تفکر حاکم بر کتابخانه سیاسی
متن سند:
تفکر حاکم بر کتابخانه سیاسی
کتابخانه سیاسی با یک شورای ۵ نفره اداره می‌شد. ترکیب این شورا عبارت بوداز:
1- دبیر کل (مسئول کتابخانه) ۲- مسئول آموزش ۳- مسئول روابط عمومی ۴- مسئول پذیرش ۵ - مسئول مالی
هر چند مهدی هاشمی به صورت رسمی عضویت در این شورا نداشت ولی تلقی اعضای شورا این بود که مسئول آموزش با معرفی و به نمایندگی از طرف مهدی هاشمی در شورا عضویت یافته، در جایگاه حساسی ایفای نقش می‌کرد.
بافت فکری اعضای شورای کتابخانه، در سمت و سوی تفکر مهدی هاشمی بود و همگی در نوع نگاه به مسایل سیاسی، اجتماعی فرهنگی همسو و هماهنگ بودند ولی از جهت شیوۀ کار و میزان اختیارات هر یک از بخش‌ها، بین اعضا، اختلاف نظرهایی وجود داشت؛ خصوصاً بین دبیرکل یا همان مسئول کتابخانه و مسئول آموزش که به عنوان نماینده مهدی در شورا شناخته می‌شد. این اختلاف در برخی موارد شدت می‌گرفت و در یک مورد- حتى- مسئول کتابخانه تهدید به استعفا نمود.
مهدی هاشمی منشأ این اختلاف را چنین بیان می‌کند:
«... [مسئول کتابخانه] با... [ مسئول آموزش] در چند نقطه اصطکاک داشتند:
1- این که... [مسئول آموزش] از... [مسئول کتابخانه] قویتر بود و از پشت کار و جدیت بیشتر در امور برخوردار بود و به مرور قسمت عمدۀ کار کتابخانه که همان بخش آموزش بود را در قبضۀ خودش درآورد در حالی که...[مسئول کتابخانه] که خودش را دبیر و سرپرست کتابخانه می‌دانست انتظار داشت حاکمیتش در بخش آموزش محفوظ بماند.
2- در اثر جدیت... [مسئول آموزش] به مرور سایر افراد شورا نیز جذب می‌شدند و هنگام رأی‌گیری نظریه او بر... [مسئول کتابخانه] ارجحیت پیدا کرده بود.....»1
مهدی هاشمی اوج‌گیری این اختلاف را در کتابخانۀ سیاسی چنین بیان می‌کند:
« با اوج‌گیری این اختلاف، کار به جدایی کشید و یک روز آقای.. [مسئول کتابخانه] به من مراجعه کرده، با لحن خارج از نزاکت گفت : اگر قصد کودتا علیه من داشتید و آقای... [مسئول آموزش] را بدین منظور به شورا فرستادید، این کلید کتابخانه را به شما می‌دهم خودتان آن را اداره کنید و من استعفا می‌دهم و با ایجاد وضعیت جدید و برای نزدیک ساختن دیدگاههای طرفین جلسات متعددی برقرار کردیم تا تألیف قلوب شود؛ البته اصطکاک میان شخصیت دو نفر شدید بود و هر یک نمی‌توانست دیگری را تحمل کند....»2
همان‌طور که اشاره شد و از اسناد مزبور نیز بر می‌آید، اختلاف موجود در کتابخانه سیاسی بیشتر به یک اختلاف سلیقه و جنگ قدرت شباهت داشت، نه اختلاف فکری درباره اهداف و برنامه‌ها. مهدی هاشمی در این مورد می‌گوید:
«... [مسئول کتابخانه] و هم... [مسئول آموزش] هر دو چپ افراطی بودند و در مدیریت کتابخانه نیز شیوه‌های افراطی را اعمال می‌کردند. با این تفاوت که... [مسئول آموزش] خیلی صریح و بی‌پرده از نظریاتش دفاع می‌کرد
و... [مسئول کتابخانه] اعتقاد به مصلحت اندیشی و تقیه داشت و تماسهایی با جامعۀ مدرسین برای جلب نظر آن‌ها نسبت به کتابخانه می‌گرفت.»3
توضیحات سند:
1- پرونده مهدی هاشمی، ج 6، ص 7
2- همان، ص 8
3- همان
منبع:
کتاب
بن‌بست -جلد چهارم / مهدی هاشمی رویکرد سیاسی به حوزه علمیه قم صفحه 113