جناب آقای علم وزیر محترم دربار شاهنشاهی
تاریخ سند: 22 دی 1348
جناب آقای علم وزیر محترم دربار شاهنشاهی
متن سند:
شماره: 4602 /6628 تاریخ: 22 /10 /1348جناب آقای علم وزیر محترم دربار شاهنشاهی
با نهایت احترام بازگشت به مرقومه شماره ۱۱۹۲۶/ ر مورخ 4 /10 /48
(موضوع: مسئولیت امور جشن شاهنشاهی در استان مازندران که مرقوم فرموده‌اند همان طور که معمول است و تا به حال طبق آئین‌نامه شورای مرکزی اقدام شده استانداران هر محل مسئولیت مستقیم در مورد اجرای برنامه‌های جشن شاهنشاهی در حوزه استان خودشان را دارند)
به استحضار خاطر عالی می‌رساند:
تیمسار سرلشگر مزین* نماینده مخصوص اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر در گرگان و دشت و گنبد در تاریخ سوم بهمن ماه ۱۳۴۴ ضمن نامه شماره ۲ سیار شرحی به دفتر شورای مرکزی جشن شاهنشاهی مرقوم و اطلاع داده‌اند.
(در موقعی که این جانب افتخار شرفیابی به پیشگاه مبارک شاهشاه آریامهر را داشتم امر و مقرر فرمودند: جشن‌های مزبور در منطقه نامبرده تحت نظر مستقیم این جانب انجام شود. بنابراین اوامر مبارک شاهانه را بدین‌وسیله ابلاغ و تقاضا دارم مقرر فرمایند از تاریخ شروع جشن‌های مزبور و اقداماتی که بایستی در این مورد بشود ضمن ارسال آئین‌نامه‌ها و مقررات مستحضرم دارند تا به هر طریقی که ممکن باشد اقدامات لازم به عمل آید.) مراتب ضمن شماره ۵۳۳۴۰۳۸۷۲ مورخ 4 /11 /44 به وزارت دربار شاهنشاهی گزارش گردید.
از طرف وزارت محترم دربار شاهنشاهی ضمن مرقومه شماره ۸۸۵۰ تاریخ 11 /12 /44 مرقوم داشته‌اند مراتب به شرف عرض مبارک ملوکانه رسید. مقرر فرمودند باختیار نامبرده گذارده شود.
دفتر شورای مرکزی جشن شاهنشاهی اوامر مبارک ملوکانه را ضمن شماره 4377 /5905 تاریخ 15 /12 /44 به وزارت کشور اعلام و تقاضا نمود به جناب آقای استاندار مازندران دستور مقتضی صادر نمایند.
وزارت کشور نیز ضمن نامه شماره 13371 /15 تاریخ 22 /12 /44 اوامر شاهانه را به استانداری مازندران ابلاغ و رونوشت به دفتر شورای مرکزی جشن شاهنشاهی فرستاده‌اند.
دفتر شورای مرکزی مراتب را طی شماره 24 /12 /48 – 4542 /6110 تیمسار سرلشگر مزین ابلاغ نموده است.
از تاریخ فوق در امتثال اوامر مطاع مبارک ملوکانه امور مربوط به جشن شاهنشاهی در گرگان و دشت و گنبد و بجنورد به وسیله تیمسار سرلشگر مزین انجام گردیده.
سه نسخه فتوکپی نامه شماره ۲ سیار تیمسار سرلشگر مزین و مرقومه شماره ۸۸۵۰ وزارت محترم دربار شاهنشاهی و نامه 13371 /15 وزارت کشور عنوان استاندار مازندران برای استحضار خاطر محترم به پیوست تقدیم می‌گردد.*
رئیس شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران
سناتور جواد بوشهری
توضیحات سند:
* امیر منصور مزین فرزند مزین‌الدوله در سال ۱۲۸۱ در تهران به دنیا آمد. پس از طی تحصیلات متوسط در مدرسه دارالفنون وارد دانشگاه افسری شد و چندین دوره نیز در دانشگاه‌های جنگ فرانسه و امریکا گذارانده است. و مشاغلی منجمله: آجودان مخصوص رضاشاه - فرمانده لشکرهای مشهد - تهران - معاونت وزارت جنگ - رئیس شهربانی کل کشور و... را عهده‌دار بود. مزین با استفاده از موقعیتش در منطقه شمال و برخورداری از حمایت دربار پهلوی و به ویژه شخص شاه به چپاول و غارت زمین‌های شمال کشور و به خصوص گرگان و گنبد و... نمود. در اسناد ساواک موارد عدیده‌ای از سوء‌استفاده‌های مالی او در این زمینه وجود دارد. گزارش مورخه 22 /11 /49 ساواک:«روزی که تیمسار سرلشکر مزین از اروپا به ایران مراجعت نمودند در فرودگاه آقای علیخانی کارمند ساواک حضور یافته و ترتیب ترخیص سه چمدان تیمسار را بدون اینکه باز شود از گمرک دادند. به طوری که گماشته تیمسار اظهار می‌دارد چندین قواره پارچه گران‌قیمت و دو گلوبند که به خانم پوران خواننده معروف هدیه شده است...». در گزارش دیگری مورخ 16 /9 /49چنین آمده است:
«قریه قلی‌تپه واقع در شهرستان گنبدکاوس تقریباً دارای ۳۶۰ هکتار اراضی مزروعی می‌باشد که اراضی فوق را برای ۹۰ خانوار زارع محلی و از هر هکتاری 000 /15 تا 000 /40 ریال تقدیم نموده‌اند و از این تقویم هکتاری 200 /10 ریال به حساب املاک پهلوی منظور و بقیه را به دستور تیمسار مزین به اشخاصی که مورد نظرشان بوده پرداخت کرده‌اند و به طور قطع دریافت‌کنندگان لااقل نصفی از وجوه دریافتی خود را به خود تیمسار مزین مسترد داشته‌اند... این امر موجبات نارضایتی کشاورزان را فراهم نموده است». طبق گزارش‌های بعدی ساواک این اعمال مزین تا سال ۵۷ ادامه داشته و از مهرماه ۵۷ موج اعترضات شهرهای گنبد و گرگان بر علیه او بالا گرفته چنانچه نامبرده چندین بار و با اصرار استعفای خود را به شاه ارایه نموده است. مزین ثروت کلانی از سوء‌استفاده‌های مالی در منطقه دشت و گنبد به دست آورد و طبق گزارش ساواک در سال ۱۳۵۰ دو باغ به ارزش 000 /000 /30 ریال به دو فرزندش بخشیده است و طبق اظهار پسرش جهت تحصیل وی مبلغ 000 /000 /10 ریال در بانک ایران و انگلیس سرمایه‌گذاری کرده است.
- اسناد ساواک - پرونده‌های انفرادی
* نامه استاندار مازندران مورد اشاره شده در سند بدین شرح می‌باشد.
شماره: ۹۲۸/ دج
تاریخ 9 /11 /48
جناب آقای سناتور جواد بوشهری رئیس محترم شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران بازگشت به مرقومه 4601 /6664-22 /10 /48 به استحضار می‌رساند که مردم استان مازندران و شهرستان‌های تابعه از نظر سابقه و عادت و سنت‌های قانونی در امور عمومی و اجتماعی به وزارت کشور توجه داشته و از دستورات آن وزارت و بالتبع از فرمانداران و استاندار که نماینده شخص اول مملکت می‌باشد پیروی می‌نماید و طبق همین سابقه و سنت قانونی است که بخشداران و فرمانداران ما بین طبقات مختلفه مردم دارای حیثیت و نفوذ و اعتبار معنوی بوده و قادرند در اجرای منویات مبارک شاهنشاه آریامهر و مشی عمومی دولت به نحو مقتضی اقدام نمایند.
چون برگزاری جشن شاهنشاهی یک امر اجتماعی و عمومی است و بنا به تمایل قاطبه ملت ایران و تصویب رهبر عالیقدر مملکت برگزار خواهد شد و باید برنامه‌های آن با شرکت عموم طبقات مختلفه مردم و با اقدامات مجدانه و همکاری صمیمانه بخشداران و فرمانداران و شهرداری‌ها انجام گردد و مقامات مزبور نیز بر طبق قانون و بنا براصل سلسله مراتب اداری تحت نظر استانداری انجام وظیفه می‌نمایند (و به همین جهت در تمام استان‌های کشور برگزاری جشن در حدود اختیارات استانداران و فرمانداران کل می‌باشد و طبق مصوبه شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران نیز به همین نحو پیش‌بینی شده و باید کلیه مکاتبات و دستورالعمل‌های مربوط به جشن در شهرستان‌ها از طریق استاندار به فرمانداران ابلاغ گردد) لذا انجام امور مربوطه به جشن شاهنشاهی در مناطق گرگان و دشت و بخش‌های تابعه به وسیله تیمسار سرلشگر مزین که به وسیله خود تیمسار محترم از حضور مبارک شاهنشاهی آریامهر طی معروضه شماره ۲ سیار 3 /4411 درخواست شده یک مورد استثنائی و انگیزه آن ناشی از اختلاف سلیقه موجود بین شهرداری گرگان و فرمانداران وقت شهرستان مزبور و گنبدکاوس با تیمسار بوده است و چنانچه ترتیبات چهار سال گذشته ادامه یابد با درگیری که هم اکنون ایشان از جهات مختلف با فرمانداران و شهرداران آن منطقه دارند و این خود مشکلاتی برای تیمسار بوجود آورده است ممکن است با انجام وظائف اجرای جشن و حیثیت معنوی بخشداران و فرمانداران فعلى لطمه وارد سازد و آثار دیگری که احتمالاً بر آن مترتب خواهد بود اینست که تصور می‌رود با اصل وحدت دستور و اصول تقسیم وظایف و سلسله مراتب اداری و ایجاد هماهنگی نیز لطمه وارد خواهد شد زیرا فرمانداران و بخشداران و شهرداران و سایر مأمورین وزارت کشور که تحت نظر استاندار انجام وظیفه می‌نمایند در اثر نظارت مستمر استانداری و از نظر ارتباط وظائف موجود در تحت ضوابطی قرار گرفته‌اند که روحیه انضباطی آنان را تشکیل می‌دهد و وقتی که اصول مذکور رعایت نگردد و مخصوصاً اصل وحدت دستور از بین برود موجبات بلاتکلیفی مأمورین مربوطه فراهم خواهد شد با وصف معروضه تقاضا دارد ترتیبی فراهم فرمایند که انجام امور مربوط بجشن شاهنشاهی در مناطق گرگان و دشت نیز مانند سایر مناطق استان مازندران در حدود وظائف این استانداری قرار گیرد. و با احترام خاصی که شخصاً به تیمسار محترم دارم از اطلاعات و نظرات ایشان در همه احوال استفاده خواهد شد.
با تقدیم عرض احترام و ارادت استاندار و رئیس شورای مرکزی جشن شاهنشاهی استان مازندران
مهدی شیبانی