تیمسار فرماندهی محترم لشکر 2 تبریز
تاریخ سند: 28 فروردین 1336
تیمسار فرماندهی محترم لشکر 2 تبریز
متن سند:
شماره:210 /1540/ ﻫ تاریخ:28 /1 /1336تیمسار فرماندهی محترم لشکر 2 تبریز
تعقیب گزارش شماره 188 /1443/ ﻫ- 27 /1 /36
مأمورین اعزامی روز 27 /1 /36 [به] مساجد جهت مراقبت و استحضار از مفاد اظهارات وعاظ در مساجد گزارش دادند.
1-آقای ناصرزاده در مسجد میرزا حسن آقا ضمن وعظ و خطابه اظهار داشته: «کارمندان دولت که حقوق دریافت می دارند، حرام است. با آن پول نمی‌توانند نماز بخوانند، بایستی هر یک حقوقش را نزد عالم برده پاک نماید.1 ضمناً بهداری و بیمارستان ها عیاشخانه است. مردم! خودتان به این بیمارستان ها رسیدگی نمایید و در مسجد مفید آقا اظهار کرده آقایان! یا در خان یا ادارات احتیاجات مراجعین را مرتفع نمایید تا این که خداوند متعال حاجت شما را برآورده نماید. علاوه کرده ما با مسیحیان، قوم و خویش نداریم، افت وخیز ما با آنها جور [در] نمی آید و با بیگانگان سازش نداریم حتی حاضر نیستیم یک قطره از آب ما را بخورند. و در مسجد حصیری اظهار کرده آقایان! کارمندان دولت، ساعت یازده به اداره وارد و ساعت 13 خارج می شوند و دین اسلام را ملاحظه نمی کنند که به کار مردم رسیدگی نمایند و اقلاً حقوق دریافتی را حلال نمایند همیشه رؤسا باید به زیر دستان خود مساعدت نمایند.»
2-آقای میرفتاح هشترودی در مسجد حصیری [حصیرچیلَر] اظهار کرده: «سارقین از همه دست کشیده به نظرم تصمیم گرفته اند این دفعه از خانه ملاها سرقت نمایند، چنان که چند روز قبل در یک شب چهار خانه واعظین را دستبرد کرده اند و می خواهند ما را مرعوب نمایند که از حقیقت گویی دست برداریم.»
3- آقای میرزا محمد حسین انزابی چهرگانی در مسجد مقبره2 ضمن وعظ و خطابه اظهار داشته:
«در مملکت ما اولیای امور تماماً می گویند قانون مشروطه است. در ماده 2 یا 3 قانون اساسی قید شده تا ظهور حضرت حجت[عج] شیعه اثنی عشری در مذهب امام جعفر صادق علیه السلام خواهد بود، در صورتی که امام جعفر صادق علیه السلام فرموده دختر در 9 سالگی [و] پسر در 16 سالگی می تواند ازدواج نماید. ولی اگر یک نفر عالم به دختر 9 ساله و پسر 16 ساله صیغه بخواند فوراً زندانی می نمایند، برعکس اگر یک دختر و پسر زنا نمایند، در دادسرا قاضی می گوید اگر با رضایت یکدیگر انجام شده و شکایتی ندارند مانعی ندارد. آیا این عمل برخلاف و زنا گناه نیست ولی دختر 9 ساله [و] پسر 16 ساله که با اطلاع پدر مادر و رضایت طرفین ازدواج نمایند گناه است؟» مراتب جهت استحضار به عرض می رسد.
رئیس شهربانی‌های آذربایجان- سرهنگ خلیل پور
توضیحات سند:
1. در شرع مقدس اسلام بر هر مسلمان مستقل واجب است که یک پنجم اموال اضافه بر درآمد سالیانه را برای مصارف شرعی معین، به مرجع تقلید خویش یا نماینده وی پرداخت نماید، این وجوه پرداختی از بابت خمس پرداخت می شود. در خصوص این عمل که جزء فروع دین و از واجبات دهگانه می باشد، به پاک نمودن اموال نیز تعبیر می گردد.2. مسجد مقبره؛ در اول بازار کفاشان قرار دارد و دارای 9 ستون سنگی خوش تراش می‌باشد. گنبدهای مسجد، بلند و ضربی است . در زلزله 1193 سقف مسجد مقبره فروریخت ولی مجدداً بازسازی گردید. این کار توسط مرحوم میرزا مهدی قاضی طباطبائی انجام پذیرفت و چون مقبره خودشان در آن جاست به نام مسجد مقبره خوانده می‌شود. مقبره آیت‌اله شهید سید محمد علی قاضی طباطبائی نیز در همین مسجد قرار دارد نمازهای ظهر و عصر توسط شهید قاضی در این مسجد به جماعت اقامه می‌شد این مسجد یکی از پایگاه‌های مهم انقلاب بود و نقش موثری در سازماندهی نیروهای مذهبی و انقلابی داشت و محل اطلاع‌رسانی و تبیین اهداف انقلاب و بیان جنایتهای رژیم و ارتباط اقشار مختلف از جمله بازاریان وروحانیون و دانشجویان با سایر صنوف بود. هواداران شهید قاضی در این مسجد مسئولیت راهپیمایی‌ها و تظاهرات و پخش اطلاعیه‌ها و اعلامیه‌ها را بر عهده داشتند به دلیل موقعیت این مسجد در ارتباط‌گیری با سران ورهبران نهضت در تهران و قم و نجف و سخنرانی روحانیون مخالف بالای منبر، همیشه تحت رصد ومراقبت ساواک قرار داشت شهید قاضی در عید فطر سال 1347 به دلیل سخنرانی افشاگرانه در این مسجد علیه رژیم و افشاء ارتباط شاه با رژیم صهیونیستی و جنایات اسرائیل غاصب 6 ماه به بافق کرمان تبعید شد.
بازار تبریز در گذر زمان، بهروزخاماچی، پیشین.