موضوع: اظهارات منصور خالقی
تاریخ سند: 17 آبان 1357
موضوع: اظهارات منصور خالقی
متن سند:
از: 9/ﻫ 1 تاریخ:17 /8 /1357به: 312 شماره: 20674 /9 ﻫ 1
موضوع: اظهارات منصور خالقی
نامبرده بالا ضمن بحث اظهار داشته که مشارالیه به اتفاق ابوالفضل قاسمی،1 مهندس ریاضی فرزند حاجی ریاضی اهل درگز و عده ای از معلمین و دبیران آموزش و پرورش درگز، به روستاها بروند و در مورد جریانات اخیر روستائیان را آموزش بدهند. ضمناً مشارالیه مرتباً به کد 66 اهانت می‌کند.
نظریه شنبه. آموزش آنها جنبه مخالفت با دولت و رژیم شاهنشاهی دارد.
نظریه یکشنبه. 1. مفاد خبر و نظریه شنبه به احتمال قوی صحت دارد. 2. مشارالیه فرد ناراحتی می‌باشد. 3. ابوالفضل قاسمی لیدر حزب سابق ایران2 در درگز بوده. 4. مهندس ریاضی فردی مخالف می‌باشد. ضمناً دارای سابقه جاسوسی در کل هشتم می‌باشد.
توضیحات سند:
1. ابوالفضل قاسمی، فرزند تقی در سال 1300 ﻫ ش در شهرستان درگز به دنیا آمد. وی به اتهام عضویت در حزب توده دستگیر شد که از این اتهام تبرئه گردید و از سال 1343 با مقرری مناسب به همکاری با ساواک پرداخت. ابوالفضل قاسمی در سال 1350 مدتی در بندرعباس بود، سپس به تهران مراجعت کرد و در کتابخانه دانشگاه تهران مشغول به کار شد. وی که عضویت شورای مرکزی جبهه ملی را داشت و مدتی دبیر کل حزب ایران نیز بود، در سال 1356، متصدی کتب خطی کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران شد و در آذر 1357 با عنوان متصدی کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران بازنشسته شد. اهمیت همکاری وی برای ساواک به حدی بود که گزارش‌های وی با درجۀ عالی ارزیابی می‌شد و تنها برای یک فقره گزارش از محافل سران جبهه ملی و نهضت آزادی در سال 1357 مبلغ /000 /500 ریال تشویقی دریافت کرد. قاسمی که در سال 1357 به رهبری حزب ایران رسیده بود و از مدافعان شاهپور بختیار بود، پس از پیروزی انقلاب اسلامی، با وی در طرح کودتا شرکت کرد که به همین علت دستگیر و محاکمه شد. ابوالفضل قاسمی در اول آذر 1372 درگذشت.2. حزب ایران:کانون مهندسین ایران، هسته مرکزى حزب ایران بود. اشغال ایران به وسیله نیروهاى متفقین در شهریور 1320 و وجود آزادی‌هاى نسبى، موجب گردید گروهى از جوانان تحصیلکرده و روشنفکر دور هم جمع شوند و در سال 1321 کانون مهندسین ایران را تشکیل دهند. کانون مهندسین در آغاز یک اجتماع ادارى و صنفى بود، سپس به یک سازمان سیاسى، گروهى تحصیلکرده تبدیل شد و از آن حزب ایران بوجود آمد. اسامى اولین اعضاى مؤسس حزب ایران بدین شرح بود: غلامعلى فریور، رضازاده شفق، عبدالحمید زنگنه، حسین معاون، عبدالله معظمى، کریم سنجابى، احمد زیرک‌زاده، اللهیار صالح، شمس‌الدین امیرعلایى، کاظم حسیبى، جهانگیر حق‌شناس، اصغر پارسا و ذکاء غفارى. در تاریخ معاصر ایران، پس از کناره‌گیرى رضا شاه از سلطنت، حزب ایران پس از حزب توده اولین حزب سیاسى سازمان یافته بود که در اسفند 1322 تشکیل شد. این حزب ایدئولوژى خاصى نداشت. یک حزب ناسیونالیست بود که مدرنیسم و سوسیالیسم را هم پذیرفته بود و چون شعار ضدبیگانه داد گروه قابل توجهى از ملّیون و حتى افراد مذهبى را جذب کرد. شعار حزب ایران این بود: براى ایران، با فکر ایرانى، به دست ایرانى. حزب ایران در شرایطى که حزب توده به شوروى و هیئت حاکمه و نخبگان سیاسى ایران به انگلستان تمایل داشتند آنها بیشتر به سمت امریکا تمایل داشتند و این تمایل را با تایید دکترین آیزنهاور ـ در بهمن ماه 1335ـ نشان دادند. در سال‌های بعد از این حزب جذب جبهه ملى دوم شد به عنوان ستون فقرات آن عمل کرد و با انحلال جبهه ملى در 1343این حزب نیز از بین رفت. از چهره‌های مهم جبهه ملی سال‌های (1328ـ1357) شاپور بختیار، حسین شاه‌حسینی ... بودند.
رجوع شود به کتاب: شاپور بختیار به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی.