گزارش هیئت بازرسى اعزامى به بوشهر
گزارش هیئت بازرسى اعزامى به بوشهر
متن سند:
گزارش هیئت بازرسى اعزامى به بوشهردر اجراى دستور دولت دائر به اعزام هیئتى مرکب از نمایندگان وزارت دادگسترى و وزارت کشور بمنظور بررسى واقعه روز دوشنبه سیزدهم آذرماه سال 1357 بوشهر که منجر به کشته شدن سرپاسبان یکم سیدعلى اصغر هاشمى تنگستانى و آقاى شیخ ابوتراب عاشورى پیشنماز مسجد جامع جعفرى (سنگى) گردیده هیئت بلادرنگ در روز پنجشنبه 15 /9 /57 ببوشهر عزیمت و پس از ملاقات و مذاکره با تیمسار دریابان موقرى1 استاندار و مقامات دیگر استان و همچنین مذاکره و تماس با بستگان دو نفر موصوف و همسایگان و مجاورین آنها و ناظران واقعه چگونگى را ذیلاً اعلام می‌دارد:
شرح ماجرا:
1ـ قبل از اینکه به تشریح موضوع مورد نظر بپردازد از نظر ارتباط وقایع با یکدیگر لازم می‌داند اجمالاً به واقعه روز جمعه 1 /9 /57 که منجر بکشته شدن عبدالرسول زاهدى از اهالى بوشهر در جلو مسجد جامع عطار گردیده اشاره کند و آن اینکه در روز مذکور حجه‌الاسلام آقاى حسینى باتفاق عده‌اى از روحانیون قم و تهران که جهت عزادارى ایام سوگوارى ماه محرم به آنجا رفته بودند و جمع زیادى از مردم در آن مسجد بعزادارى پرداخته و یا احیانا بدادن شعارهاى ضدملى مشغول بودند بدستور شهربانى تعداد پلیس به فرماندهى سروان رهبرى و تعدادى هم از نفرات ژاندارمرى و نیروى پایدارى که هر کدام در محل خاصى استقرار یافته بودند به جلو مسجد رفته و با بستن درب پشت مسجد با بلندگو به اشخاصى که در مسجد اجتماع کرده بودند تذکر مى‌دهد که آقاى حسینى و مردم تک تک و یا دو نفر دو نفر از مسجد خارج شوند و آقایان روحانیون قم در آنجا بمانند. در حینى که آقاى حسینى باتفاق چند نفر از اهالى بطرف منازل خود در حرکت بودند و با وجود صدور دستور از جانب افسر شهربانى مبنى بر اینکه (مادام که ازطرف او دستور تیراندازى داده نشده افرادحق شلیک ندارند) ناگهان تیراندازى آغاز و عبدالرسول زاهدى از همراهان آقاى حسینى مورد اصابت گلوله واقع و فوت می‌نماید تعدادى هم در این جریان مجروح میشوند که پرونده امر تحت شماره 327 ـ 57 در شعبه بازپرسى دادسراى بوشهر تحت رسیدگى است.
2ـ به دنبال این مسئله از ساعت 8 صبح روز دوشنبه مورخ 13 /9 /57 چهار نفر از مأمورین شهربانى باسامى: 1ـ سرپاسبان سید على اصغر هاشمى 2ـ پاسبان عبدالرسول شیخى 3ـ پاسبان عبدالرضا جلالیان 4ـ پاسبان عبدالرضا کدخدائى در کوچه محل اقامت آقاى شیخ ابوتراب عاشورى پیشنماز مسجد جامع جعفرى (سنگى) که منزل سرپاسبان هاشمى هم در آنجا واقع است مستقر و على‌الظاهر بمنظور هدایت آقاى عاشورى به شهربانى معابر آنجا را تحت‌نظر قرار میدهند. مقارن ساعت 2 بعدازظهر پاسبان سید على اصغر هاشمى معروف به سید مختار بوسیله افراد ناشناسى مورد هدف گلوله قرار می‌گیرد و به قتل می‌رسد بلافاصله با اعلام مراتب بوسیله بیسیم به شهربانى تعدادى مأمور از جمله ستوان یکم حسین مختارى که افسرى بسیار نامتعادل و مورد تنفر عموم مردم بوده و پرونده‌هاى متعددى در دادسراى بوشهر دارد بمحل اعزام میشوند و با شکستن درب وارد منزل حیدر عاشورى برادر آقاى شیخ ابوتراب عاشورى که نامبرده هم در دو سه روز اخیر در آنجا اقامت گزیده بود میشوند و با شلیک شش تیر بطرف شکم و دست شیخ ابوتراب که بقولى در سر دستشوئى مشغول گرفتن وضو بوده و بروایت دیگر دستهاى خود را بعلامت تسلیم بلند کرده بود به حیات او خاتمه میدهند و گزارش ما وقع را به سازمان امنیت بوشهر ارسال میدارند.
نظریه هیئت:
ورود مأمورین شهربانى بمنزل آقاى حیدر عاشورى و تیراندازى بطرف آقاى شیخ ابوتراب عاشورى که منتهى به مرگ وى گردیده نا موجه و قانونى نبوده است زیرا با تحقیقى که معمول گردید آقاى شیخ ابوتراب عاشورى که از روحانیون درجه 2 و یا 3 شهر بوده و قبلاً هم یکبار از طرف مقامات انتظامى از وى اخذ تعهد شده که مطالب ضدملى و میهنى عنوان نکند کافى بود که یک یا دو نفر از مأمورین شهربانى بمحل سکونت وى مراجعه و او را براى اخذ توضیحات و یا تعهد به شهربانى هدایت نمایند.2
پیشنهادات:
1ـ چون نحوه رفتار و کیفیت خدمت سرکار سرهنگ کیروس خسروى‌نژاد رئیس شهربانى استان بوشهر و سرکار سرهنگ حیدر اتحادیه فرمانده هنگ مستقل ژاندارمرى بوشهر در استان مذکور موجب نارضائى شدید اهالى گردیده لذا ادامه خدمت نامبردگان را در آن استان مطلقاً به مصلحت نمی‌داند و بایستى محل خدمت آنان سریعا تغییر داده شود.
2ـ سرکار سرهنگ کیروس خسروى‌نژاد رئیس شهربانى استان بوشهر و سرکار ستوان یکم حسین مختارى افسر شهربانى همان استان و سه نفر مأمورین انتظامى مشروحه زیر:
1ـ پاسبان عبدالرسول شیخى.
2ـ پاسبان عبدالرضا جلالیان.
3ـ عبدالرضا کدخدائى.
بلادرنگ تسلیم مراجع قضائى (دادگسترى) بوشهر شوند تا پس از رسیدگى‌هاى دقیق و جامع قضائى از جانب بازپرس و روشن شدن جهات وجوانب امر مرتکبین واقعى به مجازات عمل خود برسند. بدیهى است با اعمال این پیشنهادات توجه عمومى نسبت باجراى عدالت و بی‌طرفى دولت بیش از پیش جلب و از نارضائى اهالى بنحو محسوس کاسته خواهد شد.
مدیرکل بازرسى وزارت دادگسترى ـ غفارى مدیرکل بازرسى وزارت کشور- کاظمى
توضیحات سند:
1. نصرت‌الله موقری، فرزند عباسقلی در سال 1305 در تهران متولد شد. وی که در نیروی دریایی خدمت می‌کرد دوره‌های علمی و آموزشی را از سال 1328 شروع کرد و جهت سپری کردن دوره‌های آموزشی به آمریکا و انگلیس رفت.مشاغل وی در نیروی دریایی عبارت بود از: فرمانده ناوهای جنگی، فرماندار پایگاه خرمشهر، وابسته نظامی ایران در آمریکا، وابسته دریایی، سرپرست تیپ سوم ناوگان خلیج فارس و دریای عمان، معاون نیروی دریایی در طرح و برنامه و بودجه، معاون نیروی دریایی در امور پرسنل. نصرت‌الله موقری در سال 1357 به استانداری بوشهر منصوب شد.
نامبرده دارای تشویق‌های فراوان از رژِیم‌‌‌‌شاهنشاهی بوده که برخی از آنها شامل: مدال 28 مرداد ـ نشان درجه سه خدمت ـ نشان افتخار درجه سه ـ تقدیر در فرمان همگانی ـ نشان درجه 5 تاج ـ مدال یادبود ـ نشان خدمت درجه دو ـ مدال 2500 ساله ـ نشان درجه 4 تاج و نشان رزم سطحی می‌باشد. وی سال 1358 از ارتش بازنشسته شد.
2. شهربانى براى سرپوش گذاشتن بر حادثه، تلاش کرد با طرح این موضوع، جنایت مأموران خود را توجیه کند و به آن جنبه شخصى ببخشد، اما موفق نشد. در گزارشى که شهربانى براى رئیس ساواک بوشهر فرستاد چنین برمى‌آید، این دو نهاد انتظامى و امنیتى برنامه‌اى مشترک (احتمالاً ترور حجت‌الاسلام ابوتراب عاشورى) داشته‌اند.تیراندازى به طرف یک سرپاسبان آن هم از طرف افراد نامعلوم که گفته شد لباس نظامى به تن داشتند و سپس تهاجم به خانه آقاى عاشورى وشلیک به قصد کشتن او و نه دستگیرى، حکایت از این جنایت مشترک و برنامه‌ریزى قبلى دارد. ماموران شهربانى 6 گلوله به شکم و سینه آقاى عاشورى شلیک مى‌کنند و سپس جسد او را در صندوق عقب خودرو پیکان پلیس مى‌اندازند و به محل شهربانى مى‌برند.