تاریخ سند: 28 دی 1357
متن سند:
گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه مدت : از ساعت 1700 روز 28 /10 /1357 الی ساعت 0800 روز 29 /10 /1357 1ـ گزارشات رسیده و اقدامات انجام شده الف ـ در شیراز شبها در حدود 50 دستگاه تویوتا با شماره موقت در اختیار مردم قرار داده میشود که کنترل شهر را جوانان با این اتومبیل ها در دست بگیرند معلوم نیست این اتومبیل ها وسیله چه کسی در اختیار آنان قرار داده میشود.1 ب ـ در بازدیدی که توسط فرماندار منطقه یک از مسجد علی ابن ابی طالب واقع در خیابان همایون فرح آباد ژاله بعمل آمد نمایشگاه عکس به تعداد 480 عدد عکس رنگی از کشته شدگان حوادث 17 شهریور تاکنون و 30 عدد پلاکارت دستنویس و 2 عدد پلاکارت پارچه ای بطور 5 متر جمع آوری و 4 نفر غیر نظامیان مشروحه زیر دائرکنندگان نمایشگاه عکس فوق دستگیر گردیده اند.
1ـ رحمت اله خدائی فرزند روح اله ـ کارمند بانک رهنی 2ـ علی اصغر روشانی فرزند حیدرعلی ـ محصل 3ـ گل آقا علی محمدی فرزند [ناخوانا] ـ مس فروش 4ـ محمد صادقی فرزند حسین علی خواربارفروش پ ـ برابر گزارش شهربانی کشور در راهپیمائی تاریخ 29 /10 /1357 عده ای فرصت طلب قصد دارند به صورت گروهی به ساختمان ندامتگاه مرکز واقع در میدان قصر تک نموده و به هر ترتیبی که میسر گردد زندانیان را فراری دهند شهربانی کشور ضمن پیش بینیهای لازم در خواست نموده است بمنظور جلوگیری از هر گونه حوادث فرمانداری نظامی تهران از شهربانی (ندامتگاه) پشتیبانی نماید که در اینمورد اقدام لازم بعمل آمد.
ت ـ برابر گزارش فرمانداری منطقه یک دو نفر غیر نظامی مشروحه زیر تبعه کشور افغانستان که فاقد پاسپورت میباشند و در جوادیه تهران پارس مشغول کار بودند دستگیر گردیدند.
1ـ حبیب اله غریب شا 2ـ شادمحمد حاجی شیرین بمنطقه 1 ابلاغ گردید روز 29 /10 /1357 آنها را به دادسرای نظامی معرفی نمایند.
ث ـ برابر اطلاع حاصله از شهربانی در ساعت 1820 روز 28 /10 /1357 یک باب ساختمان مربوط به ساواک واقع در خیابان ثریا که قبلاً تخلیه شده بود توسط اخلالگران به آتش کشیده شد که بمأمورین آتش نشانی و منطقه مربوطه اعلام گردید نسبت به خاموش نمودن آن اقدام نماید.
1 ج ـ برابر اطلاع واصله هر روز تعدادی افغانی در حالی که ساکهائی در دست دارند وارد سفارت افغانستان میشوند احتمال دارد داخل ساک اسلحه و مهمات حمل نمایند که مراتب به ساواک اعلام گردید.
2 چ ـ برابر اعلام ترتیب بدنی ن ز ش ساعت 1500 روز 28 /10 /1357 اخلالگران که عنوان ورزشکار دارند قصد دارند فردا ضمن انجام راهپیمائی مجسمه ورزشگاه امجدیه را پائین کشیده و درگیریهائی بوجود آوردند.
مراتب به تیمسار جهانبانی اعلام تا سازمان تربیت بدنی خود مجسمه را پائین آورد.
2ـ تظاهرات الف ـ ضد اطلاعات (1) ـ برابر اطلاع واصله از ضد اطلاعات فرمانداری عده ای که بسمت منزل آیت اله طالقانی در حرکت بوده و در مقابل منزل وی متوقف و چون آیت اله در منزل نبود پس از انجام سخنرانی بوسیله یکی از شرکت کنندگان که خواسته های آنان آزادی زندانیان سیاسی بوده سپس بطرف کانون وکلا حرکت نمودند و فرمانداری نظامی منطقه در اینمورد اطلاع داشت.
(2) ـ در حدود سه هزار نفر در خیابان سلسبیل و مرتضوی در ساعت 1530 در حالی که چماق چوب و تبر در دست داشتند شروع بتظاهرات ضد میهنی مضره مینمودند که بعد از مدتی متفرق گردیدند.
1 (3) ـ در ساعت 1630 روز 28 /10 /1357 عده ای در حالی که شعارهای ملی میدادند و میگفتند زنده باد شاهنشاه در خیابان عباسی و شیر خورشید در حرکت بودند و نیز عده دیگری بر علیه آنها با چوب منتظر رسیدن متظاهرین شاهدوست میباشند.
(4) ـ هم اکنون اختلاف عقیده بین توده ایها و قشریون مذهبی و سایر عناصر غیر مذهبی بوضوح بچشم میخورد و امکان هر گونه برخوردی در رهبری عملیات پیش بینی میگردد.
(5) ـ ساعت 1830 روز 28 /10 /1357 محدوده خیابانهای جهان پناه و خیابان عارف و خیابانهای فرعی آنها تعدادی از مردم حدود 2 هزار نفر در حالی که چوب و چماق در دست دارند بدادن شعارهای ضد میهنی و ضد ملی مشغول میباشند که منطقه در جریان امر بوده است.
(6) ـ برابر خبر رسیده مناطق اطراف مهرآباد خیابان جوادیه و کشت ارگاه عارف و آهنگ خاوران و خیابان خراسان اهالی با چوب و چماق در خیابانهای فوق اجتماع نموده و شعار ضد ملی میدهند ضمنا در خانه های سازمانی لشگر گارد واقع در لویزان پرسنل شعارهای ملی و میهنی میدهند و میخواهند از خانه ها به بیرون بیایند که وسیله دژبان پادگان از خروج آنها جلوگیری میشود.
ب ـ برابر گزارش مناطق فرمانداری نظامی (1) ـ تعداد حدود شش هزار نفر ضمن تظاهرات موافق و با گفتن زنده باد شاه در منطقه سلسبیل بطرف شمال در حرکت بودند.
(2) ـ در ساعت 1530 روز 28 /10 /1357 در خیابان خانی آباد تعدادی در حدود 250 الی 300 نفر تظاهراتی به نفع شاهنشاه انجام و عکسهای خمینی را از جلوی ماشین های در حال عبور پائین میآورند.
(3) ـ در ساعت 1920 روز 28 /10 /1357 تعدادی تظاهرکننده در حدود 500 نفر با دادن شعارهای ملی و میهنی از چهار راه سرچشمه بطرف شمال در حرکت بوده و به اشخاصی که قبلاً شعارهای ضد ملی میدادند تعرض مینمودند.
(4) ـ در ساعت 1840 روز 28 /10 /1357 تعدادی تظاهرکننده در حدود 500 الی 600 نفر در مسگرآباد شعارهای ملی و میهنی و به نفع رژیم شاهنشاهی داده و عکسهای خمینی را از دیوارها و پنجره ها پائین میآورند.
(5) ـ تعدادی زیادی از مردم و جوانان با گالن از پمپ بنزین ها بر خلاف دستورات صادره بنزین تهیه نموده اند و بر اساس شایعات موجود در نظر دارند بنزین های تهیه شده را فردا جمعه 29 /10 /1357 از بالای پشت بامها روی سربازان ریخته و آنان را آتش بزنند.
(6) ـ در ساعت 1630 روز 28 /10 /1357 در حدود 200 نفر بنام موافق و عده ای نیز مخالف در میدان راه آهن با یکدیگر برخورد و مشاجره نمودند و بتدریج متفرق شدند.
(7) ـ در ساعت 2400 روز 28 /10 /1357 تظاهراتی در خیابان آیزنهاور مقابل بیمارستان دکتر اقبال انجام گردید که متفرق گردیدند.
(8) ـ در ساعت 0100 روز 29 /10 /1357 تعداد 300 نفر زندانی سیاسی که توسط هواپیمائی ن ه ش حمل گردیده بودند از فرودگاه دوشان تپه به زندان قزل حصار تخلیه گردیدند.
3ـ کارخانه اصد طلک در جاده تهران آبعلی تهدید به آتش سوزی گردید.
4ـ دستگیر شدگان در مناطق 9 گانه ـ منطقه 7 تعداد 41 نفر ـ منطقه یک تعداد 16 نفر ـ منطقه شمیرانات تعداد 2 نفر معاون و رئیس ستاد فرمانداری نظامی تهران و حومه.
سرلشگر رضا ناجی 29 /10 /57
توضیحات سند:
1ـ این بولتن مربوط به وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه است، اما این خبر از شهر شیراز، اشتباه در این جا آمده است.1ـ به این خبر در خلال سندهای روز گذشته اشاره شد.
ر.ک : کیهان، ش 10616،ص 8.
شایع بود که این ساختمان به وسیله یک تونل به سفارت امریکا وصل است.
2ـ اوج گیری ناگهانی ظن و گمان نیروهای امنیتی و نظامی نسبت به افغانهایی که در ایران بودند، توهمی بیش نبود.
آنها گمان می کردند، حکومت چپگرای افغانستان که با کودتا و کمک اتحاد جماهیر شوروی قدرت را به دست گرفته بود، در ورود و توزیع اسلحه به ایران دست دارد 1ـ وسائل و تجهیزاتی که در این خبر مردم همراه داشتند به جهت مقابله با چماقدارانی بود که امروز (28 /10 /57) در برخی از نقاط شهر تهران اقدام به تظاهرات کردند.
در بندهای بعدی به این تحرکات اشاره شده است.
کیهان در این مورد نوشت : «بعدازظهر پنج شنبه ناگهان در محلات مختلف تهران شایع شد که عده ای چماق بدست به مردم حمله می کنند، شیشه اتومبیلها را می شکنند و عکسهای امام خمینی را پاره می کنند.
به دنبال این شایعه جوانان محلات مختلف تهران با رشادت آماده دفاع شدند.
در محلات مختلف تهران مردم آماده شدند تا در صورت حمله چماق به دستان با آنها مقابله و سرکوبشان کنند.
» (ش 10617، ص 8) خبرنگار کیهان می نویسد که در سرکشی به محلات تهران چنین تحرکاتی را مشاهده نکرده است، اما خبرهای این بولتن چیز دیگری می گوید.
* امروز (28 /10 /57) امام خمینی در نامه ای به دکتر جلیل ضرابی به وی و آقایان طباطبایی، رضا صدر، احمد عزیزی و شهریار روحانی ماموریت داد تا «با همکاری کارمندان سابق و علاقمندان به حیثیت و شرافت اسلامی و ملی» سرپرستی سفارتخانه ایران در امریکا و کنسولگری آن کشور را به عهده بگیرند.
(صحیفه امام، ج 5، ص 496) روزنامه ها با عنوان «هرج و مرج در سفارت ایران» نوشتند که اردشیر زاهدی سفیر شاه در امریکا بر بقای خود در این سمت اصرار می ورزد، اما دیپلماتهای دیگر با او سر مخالفت دارند.
«سفارت ایران در واشنگتن سفارت شامپانی و خاویار نام گرفته است و در شش سال گذشته که زاهدی در رأس آن بوده است، محل تجمع اشراف و پولداران و برپایی میهمانیهای تجملی و ریخت و پاشهای فراوان بوده است.
» (کیهان، ش 10617، ص 2)