موضوع: مخالفت روحانیون با انتخابات بانوان
تاریخ سند: 21 آبان 1341
موضوع: مخالفت روحانیون با انتخابات بانوان
متن سند:
شماره: 9063 /الف11 تاریخ:21 /8 /1341از: ساواک خراسان
به: ریاست سازمان اطلاعات و امنیت کشور ـ مدیریت کل سوم
موضوع: مخالفت روحانیون با انتخابات بانوان
پس از تصویب‌نامه اخیر هیئت دولت و دادن حق رأی و انتخاب شدن زنان در انتخابات ایالتی و ولایتی از طرف روحانیون افراطی، تحریکاتی در میان مردم عامی و بازاریان صورت گرفته است و پس از نطق آیت‌الله خوانساری در مسجد سید عزیزالله در تهران و تلگرافاتی که از طرف حوزه علمیه قم به پیشگاه اعلیحضرت همایونی و نخست‌وزیری مخابره شده، در مشهد نیز جنبش از صورت عادی خارج و به مخالفت علنی مبدل گردیده و از طرف علماء مشهد تلگرافات متعددی به مقامات عالیه مخابره و خواستار الغاء مواد قانون شدند و چون پاسخ قانع‌کننده‌ای به آن‌ها داده نشد به تحریک آیت‌الله میلانی و آیت‌الله قمی شخصی به نام شیخ عباس طبسی فرزند شیخ غلامرضا طبسی که از وعاظ معروف مشهد بود و خود وی نیز از وعاظ افراطی است، علناً در مجالس بالای منبر رفته باکمال وقاحت به دولت حمله و با بیان مطالب توهین‌آمیز مردم عامی را تحریک به قیام می‌نماید. البته تاکنون عکس‌العملی از طرف قاطبه مردم نشان داده نشده و طبق اطلاع، علما و روحانیونِ مخالف آزادی انتخاب زنان، فعالیت حاد خود را موکول به اتخاذ تصمیم حوزه علمیه قم نموده‌اند و چنانچه با تدابیر لازم از دامنه گسترش فعالیت و مخالفت آن‌ها ممانعت به عمل نیاید امکان دارد روحانیون مشهد نیز به آن‌ها تأسی جسته و ضمن تحریک مردم به تظاهرات علنی مبادرت نمایند زیرا فعلاً در مشهد واکنش روحانیون محدود به تبلیغ و تحریک مردم برعلیه این قانون است و ضمن توزیع متن تلگرافات روحانیون سایر شهرستان‌ها در بین افراد و کسبه و بازاریان اشخاص را تحریک به مقاومت در مقابل تصمیمات دولت می‌کنند.
روحانیون موافق دولت ازجمله آیت‌الله کفائی، سبزواری و شاهرودی که در مقابل آیت‌الله میلانی و قمی نسبتاً متنفذ هستند ظاهراً در این جریان سعی می‌کنند خود را بی‌طرف نشان دهند و با این جنجال روحانیون ابراز مخالفت می‌نمایند و اظهار عقیده می‌کنند که این بی‌اعتنائی روحانیون به مقامات عالیه در وضع بحرانی دنیا به صلاح مملکت نبوده و با این نطق اخیر آقای نخست‌وزیر نشان می‌داد که دولت با تمام قدرت در برابر هرگونه هرج و مرج ایستادگی و متخلفین را شدیداً تحت پیگرد قرار خواهند داد ولی جا دارد که میدان مخالفت علنی وعاظ را محدود کرده و قبل از وقوع حوادث، متخلفین را تعقیب و مجازات نمایند تا سایرین عملاً با قدرت دولت مواجه و مجال تحریکاتی پیدا نکنند. آیت‌الله کفائی طی تلگرافی که به پیشگاه اعلیحضرت همایونی و مقام نخست‌وزیری مخابره نموده استدعا نموده است دولت در تمام شئون مملکت اصول دین مبین اسلام را محترم شمارند و در پاسخ علما قم اظهار داشته است که این جنجال روحانیون و وعاظ در وضع فعلی به صلاح کشور نیست و به علاوه مرحوم آیت‌الله بروجردی که پیشوای جهان اسلام بودند چنانچه ایرادی از دولت می‌گرفتند تلفنی از پیشگاه همایونی استدعا می‌نمودند که یک نفر نماینده مورد اعتماد نیز ایشان اعزام تا مسائل موردنظر آیت‌الله را به دولت اطلاع دهند. معظم‌له با این روش مدبرانه با دولت وقت تماس داشت و همین امر موجب می‌شد که دولت‌ها با دیده احترام به مقام روحانیت نگاه کنند.
در خاتمه با [عرض] اینکه شیخ عباس طبسی در تمام شب‌ها در منبر و سایر روحانیون به‌طور پراکنده دست به تحریکات زده‌اند هنوز فعالیت آن‌ها در میان قاطبه مردم مؤثر نبوده و در صورتی احتمال حوادث ناگواری را در مشهد می‌توان پیش‌بینی نمود که جبهه ملی با این تصویب‌نامه مخالفت نموده و جمعیت‌های وابسته به جبهه را هدایت نمایند تا با همکاری سایر جمعیت‌های مذهبی تحریکاتی بنمایند که آن‌هم بعید به نظر می‌رسد چون افراد جبهه ملی را اکثراً روشنفکران تشکیل می‌دهند و هنوز نتوانسته‌اند با این اقدامات دولت جنبه‌ی مخالفت نشان بدهند. در هر صورت ساواک با هوشیاری کامل مراقب اوضاع بوده و اگر مسائل حادی مطرح باشد روزانه گزارش خواهد شد.
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت خراسان ـ هاشمی
20 /8