صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد

تاریخ سند: 18 خرداد 1342


متن سند:

تهران ـ آسوشیتدپرس 4 ژوئن عزاداری سه روزه ماه محرم شیعیان تبدیل به میتینگ سیاسی علیه دولت و رژیم شاه گردید.
امروز 15 تا 20 هزار نفر از مسلمانان متعصب و سایر دسته های سیاسی در خیابانهای مهم تهران به راه افتادند و آیت الله خمینی را رهبر شیعیان اعلام کردند.
در میان تظاهرکنندگان متعصب که پیراهن سیاه به تن داشتند و چنین وانمود می کردند که برای امام حسین رهبر اصلی شیعیان عزاداری می کردند گروههایی که گمان می رفت دست چپی باشند دیده می شدند که علیه شاه و دولت شعار می دادند.
این دسته ها که بدون اجازه دولت در خیابانهای مهم تهران به راه افتاده بودند به دانشگاه تهران رفتند تا پشتیبانی دانشجویان را با اعلام آیت الله خمینی به عنوان رهبر شیعیان جلب کنند.
در عین حال نیروهای پلیس خیابانهایی را که به دانشگاه و قصر سلطنتی می رفت تحت کنترل کامل قرار داده بودند.
خمینی جانشین آیت الله بروجردی1 پیشوای شیعیان است که در سال 1960 در شهر قم واقع در جنوب تهران فوت کرد.
در سه روز گذشته دولت اجازه انجام مراسم مذهبی و به راه افتادن دسته ها در خیابانها را داده بود ولی این مراسم قرار بود که امروز پایان پذیرد.
تظاهرات امروز به دنبال وعظ های اخیر محمدتقی فلسفی2 صورت گرفت.
وی مردم را تحریک کرد که علیه اقدامات غیرقانونی و برخلاف قانون اساسی که از طرف دولت به عمل آمده است.
قیام کنند.
فلسفی در نطق های تحریک آمیزی که اخیرا در مسجد شیخ عبدالحسین ایراد کرد اشاره ای به هیچ یک از مواد برنامه اصلاحات دولت نکرد ولی مقامات دولت ادعا می کنند که مخالفت اصلی آخوندها با قانون اصلاحات ارضی و دادن حق رأی به زنان است.
مقامات دولت مدعی هستند که با اجرای قانون اصلاحات ارضی آخوندها از املاک موقوفه و درآمدی که از این راه داشتند محروم شده اند و از این رو دست به اقدامات تحریک آمیزی علیه دولت زده اند.
تاکنون زدوخوردی بین نیروهای پلیس و تظاهرکنندگان روی نداده است.
گزارش هایی که امروز به پایتخت رسیده حاکیست که تظاهراتی نظیر تظاهرات تهران دیروز در قم و مشهد صورت گرفته است.
همین گزارش ها حاکیست که در تظاهرات مشهد یکی از افراد پلیس کشته شد و چند نفر دیگر مجروح شده اند.

توضیحات سند:

1ـ شیخ محمدحسین بروجردی فرزند مهدی در سال 1278 ه ش در شهرستان بروجرد به دنیا آمد.
از سال 1327 به قم آمد و از محضر بزرگانی چون، آیت الله شیخ عبدالکریم حائری «ره» و آیت الله بروجردی (ره) بهره برد.
معظم له، پدر آقای دکتر محمود بروجردی، داماد حضرت امام (ره) می باشد و خواهر محترمه ایشان نیز، متعلقه مرحوم آیت الله گلپایگانی بوده است.
2ـ حجه الاسلام شیخ محمدتقی فلسفی فرزند حاج شیخ محمدرضا تنکابنی در سال (8)1286 شمسی (1326 هجری قمری) در تهران تولد یافت.
تحصیلات خود را از سن 6 سالگی آغاز کرد و از محضر اساتیدی چون مرحوم والدش، آقاشیخ محمدعلی کاشانی، میرزا مهدی آشتیانی، میرزا طاهر تنکابنی و میرزا یونس قزوینی بهره مند گردید.
وی نخستین بار در سن 16 ـ 15 سالگی در مسجد محل (فیلسوفها) با شعری در وصف حضرت امیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) به منبر رفت و چنان مورد استقبال مردم واقع گردید که در سن 19 سالگی از جمله مدعوین سخنرانی در مجلس شورای ملی آن زمان شد و نامش ورد زبان مردم گردید.
او مبارزات خود را از زمان رضاخان آغاز نمود و در سال 1316 شمسی پس از حادثه خونین مسجد گوهرشاد، بر بالای منبر این حادثه را محکوم کرد و در نتیجه مدتی ممنوع المنبر و از پوشیدن لباس روحانیت محروم گردید.
حجه الاسلام فلسفی با حزب توده و تشکیل دولت غاصب اسرائیل مبارزه می کرد و به جمع آوری اعانه جهت کمک به مردم مظلوم فلسطین می پرداخت.
از خصوصیات بارز وی اطاعت محض و بی چون و چرا از مرجعیت عالی شیعه حضرت آیت الله العظمی بروجردی بود که ضمن ملاقات با شاه و رساندن نقطه نظرات آقای بروجردی، موجب عدم تخریب مسجد مادر شاه و ساخت مسجد ارک فعلی، الزامی شدن درس تعلیمات دینی در مدارس و عدم حرکت دادن مشعل از امجدیه تا دربار که نمودی از آتش پرستی بود، گردید.
در پی غائله انجمن های ایالتی و ولایتی و لوایح ششگانه مخالفت خود و علما و مراجع وقت به ویژه حضرت امام خمینی (سلام اللّه علیه) را طی یک سخنرانی پرشور ابراز داشت و به همین دلیل تحت تعقیب قرار گرفت و تا بعد از انجام رفراندوم تحمیلی شاه از رفتن به منبر محروم شد.
آقای فلسفی نخستین بار در تاریخ 18 اسفند سال 1341 در مجلس دومین سالگرد رحلت حضرت آیت الله بروجردی توسط نیروهای شهربانی بازداشت و 2 روز در زندان قزل قلعه محبوس گردید و سپس به مدت 48 روز ممنوع المنبر شد.
در حادثه مدرسه فیضیه منبرهای متعدد رفت و سخنانی پرشور ایراد کرد.
در شب عاشورای سال 1342 طی نطقی کوبنده به استیضاح دولت اسداللّه علم پرداخت که در همان روز، سخنرانی وی تحت عنوان «اولین استیضاح ملی در سال 1342» چاپ و در تیراژ وسیع در اختیار مردم قرار گرفت.

منبع:

کتاب قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 7 صفحه 486


صفحه قبل برو به صفحه
صفحه بعد
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.