تاریخ سند: 26 آبان 1341
موضوع : حزب مردم
متن سند:
شماره : 2345 /312
مهندس سعید هدایت قائم مقام دبیر کل حزب مردم از کلیه اعضای کمیته
مرکزی و هیئت بازرسی حزب دعوت کرده است که روز شنبه (امروز) در
رستوران فرید برای صرف نهار اجتماع کنند و به احتمال قوی این دعوت برای
آن به عمل آمده است که لیدران فعلی حزب در جریانات اخیر که منتج به ایجاد
اختلاف نظر و دو دوستگی
در حزب مزبور شده است
اتحاد و همبستگی خود را
حفظ نمایند گو اینکه همه
اختلاف نظرهای موجود از
میان اعضای کمیته مرکزی و
بازرسی حزب برخاسته
است.
توضیح اینکه بحث بر سر
گزارش اخیر پروفسور عدل
دبیر کل حزب مردم
همچنین ادامه دارد و افراد
حزبی به خصوص آنها که در
کادر بالای حزب هستند در
این مورد اظهار نظرهای
ضد و نقیضی می کنند سابقه
امر از این قرار است که در ابتدای دولت آقای علم پروفسور عدل اعلام داشته بود
که چون رئیس این دولت عضو حزب مردم است و طبعا هدف ها و برنامه های
حزب را مورد توجه قرار خواهد داد این حزب با این دولت همکاری و موافقت
خواهد کرد.
اما پس از چندی که آقای علم دوستان حزبی را به بازی نگرفت
همان طور که قبلاً گزارش داده شد زمزمه مخالفت با دولت در حزب ساز شد و
بعضی از فعالین حزب خرده گرفتند که دولت دکتر امینی با آنکه هیچ بستگی به
حزب مردم نداشت دو وزیر حزبی (مهندس گنجی و دکتر ریاحی) مرتبا در حزب
شرکت می کردند ولی در کابینه فعلی هیچیک از وزرای حزبی به حزب نمی آیند و
از حزب و حزبی ها فاصله گرفته اند.
متعاقب این اعتراضات چند تن از اعضای
کمیته با دکتر خوشبین که هنوز هم عنوان ریاست شورای مرکزی حزب را حفظ
کرده است ملاقات کردند و گله رفقا را گفتند ولی دکتر خوشبین در جواب گفت
که چون طبق قانون هیچیک از قضات حق فعالیت های سیاسی و شرکت در
احزاب را ندارند او نیز که وزیر دادگستری است به طریق اولی نمی تواند در
فعالیت های سیاسی شرکت جوید و مادام که در راس وزارت دادگستری است از
شرکت در حزب نیز معذور
است.
اعضای کمیته ضمنا
در این باره با آقای علم هم
مذاکره کردند ولی از آنجا که
آقای علم هیچیک را
ناراضی از اطاق خود بیرون
نمی فرستد به آنها وعده
همکاری داد و اظهار داشت
هر پیشنهادی راجع به هر
چیز و هر کس دارند
بنویسند تا مورد توجه قرار
گیرد اما بعدها عملاً برای
اعضای کمیته ثابت شد که
وعده نخست وزیر عمل در
پی ندارد و فقط حرفی برای
خوشایند آنها زده است.
این
بود که وقتی نطق آقای علم به مناسبت سومین ماه زمامداری منتشر شد و در آن
کوچکترین اشاره به امر انتخابات نشد ناراضی های حزب مردم موقع را برای
ابراز نارضایتی خود مغتنم دانسته و به پروفسور عدل فشار زیادی آوردند که
وضع حزب مردم را با دولت روشن نماید و پروفسور عدل نیز آن گزارش را که
البته به اشاره و توصیه او به وسیله یک کمیسیون مخصوص از اعضای کمیته
تشکیل شده بود قرائت کرد و ضمن آن دولت علم را به مناسبت عدم شروع
انتخابات مورد انتقاد قرار داد.
پس از این گزارش انتظار می رفت که از طرف
گروه منتقد حزب مردم که عموما از نزدیکان آقای علم هستند عکس العمل نشان داده شود ولی تاکنون
عکس العمل نشان داده نشده و افراد این گروه با مذاکراتی که این چند روزه کرده اند سکوت را جایز
شمرده اند زیرا اکثرا عقیده دارند که آدم محتاط و محافظه کار و حسابگری مانند پروفسور عدل هرگز
بیگدار به آب نمی زند و مسلما این گزارش را با کسب اجازه از شاهنشاه و یا با جلب موافقت شخص علم و
یا هر دو تهیه و قرائت کرده است مضافا اینکه اعلام تاریخ شروع انتخابات از طرف آقای علم فقط سه
چهار روز پس از گزارش پروفسور عدل موید همین نظریه است زیرا در این وقت که دستجات مخالف و
روحانیون نغمه آغاز انتخابات را ساز کرده اند بهتر این بود که برای آن که اعلام تاریخ شروع انتخابات
نشانه ضعف دولت در مقابل مخالفان تلقی نگردد مصلحت در این تشخیص داده شد.
حزب مردم که
نزدیکتر از سایر دستجات به دولت است این مطلب را عنوان کند.
خصوصا اینکه پروفسور عدل در
گزارش خود تلویحا به کسانی که مخالف شرکت خانم ها در انتخابات هستند یعنی روحانیون حمله برده
بود.
در اینجا فقط یک مسئله برای محافل سیاسی مبهم است که چرا دولت اجازه نداد متن گزارش
پروفسور عدل در روزنامه ها منتشر شود و اگر این گزارش با جلب موافقت دولت و مقامات عالیه بود چرا
از انتشار آن جلوگیری به عمل آمده و آیا بعدها مشاوران دولت مصلحت را در این دیدند در آن چند روزه
که مخالفت خوانی ها به اوج خود رسیده بود از انتشار گزارش پروفسور عدل که بیش از پیش موجبات
تضعیف دولت را فراهم می ساخت خودداری کنند.
گیرندگان ـ اداره سوم.
اداره دوم.
سه نسخه در بخش 312.
تعداد نسخه 50 نسخه.
منبع:
کتاب
حزب مردم به روایت اسناد ساواک - جلد اول صفحه 284