بازجوئی از محمد شهرت مفتح جلسه سوم
متن سند:
س ـ هویت کامل شما محرز است لذا به شما توصیه می شود جریان کامل
تشکیل کلاسهای اصول عقاید تفسیر و جامعه شناسی را که در مسجد جاوید دایر
بوده مشروحا بیان کنید؟
ج ـ همانطور که در بازجوئی جلسه دوم نوشتم شروع این کلاسها از اواخر سال 1352 با چند نفر
شروع شد و چون قرار شد خصوصی نباشد آزاد بودند که هر کس را بیاورند در نتیجه نوسان پیدا
می کرد و گاهی به پانزده نفر و بیست نفر می رسید و اولین درس تفسیر قران بود و بعد از دو سه هفته
درس اصول عقاید و در روزهای
5 شنبه و جمعه تشکیل می شد و
بعد از یک ماه کلاس عربی هم
اضافه شد که روزهای پنجشنبه
کلاس اصول عقائد روزهای
جمعه کلاسهای عربی و تفسیر
قرآن و البته تاریخ دقیق از نظر
روزها الان یادم نیست ولی
احتمالاً از برج 10 /52 مسلما
کلاسها بود تا نزدیک تابستان که
ماه خرداد تعطیل شد به علت این
که بعضی از دانشجویان تقاضا
کردند به خاطر امتحانات آخر سال
و آماده کردن خودشان برای
امتحان این کلاسها موقتا تعطیل
شود و از تیرماه مجددا شروع شد
باین ترتیب که روزهای دوشنبه و سه شنبه این کلاس ها بوده دوشنبه درس عربی و تفسیر و سه
شنبه اصول عقائد و نهج البلاغه و روز سه شنبه ساعت 7 بعدازظهر درس جامعه شناسی اسلامی
برای سه جلسه بوسیله آقای دکتر توسلی انجام شد از جلسه دوم تیرماه همانطور که در بازجوئی
جلسه دوم نوشتم جلسات درس خانم ها هم در روزهای شنبه و یکشنبه تشکیل می شد که
روزهای شنبه اصول عقائد و روزهای یکشنبه تفسیر قران و برای خانمها یک درس جداگانه
گذاشته شد برای آموزش قران از نظر قرائت و اما سرپرست این جلسات مانند همان جلسات همه
مساجد که به صورت ساده افراد آزادانه شرکت می کنند و تابع مقررات و دستورات بخصوص
نیست اینجا هم اینطور بود که به طور آزاد هر کس می خواست شرکت می کرد نه به شکل کلاسهای
معمولی دبیرستان و دانشکده که اسامی معین و اشخاص معینی نیستند و حضور و غیاب می شود
سرپرست دارند و این جهت اختصاص به جلسات مسجد جاوید نداشت الان در بیشتر مساجد
تهران صبح جمعه عصر جمعه وقت های دیگر جلسات تفسیر قرآن تفسیر نهج البلاغه عربی هست
که هر کس بخواهد می تواند شرکت کند و اما مطالبی که در این کلاسها و جلسات مسجد گفته
می شد تفسیر سوره هود انفال، توبه بود علت انتخاب این سوره ها این بود اما سوره هود و چون
بیشتر داستان نوح و هود را دارد و برای خانم ها که معمولاً در سطح های مختلفی بودند یعنی پیرزن
و دختر بچه شرکت می کرد مفیدتر
بود و برای آقایان هم چون در
مسجد دانشگاه که تفسیر
می کنم رسیده بودم به نیمه سوره
انفال و بیشتر شرکت کنندگان
همان ها بودند از انفال سوره را
ادامه دادم اما درس اصول عقائد
که بوسیله آقای رضا اصفهانی
تدریس می شد من اگر چه تفضیلاً
نمی دانم ولی اجمالاً درباره فلسفه
الهی و رد فلسفه مادی بود که به
صورت جزوه به آنها گفته می شد و
می نوشتند و با هم قواعد بود و از
نهج البلاغه به عنوان یک متن
عربی استفاده می شد و خود آقای
دکتر دبونی که در مدرسه عالی
ترجمه تدریس دارند از همان جا جزوه های عربی پلی کپی شده می آوردند و به افراد داده می شد
و سه جلسه ای که آقای دکتر توسلی جامعه شناسی اسلامی گفتند چون خود من نمی دانم موضوع
صحبت ایشان چه بود ولی قرار بود برای بعد از ماه رمضان ایشان هم جزوه تهیه کنند که تعطیل
شد و جلسه درس اقتصاد اسلامی که قرار بود آقای دکتر اجتهادی بگوید اصلا تشکیل نشد و اما از
نظر تعداد شرکت کننده همانطور که در بالا اشاره شد نوسان و زیاد و کمی داشت از پنج نفر تا سی
نفر در تابستان جلسات خانم از بیست و پنج نفر آغاز شد ولی در ماه مبارک رمضان که به غالب
خانمها که برای نماز می آمدند شرکت می کردند تعداد خیلی بالا رفت و تقریبا به 80 یا 90
می رسید ولی در سنین مختلف و حتی بعضی از خانم خانه دار با بچه هایشان می آمدند و در ماه
رمضان از ساعت 9 صبح تا 2111 جلسه قرائت قرآن و تفسیر بیان مسائل برای خانمها در بالکن
مسجد همه روز دائر بود که خانم حسابی این جلسات را اداره می کرد در اینجا اجازه می خواهم که
این مطلب را اضافه کنم که در حال حاضر نظیر همین جلسات یا به تعبیر روز کلاس ها در بیشتر
مساجد تهران هست و ما هم از آنها پیروی کردیم نظیر درس اصول عقائد در مسجد جامع بوسیله
آقای جعفر سبحانی و در حسینیه بنی فاطمه که از ده سال قبل به صورت خیلی وسیع تر کلاسهای
عربی تفسیر درس ولایت و امثال آن به وجود آمد و همینطور در حسینیه ها و مساجد دیگر غرض
این است که این کار در مسجد
جاوید جنبه ابتکاری نداشت و
چیز تازه ای نبود.
مفتح
س ـ سرپرست و تشکیل
دهنده این کلاسها چه
شخصی بودـ افراد شرکت
کننده از چه طبقاتی بودند در
کلاسها چه مسائلی مطرح
می شد مخارج این کلاسها
چه افرادی و چگونه تأمین
می شد؟
ج ـ معمولا سرپرست به معنای
تعیین کننده واعظ و مدرس و وقت
جلسات، امام جماعت مساجد
است و در مسجد جاوید هم خود
من بودم که از آقایان وعاظ در
جلسات سخنرانی و آقایان مدرسین در جلسات درس دعوت می کردم و می آمدند و اما افراد
شرکت کننده بیشتر از طبقه جوان بودند و تحصیل کرده ولی در جلسات خانم ها دختران در سن
دانش آموز و زنان خانه دار و احیانا مسن بودند و مسائلی که مطرح و تدریس می شد در پاسخ
سؤال بالا مشروحا نوشته شد و اما هزینه این کلاسها: بعضی از آقایان اصلا پول نمی گرفتند مانند
آقای دکتر توسلی که خودش رئیس گروه جامعه شناسی دانشگاه تهران است و نیاز ندارد و درس
تفسیر را هم که خودم عهده دار بودم و آقای محمد جواد باهنر1 هم که چند جلسه نهج البلاغه
می گفت پول نمی گیرند و من فقط مبلغ بسیار ناچیز یعنی هر ساعت 250 ریال به آقای دکتر دبونی و
آقای اصفهانی می دادم که این هم از خود مسجد بابت وجوهی که به عنوان سهم و کفاره می دادند
تأمین می شد مثلا در تمام تابستان امسال یک بار مبلغ هزار تومان به آقای اصفهانی دادم و مثلا
مبلغ دو هزار تومان آقای حاج محمدرضا که برادر زن مرحوم حاج علی محمد است بابت سهم
امام به من داد که از آقای نجفی مرعشی اجازه آن را بگیرم و گرفتم و قلم های خردتر صد تومان،
صد و پنجاه تومان بابت سهم و صدقه و کفاره می دادند که من چون خودم نیاز نداشتم برای همین
مخارج مسجد قرار می دادم و می دانید که بیشتر آقایان ائمه جماعت ها از همین نوع پول های
متفرقه به عنوان نذور و سهم امام و کفاره زندگی می کنند.
مفتح
س ـ چه کسانی به شما
مراجعه کرده اند به منظور
کمک به خانواده زندانیان از
شما پول خواسته اند هرگونه
اطلاعی در این زمینه دارید
مشروحا بیان کنید تاکنون
چه نوع کتب جزوات و
اعلامیه هایی از گروه
مجاهدین بدست شما رسیده
است ـ سرپرست و تشکیل
دهنده کلاسها چه شخصی
بود ـ در جلسات متشکله
چه افرادی صحبت خلاف
مصالح کشور می کردند
معرفی کنید؟
ج ـ آقای نسبتا جوانی یک روز قبل
از نماز مغرب و عشاء که من به مسجد رفتم آمد جلوی سجاده و گفت خانواده آقای علوی
طالقانی که امام جماعت مسجد فردوسی است وضعش خیلی بد است و شما اگر می توانید به
ایشان کمک کنید من جواب دادم ندارم به علت این که مردم به من این قدر پولی که به این مصارف
برسد نمی دهند البته من اسم او را نپرسیدم چون فورا این توهم برای او پدید آمد که من می خواهم
اسم را به دیگران بگویم و جالب تر این که این شخص با سوء سابقه قبلی چنین پیشنهادی به من
کرده و دیده بودند که ما احیانا برای فقرا پولی می دهیم یا واقعا این درخواست را داشت یا برای
امتحان من بود بهر حال نمی دانم و اما در مورد سؤال دوم چون در این صدد نبودم هیچ نوع کتابی
و جزوه و اعلامیه از این گروه ها بدست من نرسید و البته باید بگویم پرهیز هم می داشتم چون
حوصله دردسر و گرفتاری را نداشته و ندارم و تشکیل دهنده این کلاسها همانطور که نوشتم خود
من بودم و در جلسه تفسیر قران که آن را خودم بودم از کسی بحث و صحبت خلاف مصالح کشور
نشنیدم و آن استادان دیگر هم در این زمینه چیزی به من نگفتند که سخنی در این باره گفته باشد و
معلوم است که این گونه افراد در جلسات عمومی اگر چیزی بگویند همه آنها را می شناسند و
معرفی می شوند لذا سخن نمی گویند.
مفتح
س ـ در محیط دانشگاه چه افرادی را می شناسید که به طور غیرمستقیم به نفع
گروه خرابکار مجاهدین
فعالیت نماید آیا تاکنون از
این افراد به شما مراجعه
کرده اند.
ج ـ البته به یقین نمی دانم ولی در
سخنرانی ها و جلسات درس و
کلاسهای آقای دکتر آریانپور
افرادی به نظر غیر عادی و از غیر
دانشکده دیده می شوند و در اطاق
گروه ما گروه فلسفه و حکمت
اسلامی که ایشان هم گاهی هستند
افرادی از دانشکده های مختلف با
قیافه های گوناگون می آیند و
می روند اما در حضور من بحث و
صحبتی نشد و کسی در این زمینه
به من مراجعه نکرده است.
مفتح
س ـ هدف و انگیزه شما از تشکیل کلاسهای اصول عقائد ـ تفسیر ـ
جامعه شناسی اسلامی و اقتصاد اسلامی چه بوده مشروحا بیان کنید؟
ج ـ به عقیده من اگر طبقه جوان و تحصیلکرده دست به دزدی رشوه خواری و یا گرایش های غیر
اسلامی پیدا می کند علت آن آشنا نبودن با تعالیم عالیه اسلام است یعنی اسلامی که در
روضه خوانی ها فقط به صورت گریه و نقل معجزه ای غیر واقعی و خرافی یا بعضی منبری ها
همه اش تحریک احساسات و داغ صحبت کردن و شلوغ کردن اینها سبب می شود که جوان که
بدنبال واقعیت می رود گمراه شود ولی اگر اصول عقائد اسلام مثلا توحید و یکتائی با اصول علمی
و فلسفی و صحیح بیان شود مسلما جوان دیگر به مذهب «ماتریالیسم» و مادیت روی نمی آورد و
همچنین اگر با قرآن آشنا شود به کتابهای دیگر که بنام اسلام می نویسند و به خورد مردم می دهند
در حالی که گاهی هدف های خودشان را تأمین می نمایند رو نمی آورد و جذابیت قرآن او را از
کتاب های مضر جلو می گیرد.
و جامعه شناسی اسلامی و اقتصاد اسلامی باز جوان را به اجتماع
اسلامی که پیامبر پی ریزی کرد آشنا می سازد و اصل مالکیت را که زیربنای اقتصاد اسلامی است
می فهمد و وقتی خوب روشن شد که زکوۀ اسلامی و خمس اسلام از نظر اقتصادی چقدر
می تواند به طبقات ضعیف کمک
کند دیگر به مرام های ضد اسلامی
اشتراکی گرایش پیدا نمی کند.
مفتح
س ـ در مقابل جوابهایی که
داده اید چگونه گواهی
می کنید.
ج ـ این جواب ها را با امضاء
گواهی می کنم.
مفتح
توضیحات سند:
1ـ رجوع شود به:
شهید دکتر باهنر به روایت اسناد
ساواک، تهران، مرکز بررسی
اسناد تاریخی، 1379
منبع:
کتاب
شهید آیتالله دکتر محمد مفتح به روایت اسناد ساواک صفحه 509