موضوع : فخرالدین حجازی
تاریخ سند: 26 تیر 1341
موضوع : فخرالدین حجازی
متن سند:
شماره : 23281 /37 برابر اطلاع واصله از سبزوار : روز 10 /4 /1341 در منزل فخرالدین حجازی خطیب فرهنگ در مشهد غیر نظامیان دل آسائی دانشجوی دانشکده مشهد که گویا تا چند روز قبل زندانی بوده، حسن بزرگی اهل سبزوار که فعلاً قاضی دادگستری است و رضا تولائی دانشجوی دانشسرای عالی که عضو حزب نهضت ملی است اجتماع و به بحث و انتقاد از دستگاه های دولتی پرداخته اند از جمله اظهار شده که چرا حجازی را از مشهد منتقل و یا بر کنار نموده اند آقای حجازی در حالی که عصبانی به نظر می رسید، گفته است که «مطمئن باشید این رژیم پوسیده به هم خواهد خورد و جبهه ملی روی کار خواهد آمد و اوضاع به کام ما خواهد شد» و سپس دل آسائی اظهار نموده «موقعی که شما به تهران رفتید با دوستان ملاقات و ما را در جریان امر بگذارید» و رضا تولائی گفته است «دانشجویان اخیرا در نظر داشتند که تظاهراتی بنمایند ولی سران جبهه ملی صلاح ندانستند و قرار شد به موقع قیام و اقدام نمایند» قرار است رضا تولائی در تهران با سران جبهه ملی از آن جمله به آقای روحانی وکیل دادگستری که عضو جبهه ملی بوده و در زمان دولت دکتر اقبال1 در مشهد دستگیر و زندانی گردیده ملاقات نماید.رونوشت جهت الصاق به پرونده انفرادی نامبردگان به ...
بایگانی داده شود 7 /5 /41
توضیحات سند:
1ـ منوچهر اقبال، در بیستم مهر 1288 در مشهد به دنیا آمد.تحصیلات ابتدایی خود را در مشهد و تحصیلات متوسطه را در مدارس ثروت و دارالفنون تهران، به پایان برد و در دارالفنون، با دکتر رضا رادمنش، دکتر فریدون کشاورز و دکتر محمد شاهکار، همکلاسی بود.
او در سال 1305 با هزینه شخصی، عازم اروپا شد و در سال 1312 به عنوان متخصص امراض عفونی، از دانشکده پزشکی پاریس فارغ التحصیل گردید.
وی، در همان سال با دختری فرانسوی ازدواج کرد.
ورود منوچهر اقبال به صحنه سیاست، با شهریور 1320 و سقوط دیکتاتوری رضاخان مقارن است.
وی، سمت های معاون وزارت بهداری، کفیل وزارت بهداری، وزیر وزارتخانه های بهداری، پست و تلگراف، فرهنگ، راه و کشور، سناتور مجلس سنا.
استاندار آذربایجان، ریاست دانشگاه تهران و دانشکده پزشکی، نخست وزیر و مدیر عاملی شرکت ملی نفت ایران را عهده دار بود.
طبق اسناد ساواک، دکتر منوچهر اقبال، در سفر سال 1331 به فرانسه به همراه دکتر عبدالحسین راجی، به عضویت فراماسونری درآمد.
در سال های بعد، اقبال به همراه دکتر سعید مالک، در رأس لژهای تابع تشکیلات فراماسونری فرانسه قرار داشت.
اسناد موجود نام اقبال را در زمره مؤسسان لژ خورشید تابان ذکر نموده است.
سندبیوگرافیک مورخ 25 /5 /1333 مندرج در پرونده ساواک، حاکی از آن است که دکتر اقبال، در جریان انتخابات آن زمان، با وساطت دکتر هادی طاهری (وزیر مشاور)، مبلغ 500 هزار تومان رشوه دریافت داشت.
در آن دوران اقبال ـ که چهره ای وابسته به استعمار بریتانیا و دربار بود ـ شهرت بیشتری یافت.
تابع گراند ناسیونال دو فرانس بود.
در خرداد ماه 1343 و رئیس هیئت مدیره آن لژ نشان می دهد.
منوچهر اقبال نخست وزیر محمدرضا پس از دولت علاء است.
وی از افراد بسیار مطیع و به قولی «نوکر خانه زاد»، متملق و چاپلوس شاه بود و در این راه از هیچ گونه القاب و رفتاری فروگذار نمی کرد.
به قول فردوست وی بسیار جاه طلب بود.
او کارش را از شرکت نفت شروع کرد و به وزارت نفت رسید و با مساعدت اشرف، خواهر شاه، نخست وزیر شد.
او مطیع اوامر انگیسی ها بود.
فردوست گفته است: وی در زمان نخست وزیری دچار خبطی شد که از موضوعش بی اطلاع ماندم و منجر به برکناری او شد.
بعدها مورد عطوفت ملوکانه قرار گرفت و مجددا رئیس شرکت ملی نفت شد و تا زمان فوتش، در آن مقام بود.
در زمان نخست وزیری اش و نیز دوران صدارت وی در شرکت نفت، دزدی های فراوان صورت گرفت ؛ لیکن هیچ یک منجر به توبیخ و تنبیه وی نشد.
نویسنده علت برکناری اقبال را ظاهرا تقلب در انتخابات دوره بیستم داشته در حالی که جابجایی قدرت در ایران و روند سیاست امریکا، تعیین کننده وضعیت بود.
اقبال در سال 1356 در سن 68 سالگی سکته کرد و مرد.
دکتر منوچهر اقبال به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی.