موضوع: اظهارات شیخ على موحد ساوجى
تاریخ سند: 13 دی 1345
موضوع: اظهارات شیخ على موحد ساوجى
متن سند:
از: 16/ﻫ 1 تاریخ: 13 /10 /1345به: 321 شماره: 6123/ﻫ 1
موضوع: اظهارات شیخ على موحد ساوجى
در ساعت 21.30 مورخه 7 /10 /45 نامبرده بالا روى منبر در برازجان ضمن سخنانش اظهار نمود که چرا در مدرسه‌ها به جاى قرآن مراسم جشن مهرگان را به دانش‌آموزان می‌آموزند این کار چه لزومى دارد و سپس در مورد علم روحانیت و علم امروزى شمه‌اى بیان و در پایان اضافه نموده مطالبى که بنده روى منبر میگویم بنا به گفته آقاى گلپایگانى1 مقیم قم می‌باشد که به من توصیه نموده‌اند به سمع شنوندگان برسانم.
نظریه مأمور ـ ایشان در مباحثات با اشخاص علم امروزى را علم مادى و علم روحانى را علم اخلاق می‌دانند.
نظریه رهبر عملیات ـ با توجه به مراتب فوق نامبرده مایل است ضمن سخن‌ها انتقاداتى بگیرد و از مشخصات بیشتر گلپایگانى اطلاعى در دست نیست و نام او در صورت اسامى روحانیون مخالف قید نگردیده2 و روشن نشده افکار وى از کجا سرچشمه میگیرد و چرا علم امروزى را علم مادى می‌داند. صدف
روحانیون بوشهر 214835
آقاى کعبى 15 /10
توضیحات سند:
1. آیت‌الله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی، فرزند سید محمدباقر در سال 1275 ﻫ ش در روستای گوگد در شش کیلومتری گلپایگان دیده به جهان گشود. تحصیلات مقدماتی را نزد پدر، آیت‌الله ملاتقی گوگدی، آقا ضیاءالدین اراکی و آیت‌الله شیخ عبدالکریم حائری یزدی گذرانید. پس از تأسیس حوزه علمیه قم، به دعوت آیت‌الله العظمی حائری یزدی به قم رفت و مدارج عالی علوم حوزوی را در این شهر کسب کرد. تبحر ایشان در علم فقه موجب شد که 70 سال مدرس این علم در حوزه علمیه قم باشد. وی همچنین از مهاجرت علما و زعمای حوزه علمیه نجف به قم در سال 1302 کمال بهره را برد و برای مدتی هر چند کوتاه از محضر درس برخی از آنان همچون آیت‌الله سید ابوالحسن اصفهانی، آیت‌الله نائینی و غروی اصفهانی بهره‌مند گردید. با درگذشت آیت‌الله حائری، آقای گلپایگانی مسئولیت‌های سنگین‌تری را متقبل شد و به تدریس دروس خارج فقه و اصول همت گماشت و تا پیش از ارتحال، همواره کلاس درس خارج معظم‌له در مسجد اعظم قم، یکی از بزرگ‌ترین مکاتب تدریس علوم دینی بود. در پی درگذشت آیت‌الله بروجردی نیز بخش اعظم وظائف آن عالم ربانی در اداره حوزه علمیه قم به ایشان واگذار شد. با شروع نهضت اسلامی مردم ایران به رهبری حضرت امام خمینی (ره) ایشان همواره حامی نهضت و پشتیبان امام بود. بیشتر اعلامیه‌های مراجع در مسیر مبارزه با رژیم شاه را امضا می‌کرد و در جلساتی که علمای قم در اوایل نهضت تشکیل می‌دادند، شرکت می‌کرد. همگام با امام و دیگر مراجع، عید 1342 را به دلیل اصرار رژیم بر اجرای لوایح ششگانه (انقلاب سفید) تحریم و بعد از تبعید امام به ترکیه نیز از این اقدام رژیم به شدت ابراز ناخشنودی کرد. واکنش‌های سیاسی حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی نسبت به مسائل روز ایران و جهان اسلام، رژیم پهلوی را همواره وادار می‌کرد که از موضع‌گیری‌های ایشان بیمناک باشد. مراسم نیایشی که ایشان در سال 1352 برای پیروزی مسلمانان در جنگ با اسرائیل برپا کرد، در آن زمان واکنش قابل توجهی به همراه داشت. اعلامیه‌هایی که علیه رژیم شاه در مناسبت‌های مختلف به ویژه در سال‌های 56 و 57 از سوی ایشان صادر می‌شد، تنور مبارزه مردم را علیه رژیم شاه گرم نگاه می‌داشت. در آستانه پیروزی انقلاب اسلامی در زمستان 1357 ایشان با انتشار اعلامیه‌هایی از ارتش خواست که به ملت بپیوندد و اعلام کرد: «هر کس مردم را به گلوله ببندد، قرآن را به گلوله بسته است.» پس از پیروزی انقلاب اسلامی در مقاطع حساس شاهد حمایت ایشان از نظام اسلامی و جمهوری اسلامی بوده‌ایم. در طول جنگ تحمیلی نیز همواره مشوق رزمندگان اسلام بود و بارها نمایندگان ایشان برای تقویت روحیه رزمندگان به جبهه رفتند. در تمام انتخابات در صحنه بود و مردم را تشویق و ترغیب به رأی دادن می‌کرد. ایشان علاوه بر انجام اقدامات خیریه از قبیل احداث مدارس، بیمارستان‌ها و سایر خدمات عام‌المنفعه، چندین اثر تألیفی از خود به یادگار گذاشته‌اند که از آن جمله است: حاشیه بر عروۀ‌الوثقی، حاشیه بر رسائل، مناسک حج، تألیفی در فقه و کتابی در اصول. حضرت آیت‌الله العظمی گلپایگانی در 19 آذر 1372 به ملکوت اعلی پیوست و پس از تشییع پرشکوه در تهران و قم، در جوار حضرت معصومه (سلام‌الله علیه) به خاک سپرده شد.ر. ک : حضرت آیت الله العظمی حاج سید محمدرضا گلپایگانی، به روایت اسناد ساواک، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی
2. عدم شناخت آیت‌اله العظمی سید محمدرضا گلپایگانی از سوی مامورین ساواک بوشهر به خوبی بیانگر روحیه‌ی غیردینی این افراد و حتی بی‌اطلاعی آنها نسبت به اوضاع کشور است.