الله العظمی بروجردی و آیت الله العظمی حائری به صورت بزرگترین حوزه علمیه شیعه در آمد و موجب رونق سایر حوزه‌های علمی ایران گردید. مرحوم آیت‌الله بروجردی از روحانیونی بود که با سلطنت رضاشاه مخالفت می‌کرد و در دوره سلطنت محمدرضا شاه با بسیاری از اقدامات رژیم نظیر لایحه اصلاحات ارضی مخالف بود و تلاش می‌کرد تا بوسیله نامه و پیامهای ارسالی از خلافکاریهای رژیم شاه نسبت به حریم اسلام جلوگیری نماید او در مواردی نیز تقیه نمود و مبارزه با رژیم شاه را به فرصت مناسب تری موکول کردند.محمدرضا در بدو سلطنت سعی داشت به آیت‌الله بروجردی نزدیک شود و از وجود پر نفوذ وی بهره‌برداری نماید. اما از جانب آن حضرت مطرود و مورد اعتراض واقع گردید.
شاه که مرجعیت را سدی در مقابل استعمار می‌دید، پس از فوت مقتدر‌ترین مرجع تقلید دهه ی ۲۰ و ۳۰ در فروردین ماه ۱۳۴۰ در صدد برآمد از استقرار مرجعیت عامه در قم جلوگیری و کانون نیرومند روحانیت را به نجف اشرف منتقل کند به همین جهت تلگراف تسلیت خود را به حضور آیت‌الله حکیم، مرجع بزرگ شیعیان در نجف اشرف فرستاد لیکن روحانیون ایران عمل وی را بی‌اعتنایی به مراجع قم و تضعیف روحانیت شناختند.
زندگی حضرت آیت‌الله بروجردی نوشته: سید محمد علوی بروجردی
آیت‌الله بروجردی / على دوانی
آیت‌الله بروجردی / تهران / سازمان تبلیغات اسلامی
کوثر ج ۱ صص ۳۰، ۲۹، ۶۹، ۱۶۸