تاریخ سند: 15 دی 1357
متن سند:
گزارش وقایع حوزه فرمانداری نظامی تهران و حومه مدت از ساعت 1700 روز 15 /10 /1357 الی ساعت 0800 روز 16 /10 /1357 گزارشات رسیده و اقدامات انجام شده : الف ـ سازمان اطلاعات و امنیت تهران: (1) در ساعت 1840 روز 15 /10 /1357 دو نفر جوان از راننده تیمسار نصرت اله حیدریان در مورد آدرس منزل تیمسار مزبور سئوال و بازخواست نموده اند و اظهار داشتند که قصد آتش زدن منزل تیمسار حیدریان را دارند.(2) روز 15 /10 /1357 در خیابان دامپزشکی در خیابان زاویه اعلامیه ای از طرف دانشجویان بدون ذکر دانشگاه مربوطه نصب و در آن از مردم دعوت شده که روز 18 /10 /1357 در بهشت زهرا اجتماع نمایند و قرار است بعد از انجام سخنرانی در بهشت زهرا مردم با انجام تظاهرات به طرف تهران حرکت نمایند.
1 (مراتب به فرمانداری نظامی شهرری اعلام گردید).
(3) در انتهای خیابان هاشمی و خیابان سلسبیل اعلامیه هائی نصب و در آن ذکر شده که تعداد 60 نفر از مأمورین «سیا» در خیابان بلوار خیابان میکده سازمان اطلاعات و امنیت تهران بکار اشتغال دارند.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 2 اعلام گردید) (4) انتهای دامپزشکی روبروی مسجد اولیاء کوچه دربندی پلاک 11 منزل آقای سلطانی که یکی از مأمورین ساواک می باشد تهدید بآتش سوزی شده است و عده ای بطرف منزل وی در حرکتند.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 6 اعلام گردید) (5) خیابان فرح آباد ژاله صد دستگاه ده متری ارجمند مقابل بانک صادرات، کوچه شهرزاد پلاک 3 طبقه همکف منزل ابوالفضل دانائی تهدید به آتش سوزی شده نامبرده یکی از افراد خودی میباشد.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 1 اعلام گردید) (6) برابر اطلاع واصله در خیابان دامپزشکی جیحون ـ و خیابان جیحون کوچه محمدی و کوچه مقدم هر شب تمام ساکنین این مناطق بر روی پشت بام منازل آمده و با گفتن اله اکبر و دادن شعارهای مستهجن نظم منطقه را بهم می ریزند ضمنا از ساعت 2130 به بعد تعدادی جوان و نوجوان از منزل به بیرون آمده و داخل کوچه های فوق شروع به تظاهرات می نمایند و خانه هائی را که افرادش به پشت بام نیایند نشان می کنند و بعنوان ساواکی و ارتشی برای آتش زدن در نظر می گیرند.
2 (مراتب جهت اقدام لازم بفرمانداری نظامی منطقه 6 اعلام گردید) (7) در نقاط مختلف نارمک و تهران پارس در چند نقطه آدرسهای زیر بعنوان آدرس کارمند ساواک بمنظور آتش زدن درج شده است.
1ـ خیابان دردشت چهارراه کامیاب جنب مصالح فروشی معصومی پلاک 4.
2ـ خیابان دردشت خیابان 48 پلاک 25 3ـ خیابان 186 شرقی تهران پارس نبش چهارراه دوم ساختمان شمال شرقی سفید رنگ طبقه دوم.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 1 جهت مراقبت اعلام گردید) (8) خیابان آذربایجان سلمان فارسی روبروی مسجد لولاگر شماره 7 منزل جناب آقای لاری یکی از کارمندان ساواک را تهدید به آتش سوزی نموده و عده ای در آنجا جمع شده اند.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 6 ابلاغ گردید) (9) خیابان امیریه شیبانی کوچه فتحی بن بست دوم پلاک 27 منزل شارعی که یکی از افراد خودی میباشد تهدید به آتش سوزی شده و عده ای در آن حوالی جمع شده اند.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 5 اعلام گردید).
(10) برابر اطلاع در خیابان جیحون نرسیده به دامپزشکی کوچه محمدی و کوچه مقدم و کوچه سعدی مردم به پشت بام آمده اند و در حال گفتن اله اکبر و دادن شعارهای مضره میباشند ضمنا عده ای جوان به بیرون از خیابان آمده و تظاهرات مینمایند و صداهائی شبیه صدای تیراندازی و انفجار ایجاد می نمایند.
3 (مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 6 اعلام گردید).
(11) در خیابان نازی آباد تعدادی جوان و نوجوان براه افتادند و تظاهرات می کنند و عده ای نیز از پشت بام منازل آنها را تشویق می نمایند.
(مراتب به فرمانداری نظامی منطقه 7 اعلام گردید).
(12) عده ای از متظاهرین با تهیه تعداد زیادی بلندگو و دسته ها و تاجهای گل شب جاری قصد بیتوته در ابن بابویه را بمنظور برگزاری سالروز مرگ غلامرضا تختی در تاریخ 16 /10 /1357 را داشته و در نظر دارند روز 16 /10 /1357 به راهپیمائی و تظاهرات مبادرت نمایند.
(مراتب بفرمانداری نظامی شهرری اعلام گردید) (13) دو نفر باسامی چنگیز و جهانی در جنوب شهر (حوالی مولوی و شوش) تعداد زیاد کپسولهای گاز کوچک (سفری یا پیک نیکی) خریداری و بین مردم توزیع نموده اند و قصد دارند آتش افروزیهائی در خیابانهای جنوب شهر از جمله مولوی بعمل بیاورند و چنانچه افراد فرمانداری نظامی در محل حاضر گردند با افکندن کپسولهای گاز انفجار ایجاد، به سربازان و افراد فرمانداری نظامی آسیب برسانند ضمنا قبلاً نیز در این زمینه اطلاعاتی واصل و مراتب منعکس گردیده است.
(مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 7 اعلام گردید) (14) پلیس تهران سرهنگ مهدوی اطلاع داد آتش نشانی شهرداری تهران از ساعت 1800 روز 15 /10 /1357 دست از اعتصاب کشیده و مشغول کار شدند.
4 (15) در ساعت 2000 روز 15 /10 /1357 حدود سیصد نفر در منطقه قیطریه بانجام تظاهرات و دادن شعار مشغول و روی اتومبیلهای پارک شده در کنار خیابان شعارهای مضره درج مینمایند.
ضمنا در اکثر شبها از ساعت 2000 به بعد این وضعیت وجود دارد.
ب ـ فرمانداری نظامی منطقه 7 گزارش نموده : در ساعت 2015 روز 15 /10 /1357 ستوانیکم پیاده علی رضا جهانگیری فرمانده گروهان سوم گردان 109 شاهپور که برای کمک بمصدومین آتش سوزی قرارگاه پلیس راه آهن اعزام شده بوده گزارش نموده «در تاریخ 15 /10 /1357 که بمنظور خروج مصدومین از داخل ساختمان قرارگاه پلیس راه آهن و جلوگیری از حریق اعزام گردیده بودم پس از خروج مصدومین از طبقه فوقانی قرارگاه پلیس و گذاشتن جسد درجه دار وظیفه داریوش سبحانی جمعی تیپ 3 زرهی به داخل آمبولانس متوجه شدم یک سرهنگ شهربانی و یک پاسبان با لباس شخصی در حال شمارش حدود 12 عدد شمش طلا می باشند که پس از شمارش با یک نفر دیگر با جیپ شماره شخصی شمشها را از درب قرارگاه پلیس خارج نمودند».
(مراتب جهت تحقیق به سازمان اطلاعات و امنیت تهران اعلام گردید) پ ـ دژبان مرکز گزارش نموده : (1) برابر اطلاع واصله از بخش 18 انتظامی در ساعت 1700 روز جاری در بازار و صحن حضرت عبدالعظیم عده ای دست به تظاهرات زده و شعار ضد میهنی میدادند که بلافاصله مأمورین فرمانداری نظامی بمحل اعزام و به مأمورین تأکید شده است که جلوی بازار رفته ولی داخل بازار و صحن نشوند و بطورکلی داخل کوچه ملی و خیابان 8 متری مأمور اعزام نخواهد شد.
(2) برابر گزارش بخش 6 انتظامی در ساعت 1730 روز جاری در خیابان گرگان کوچه پارسانژاد و خیابان سرباز بالاتر از کوچه سعید تظاهرکنندگان دو دستگاه خانه را بآتش کشیده و مأمورین فرمانداری نظامی بمحل اعزام و در حال حاضر مأمورین دژبان مرکز از بخش مربوطه بازدید و نتیجه متعاقبا بعرض خواهد رسید.
(4) در خیابان سرباز بالاتر از کوچه سعید طبقه سوم آتش سوزی بوجود آمده و ساکنین منزل در منزل نبودند.
5 (آتش بوسیله اهالی محل خاموش گردید و مراتب تحت بررسی است) ت ـ دکتر احمد پیشه ور کارمند سازمان برنامه اعلام نمود که منزلش در اول جاده کن کوی گلستان خیابان نیلوفر شماره 8 میباشد و امروز اعلامیه های زیادی در این منطقه درباره اسامی ساواکی ها چسبانده شد که اسم ایشان هم جزو آنها است و نوشتند که منزلت را خراب میکنیم و ترا می کشیم البته دو سه نفر مأمور ساواک هم در آن محل هستند.
(مراتب بژاندارمری ناحیه 1 اعلام شد).
ث ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 3: در ساعت 1930 روز جاری خانم ناشناسی تلفنی به دژبان مرکز اطلاع داده که در گیشا خیابان 34 چهارراه سوم دست چپ کوچه دوستی پلاک 36 طبقه اول منزل عافیت و رسول طباطبایی نارنجک و پول کشور روسیه و کشور انگلستان و اسلحه وجود دارد در ضمن خانم مذکور اضافه نموده که مشارالیه همسایه آنان می باشد.
(مراتب بکمیته مشترک ضد خرابکاری جهت بازرسی از منزل اعلام گردید) ج ـ برابر گزارش پلیس تهران : برابر اطلاع عده ای در کوی نهم آبان قصد دارند امشب لوله گاز را در آن منطقه منفجر کنند.
(مراتب بمنطقه 7 و شهرری اعلام گردید) چ ـ برابر گزارش ضد اطلاعات : در ساعت 1900 روز 15 /10 /1357 بمنزل تیمسار سرلشگر میرهادی بآدرس زیر تلفن شده و ساکنین منزل را تهدید و گفته اند امشب منزل تیمسار را بآتش میکشیم: آدرس ـ منزل کورش کبیر ـ خیابان خواجه عبداله انصاری ـ کوچه پنجم داخل کوچه دست چپ کوچه سوم پلاک 5 تلفن 236285 (مراتب بفرمانداری نظامی منطقه 2 اعلام گردید) ح ـ برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه شمیرانات: برابر اطلاع واصله از مأمورین فرمانداری نظامی در ساعت 2100 روز 15 /10 /1357 در خیابان فرمانیه، خیابان هنگامه کوچه ندا پلاک 27 منزل آقای غلامحسین سمیعی که در طبقه همکف سکونت دارد و طبقه دوم آن بیک نفر آمریکائی بنام کاوجیگون کارمند شرکت جی ـ سی ـ آر اجاره داده شده تعداد 5 عدد بطری آتش زا از قسمت جنوبی بداخل ساختمان پرتاب گردیده که در نتیجه طبقه هم کف آتش گرفته که وسیله مأمورین و اهالی منزل خاموش شده است این حادثه تلفات جانی نداشته و خسارت مالی آن معلوم نگردیده است.
خ: برابر گزارش فرمانداری نظامی منطقه 4 در ساعت 2315 روز 15 /10 /57 سرباز وظیفه علی عباسی جمعی گروهان بهرام گردان 144 تیپ 3 رضاپور که در خیابان شهباز در حال گشت زنی بوده سر تفنگ را پایین گرفته و در اثر بی احتیاطی دست را روی ماشه گذاشته و یک تیر شلیک که به انگشت وسط پای راست وی اصابت و به بیمارستان نیروی هوایی اعزام و مورد عمل جراحی قرار گرفته، وضع عمومی سرباز مزبور رضایتبخش میباشد.
فرماندار نظامی تهران و حومه ـ از طرف سرهنگ ستاد خلیل پور
توضیحات سند:
1ـ بنا به نوشته روزنامه اطلاعات امروز (15 /10 /57) «هزاران نفر از طبقات مختلف مردم، در بهشت زهرا برای یادبود شهیدان تظاهرات تهران گردهم آمده بودند.گروههای مردم بر سر مزار شهیدان شعار می دادند و آرامگاه آنان را گلباران می کردند...
مقارن ظهر جنازه سه شهید دیگر که در روز پنجشنبه (دیروز) به وسیله گلوله سربازان از پای درآمده بودند، به بهشت زهرا آورده شد.
جمعیت وارد غسالخانه شد و جنازه ها را بر دوش کشیدند و با مشت گره کرده خود در حالی که عکس حضرت آیت الله العظمی خمینی را در دست داشتند فریاد می زدند، خدایا این قربانیان را که در راه دین و آزادی داده ایم بپذیر...
» (ش 15752، ص 8) 2-فرماندار نظامی منطقه 3 تهران هم نوشت که «در ساعت 2120 در خیابانهای 20 متری ولیعهد، دامپزشکی، 20 متری پادگان، 10 متری رضاشاه کبیر، سرآسیاب، 30 متری جی عده ای در پشت بامها و خیابانها به تظاهرات پرداختند که با دخالت مأمورین پراکنده شدند.
» * مأموران حکومت نظامی در شب 15 دی ماه ساعت 30 /8 با یورش به یکی از معتمدین محله جماران در شمال تهران، خانه حاج اسداللّه عرفاتی را مورد تهاجم قرار دادند و پس از شکستن در و شیشه های خانه او سه تن را دستگیر کردند.
(کیهان، ش 10614، ص 7) 3-این خبر به نحو دیگری در بند ششم همین بولتن تکرار شده است.
4-روزنامه کیهان نوشت که به دنبال استفاده از مأموران آتش نشانی برای خاموش کردن آن چه که لانه های فساد نامیده می شد (خانه مأموران ساواک و امرای ارتش و دیگر نیروهای نظامی و انتظامی که در کشتار مردم شرکت داشتند).
امروز (15 /10 /85) مأموران آتش نشانی مناطق 18 گانه تهران دست به اعتصاب زده اند آنها در اعلامیه ای نوشتند: «ما آتش نشانان شهر تهران به طوری که همواره همدردی خود را با اعتصابیون مبارز و وطن پرست اعلام داشته ایم بار دیگر همبستگی قاطع خود را با اعتصابیون مجاهد اسلام اعلام و باتوجه به این که از وجود ما برای خاموش کردن حریقهایی که به وسیله مردم در لانه های فساد و در قبال دادن شهید برپا می شود استفاده می کنند، اعتصاب کامل خود را اعلام می داریم.
» (ش 10606، ص 2) * خبرگزاری یونایتدپرس از مبدأ نیویورک گزارش داد که امروز (15 /10 /57) امام خمینی یک اطلاعیه در روزنامه نیویورک تایمز منتشر کرده و در آن «از کلیه مسیحیان درخواست کرد رهبرانی را که از شاه حمایت می کنند محکوم سازند.
آیت الله که در پاریس اقامت دارد به ملل مسیحی توصیه کرده است که در ایام میلاد مسیح و سال نو برای مردم ایران که گرفتار یک پادشاه ظالمی هستند دعا کرده و آزادی ملت ایران را آرزو کنند.
» این اطلاعیه یک چهارم صفحه را پر کرده بود.
(بولتن محرمانه خبرگزاری پارس، ش 299، صص 4 و 5) 5-این بند باید با شماره 3 ـ به دنبال شماره 2 در صفحه قبل ـ می آمد که به اشتباه با عدد 4 شماره گذاری شده است.
* به نوشته روزنامه کیهان امروز جمعه (15 /10 /57) از سخنرانی آیت الله طالقانی در مسجد هدایت جلوگیری شد.
«گروه کثیری از مردم که برای شنیدن سخنرانی ایشان به مسجد آمده بودند، هنگامی که به محل رسیده، متوجه شدند که مأموران حکومت نظامی مسجد را محاصره کرده اند و اجازه ورود به مسجد نمی دهند.
» (ش 10605، ص 3) همین منبع خبر از مصاحبه آقای طالقانی با روزنامه لوموند داد که در شماره امروز (15 /10 /57) آن به چاپ رسیده است.
آقای طالقانی در این مصاحبه هیچ شانسی را برای شاپور بختیار در به دست گیری قدرت قائل نشده بود.
ایشان گفتند که امام خمینی و مردم این دولت را نخواهند پذیرفت چرا که مادام که رژیم استبداد در این کشور حاکم است هیچ دولتی پایدار نخواهد ماند.
(ش 10606، ص 8)