فعالیت‌های مؤسسه
متن سند:
فعالیت‌های مؤسسه
مهدی هاشمی پس از تأسیس «نهضت جهانی اسلام» تعدادی از افراد همفکر و هماهنگ با خود را که نوعاً در واحد نهضت‌ها با او همکاری داشتند، به کار دعوت و مسئولیت‌های مختلف مؤسسه را به آن‌ها واگذار و بافتی کاملاً همسو و یکدست برای پیشبرد سریع اهداف فراهم نمود و برای فعال کردن بخش‌های مختلف شخصاً هدایت مستقیم آن‌ها را بر عهده گرفت و با تشکیل جلسات گوناگون به تبیین وظائف و تقسیم کار و پیگیری امور پرداخت.
ایجاد جذابیت‌های خاص چون دستیابی به آخرین اخبار و اطلاعات آرشیو مجلات مختلف قبل و بعد از انقلاب، ایجاد جلسات پرسش و پاسخ و دعوت از روشنفکران دانشگاهی و به راه انداختن نشریۀ مخصوص، زاویه‌ای برای جذب طلاب در قم مهیا کرد. و توجه عملی مهدی هاشمی را در حوزه فعالیت این مؤسسه به خود معطوف نمود.
مهدی هاشمی در یک جمع بندی کلی خلاصۀ فعالیت‌های مؤسسه جهانی در قم و تهران را چنین آورده است:
«در رابطه با مؤسسه قم چند سری جلسات برگزار می‌شد:
اول: جلسات تصمیم‌گیری روی مسایل و مواردی که از طریق دفتر آقا [آقای منتظری] محول می‌گردید. مانند قضیۀ افغانستان و...
دوم: کلاس‌های روزهای پنجشنبه که مشتمل بر یک درس توسط خود من و یک درس توسط یکی از رهبران نهضت‌ها و گروه‌بندی مطالعاتی طلاب جوان به سرپرستی آقای... و نظارت آقای... و نقل اخبار خارجی توسط آقای.... بود. اعضای این کلاس علاوه بر تعداد ۵۰ نفر از طلاب جوان که اکثراً از مدرسه بعثت می‌آمدند بچه‌های دفتر تهران نیز بودند مانند برادر...
سوم: جلسات تحلیل سیاسی مسایل جهانی که افراد زیر بنا بود شرکت نمایند که بعضی از آن‌ها شرکت می‌کردند و بعضی غایب بودند... این جلسه هر دو هفته یک بار بنا بود تشکیل شود و محور بحث در آن تحلیل و ارزیابی معادلات جهانی ابر قدرتها و تأثیرات آن بر روند انقلاب جهانی اسلام بود. در حقیقت این جلسۀ مشترک کتابخانه سیاسی و مؤسسه محسوب می‌شد.
بخش دفتر تهران ساختمان شهید مطهری که فعالیت عمدۀ آن تهیه و تنظیم و نشر مجلۀ ماهانۀ نهضت جهانی اسلام بود، با عضویت برادران... بود.»1
مسئول مدرسۀ بعثت در خصوص کلاس‌های مؤسسه و نشریه آن می‌نویسد:
«سال گذشته یعنی سال تحصیلی ۶۳ - ۶۴ هر دو هفته یک بار تعدادی جلسه در مؤسسه نهضت جهانی اسلام دایر بود که حدود ۵۰ نفر شرکت می‌کردند. اکثر آن‌ها طلبه‌های مدرسه امام باقر (ع) و بعثت و از حوزۀ آزاد شرکت می‌کردند. در هر جلسه یکی از سران نهضت‌ها می‌آمد و سخنرانی می‌کرد که عین سخنرانی‌ها در مجلۀ جدید نهضت جهانی اسلام چاپ شده است. در هر جلسه قسمتی از وقت را نیز مهدی هاشمی صحبت می‌کرد که عین صحبت‌هایش در مجله چاپ شده است....»2
مهدی هاشمی در مورد جلسات هفتگی مؤسسه که جهت بحث و تحلیل سیاسی تشکیل می‌شد، می‌نویسد :
« بعد از انحلال واحد نهضت‌ها یک جلسه با بافت مشخص و محدودی جهت تبادل و تحلیل اخبار سیاسی از افراد زیر داشتیم: من، آقای..... و.... این جلسه در منزل من در[قم] تشکیل می‌شد به طور هفتگی، مقطع تشکیل جلسه، اوج‌گیری اختلافات حزب3 وضد حزب بود و مسایل سپاه نیز حاد بود. در این جلسه علاوه بر تبادل اخبار و تحلیل آن بنابر این شد که روی یک مسئله مورد بحث و اختلاف بین دوستان یعنی ضرورت و عدم ضرورت تشکل، کار تحقیقاتی صورت گیرد. تقسیم کار بشرح زیر صورت گرفت.
۱- آفات تشکیلات به عهده آقای...
2- تشکیلات از دیدگاه قرآن و سنت به من.
3- مبحث تشکیلات در راستای تاریخ فعل به عهده...
۴- تجربه تشکلات در کشورهای اسلامی به عهدۀ... قرار گرفت ولی به دلیل تراکم کار و مشاغل افراد همۀ امور به عهدۀ من افتاد.»4
گرچه لازمۀ حضور در کلاس‌های مؤسسه جهانی همچون حضور در سایر جلسات مؤسسه، نوعی وابستگی فکری و سیاسی به این طیف بوده لکن برخوردهای تند و مخالف با سیاست‌های نظام اسلامی خصوصاً سیاست‌های خارجی و موضعگیری‌های امام راحل (ره) تا بدانجا بود که حتی طلاب و روحانیونی که از صافی این جریان برای شرکت در جلسات مؤسسه، گذشته بودند، از موضعگیری‌های دوستان خود لب به شکوه گشودند. مهدی هاشمی در اعترافات خود درباره یکی از این افراد که جزء مدرسین مدرسه بعثت بود و در جلسات مؤسسه شرکت می‌کرد، می‌نویسد:
«در سال ۶۵ نیز که در مؤسسه نهضت جهانی کلاس تشکیلات داشتیم و تعدادی از جلسات بعثت در آن شرکت می‌کردند او نیز شرکت می‌جست در کلاس‌های روزهای پنجشنبه نیز در رابطه با نهضت جهانی اسلام [که دربارۀ]شناخت مسایل بین‌المللی مطالبی گفته می‌شد، شرکت می‌کرد.
من فقط ایشان را در کلاس‌های فوق دیده‌ام ولی نشست خاصی با او نداشتم تنها یک بار بعد از کلاس‌های نهضت جهانی اسلام آمد نزد من در مؤسسه و گفت بعضی دوستان کلاس، در تعبد به سخنان رهبری و حضرت امام (ره) دیدگاههای سستی دارند و اگر بحث جلسه به امامت رسید تذکراتی بدهید که عقاید آنان ناجور است. پرسیدم مقصودش کیست؟ گفت: س ص»5
توضیحات سند:
1- همان
2- پروندۀ کیمیائی، ج 3، ص 29
3- منظور حزب جمهوری اسلامی است
4- پروندۀ مهدی هاشمی ج 6 ص 68
5- همان، ج 8، ص 107
منبع:
کتاب
بن‌بست -جلد چهارم / مهدی هاشمی رویکرد سیاسی به حوزه علمیه قم صفحه 129