حضور چند تن از عناصر جامعه سوسیالیست‌ها در منزل نظام‌الله خلیقی۱ و اظهارات علی اشرف رضائی در زمینه نحوه فعالیت
حضور چند تن از عناصر جامعه سوسیالیست‌ها در منزل نظام‌الله خلیقی۱ و اظهارات علی اشرف رضائی در زمینه نحوه فعالیت
متن سند:
تاریخ: ۳/۱۱/۴۵شماره: ۲۷۴۲۴/ ۲۰ ه ۲
حضور چند تن از عناصر جامعه سوسیالیست‌ها در منزل نظام‌الله خلیقی۱ و
اظهارات علی اشرف رضائی در زمینه نحوه فعالیت
ساعت ۱۷ روز دوشنبه ۳/۱۱/۴۵ علی اشرف رضایی، محمود کوثری، مجید محمدیه، اصغر طالبی در منزل نظام‌الله خلیقی واقع در خیابان مولوی بازارچه سعادت حضور داشتند و مطالب زیر بین نامبردگان مورد بحث قرار گرفت.
ابتدا رضایی اظهار داشت تماس با چند نفر از رفقا گرفته شده نظریات مختلف است عده‌ای معتقدند که با تشکیل جلسات غیررسمی تا فرارسیدن موقعیت مناسب رفقا با هم تماس داشته باشند ولی عده‌ای هم مخالف این نظریه هستند و عقیده دارند که از این تماس‌های غیررسمی و بدون اینکه رهبری کننده وجود داشته باشد چه نفعی حاصل می‌شود و خلیل ملکی هم همین عقیده را دارد و می‌گوید که تماس در منازل نظر دستگاه را جلب می‌کند و ما که فعلاً فعالیتی نداریم برای چه بیهوده بهانه به دست دستگاه بدهیم؟ ضمناً گفته می‌شد برای تبادل‌نظر در این مورد با جلال آل‌احمد تماس گرفتم و قرار شد در منزل او جلسه‌ای تشکیل و نمایندگان حوزه‌های مختلف در آنجا جمع شوند و تصمیم بگیرند ولی دکتر سیمین دانشور (همسر آل‌احمد) به علت اختلاف‌نظری که با شوهرش آل‌احمد داشت مانع از تشکیل این جلسه در منزل ایشان شد.
نظام‌الله خلیقی اظهار داشت تا برای ماشخص دستور دهنده روشن نشود نمی‌توانیم در این موردنظر خودمان را بدهیم زیرا مسئله شوخی بردار نیست شما می‌گوئید ملکی با تماس مخالف است پس معلوم می‌شود شخص دیگری وجود دارد که ما بایستی ازنظریات او الهام بگیریم آیا این صحیح است که به صرف یک پیغام ما نظر بدهیم؟ همه حضار این پیشنهاد و پاسخ را تأیید کردند. علی اشرف رضایی گفت البته آنچه مسلم است ما فعالیت مثبت و دامنه‌داری نداریم و با این شرایط هم نخواهیم داشت و به‌طور کلی کاری که به ضرر دستگاه باشد فعلاً نه برای ما مقدور است و نه وضع سیاسی ما اجازه این عمل را می‌دهد اما در هر حال برای اینکه سنت شکسته نشود و احیاناً اطلاعاتی از رفقای مقیم خارج برسد و از آن باخبر باشیم و یا اینکه چنانچه از رفقای هم‌مسلک ما احتیاجی داشته باشند بتوانیم آن را رفع نماییم و به‌طور کلی تماس ضرری ندارد و همبستگی را برای افراد باقی می‌گذارد و اما دستوردهندگان چه کسانی هستند مسلماً از رفقا تجاوز نمی‌کند فکر می‌کنم لازم به تذکر نباشد وقتی ما در منزل جلال آل‌احمد می‌خواستیم جمع بشویم معنی این کار یعنی چه؟ یا اگر با مهندس قندهاریان تماس می‌گیریم مگر غریبه است در هر صورت رفقا مطمئن باشند که خبری نیست فقط می‌خواهیم تا حدود امکان نگذاریم تشکیلات از هم پاشیده شود ضمن جلسات را تکرار نخواهیم کرد هر پانزده روز یک مرتبه در منزل یکی از رفقا جمع می‌شویم و دیگر اینکه فکر می‌کنم اگر از رفقای جبهه ملی مایل به شرکت در جلسات ما باشند اشکالی ندارد زیرا ما فعالیت مضره نداریم که برای این عمل مواظب خود باشیم.
این جلسه در ساعت ۱۸: ۳۰ پایان یافت و جلسه بعدی موکول به اطلاع بعدی شد.
نظریه منبع: رضائی آنچه در این جلسه اظهار داشت صحت دارد و فکر می‌کنم در تهیه یک تدارکات آینده باشد ولی خلیل ملکی با تماس مخالفت کرده و خودش را بی‌طرف جلوه داده است. جلال آل‌احمد نقش عمده‌ای را در این میان به عهده‌دارد ولی فعلاً هیچ‌گونه حرف مخالف یا موافق بر له یا علیه دستگاه گفته نمی‌شود تا آینده چه پیش آید.
______________
۱- نظام‌الله خلیقی: فرزند سیف الله در سال ۱۳۰۸ در همدان متولد شد. وی از اعضاء جامعه سوسیالیست‌ها بود. ولی «اعضاء جامعه» به او مشکوک بوده و وی را خبرچین ساواک می‌دانستند در گزارش مورخه ۲۷/۸/۴۷ ساواک چنین آمده است: «حسن رحمانی عضو جامعه سوسیالیست‌ها اظهار داشت در بین رفقای حزبی ما ۴ نفر واقعاً خائن بوده و هستند که باعث لو دادن عده‌ای از دوستان شده‌اند تا آنجایی که کاملاً مسلم شده است عبارتند از نیک‌آیین، نجفی، خلیقی، درواری این ۴ نفر وابسته به سازمان امنیت می‌باشند و نیک‌آیین چه در داخل کشور و چه در خارج فعالیت سازمانی داشته و به نحو احسن انجام وظیفه می‌نماید ولی خوشبختی در این است که شناخته‌شده است. نامبرده افزود بعضی از رفقا نسبت به خیانت نجفی تردیدی بسیار ضعیف بروز می‌دهند و آنها از دوستان نزدیک نجفی هستند که می‌گویند نجفی با نیک‌آیین بسیار دوست بوده و چون بعضی کارهای خصوصی ملکی را نجفی وارد بوده برای نیک‌آیین تعریف می‌کند و گزارش این کارها به‌وسیله نیک‌آیین به سازمان اطلاعات و امنیت کشور منعکس شده است ولی به عقیده من و شخص ملکی و عده‌ای از دوستان دیگر که در اکثریت هستند نسبت به خود نجفی خوشبین نمی‌باشند. رحمانی ادامه داد موقعی که چند نفر از دوستان ما را به دژبانی ارتش خواسته بودند و محاکمه می‌کنند من به‌اتفاق چند تن دیگر به دژبانی کل رفتم اتفاقاً در آنجا یکی از دژبانان را دیدم که دوست دوران کودکی من بود و با هم در یک خیاطی شاگرد بودیم او مرا شناخت و به دلیل دوستی به ما محبت کرد. دوستان همراه من روزی در منزل خلیقی که کارمند دولت و مأمور سازمان امنیت است این موضوع را مطرح و به شوخی گفتند که ما در ارتش دارای پارتی هستیم بعدها مرا به سازمان احضار و از من سؤالاتی نمودند و چون مطمئن بودم که دژبان مذکور با ما همکاری سیاسی ندارد و فقط دوست زمان کودکی من است لذا حقیقت را گفتم چندی بعد مجدداً به ساواک احضار شدم عکس دژبان مورد بحث را نشانم دادند دیدم همان دوستم می‌باشد مدت‌ها بعد فهمیدم خود آن دژبان از افراد اداره اطلاعات ارتش می‌باشد. رحمانی سپس گفت نیک‌آیین کارمند خوب وزارت اطلاعات می‌باشد و وضع او را خیلی خوب می‌دانند و حتی او را به خارج فرستادند و هم اکنون نیز در خارج می‌باشد. رحمانی در خاتمه اظهار نمود که وضع مزاجی خلیل ملکی چندان رضایت‌بخش نمی‌باشد و جامعه سوسیالیست‌ها و نیروی سوم هم فعلاً چندان قدرت فعالیتی ندارند تا ببینیم بعدها چه خواهد شد. ملاحظات ـ به نظر می‌رسد نامبردگان فضل‌الله نیک‌آیین، مهدی نجفی، نظام‌الدین خلیقی و عبدالحسین درواری می‌باشند و موقعی که اعضاء هیئت اجرائیه جامعه سوسیالیست‌ها بازداشت گردیدند، در بازجوییهایی که از اعضاء مذکور به عمل آمد، خلیل ملکی به تصور اینکه گزارشات مربوط به فعالیت آنان به‌وسیله افراد فوق‌الذکر در اختیار گذارده شده به آنان مشکوک شد.