تاریخ سند: 16 آذر 1357
متن سند:
انجام تظاهرات اخلالگرانه در شهرهای قم، کاشان و تفرش روز در 16 /9 /57 1ـ روز 15 /9 /57 (2537 شاهنشاهی)، تظاهرات اخلالگرانه ای با شرکت گروهی از قشریون مذهبی در برخی از خیابانهای شهر قم، بوقوع پیوسته که مامورین فرمانداری نظامی با استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی اخلالگران را متفرق نموده و در این حادثه یکنفر از آشوبگران مجروح و جهت درمان به بیمارستان اعزام گردیده است (مراتب قبلاً باستحضار رسیده است).خبر واصله بعدی حاکیست که روز 16 /9 /57، مجروح مورد بحث بعلت عدم تاثیر معالجات، فوت شده است.
2ـ صبح روز 16 /9 /57، تظاهرات پراکنده ای با شرکت تعدادی از قشریون مذهبی و عناصر آشوبگر در خیابانهای چهار مردان و صفائیه شهر قم بوقوع پیوسته است.
متظاهرین ضمن انجام تظاهرات آشوبگرانه مبادرت به دادن شعارهای مضره و ضد ملی نموده که مامورین انتظامی با استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی آنان را متفرق نموده اند.
3ـ ساعت 1100 روز 16 /9 /57، در خیابان چهارمردان شهر قم، یکی از سربازان توسط گلوله پلاستیکی که احتمالاً از ناحیه سرباز دیگری شلیک شده، مجروح و جهت مداوا به بیمارستان اعزام و حال وی رضایتبخش است.
4ـ بعداز ظهر روز 16 /9 /57، تظاهرات پراکنده ای از طرف عناصر اخلالگر و قشریون مذهبی در بعضی از خیابانهای شهر قم برپا شده که قبل از گسترش، متظاهرین توسط مامورین انتظامی متفرق شده اند.
5ـ در روز مذکور بعد از نماز مغرب و عشاء قریب 60 نفر که اغلب آنان طلاب علوم دینی بوده اند در صحن مطهر حضرت معصومه (ع) اقدام به دادن شعارهای ضد میهنی نموده و سپس متفرق شده اند.
1 6ـ پیش از ظهر روز 16 /9 /57، گروهی از قشریون مذهبی و عوامل آشوب طلب در برخی از خیابانهای شهر کاشان به تظاهرات اخلالگرانه مبادرت و به ساختمانهای سازمان زنان و باشگاه تاج در این شهر حمله کرده و مقداری از وسایل این دو ساختمان را به آتش کشیده اند.
2 7ـ بعد از ظهر روز 16 /9 /57، قریب 200 نفر از مردم شهر تفرش به تظاهرات اخلالگرانه خیابانی و دادن شعارهای ضد ملی مبادرت نموده و لحظاتی بعد متفرق شده اند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است.
توضیحات سند:
1ـ امروز (6 /9 /57) «در آخرین جلسه شورای تامین قم حتی الامکان لزوم تقویت مراجع نظامی و انتظامی از طریق گارد شهربانی و یا لشگر گارد تاکید شده است.» (پرونده 312202، ج 5) همچنین امروز همه بازار و مدارس شهر قم تعطیل بود.
(همان) 2ـ تعداد تظاهر کنندگان در کاشان حدود 4 تا 5 نفر برآورد شد.
(پرونده 312202، ج 5) در سند بعدی حادثه کاشان با شرح بیشتر و نیز اخبار تازه تری آمده است.