متن استفتاء از حضرات آیات آیات اللّه العظام آقای میلانی و آقای نجفی مرعشی
متن استفتاء از حضرات آیات آیات اللّه العظام آقای میلانی و آقای نجفی مرعشی
متن سند:
پس از اهداء سلام به عرض عالی می رساند نظر به این که ماه مبارک رمضان در پیش است و طلاب و محصلین حوزه علمیه برای ترویج و تبلیغ عازم مسافرت هستند پیوسته به اینجانبان مراجعه کرده سئوال می کنند چنانچه از طرف دولت تضییقاتی نسبت به مسائل روز و هدف عالی روحانیت و تجلیل از مقام حضرت آیت العظمی آقای خمینی مدظله واقع شود وظیفه چیست ما بر خود لازم دانستیم از مراجع عالیقدر کسب تکلیف کنیم مستدعی است حضرت عالی صریحا وظیفه را تعیین فرمائید.ادام اللّه ظلکم.
مهدی الحسینی الروحانی ـ ربانی شیرازی ـ حسینعلی منتظری1 ـ ناصر مکارم2 ـ محمد محمدی ـ عبدالعظیم محصلی ـ علی المشکینی3 ـ سید محمدرضا سعیدی4 ـ محمد مفتح ـ ابراهیم امینی ـ حسین تقوی ـ علی اکبر مسعودی5 ـ عبداللّه جوادی ـ احمد آذری قمی6 ـ احمد جنتی7 ـ حسین شب زنده دار ـ حسین نوری8 ـ هاشم تقدیری ـ محمد حسین مسجد جامعی9 ـ محمد تقی مصباح ـ سید جلال الدین طاهری10 ـ محمد موحدی لنکرانی ـ صالحی نجف آبادی ـ ابوالقاسم خزعلی11 ـ سید محمد باقر ابطحی12 ـ جعفر سبحانی13 ـ هاشمی ـ مهدی الحائری ـ سید یوسف تبریزی قدوسی ـ سید حسن طاهری ـ علی قدیری.
پاسخ حضرت آیت الله العظمی آقای میلانی مد ظله بسم اللّه تعالی و له الحمد السلام علیکم دمتم و دامت معالیکم.
1 مراتب فضل و تقوی و دلسوزی شما آقایان فضلاء و مدرسین نسبت به مقدرات اسلامی همین اقتضا دارد که نسبت به آینده این مملکت بیدار بوده و با روشن بینی کامل طلاب محترم را رهبری نمائید.
در خصوص وظیفه گویندگان و طلاب معظم که سئوال نموده اید البته نوشته هائی را که پس از تبعید حضرت آیت الله خمینی دامت برکاته نوشته ام و در آن جا به طور صریح و مشروح هدف و وظیفه را شرح داده ام ملاحظه نموده اید مجددا تذکر می دهم وظیفه روحانیون و خدمتگزاران حضرت ولی عصر عجل اللّه تعالی فرجه این است که در مواقع مناسب بالخصوص در ماه مبارک رمضان و در این اوان به مفاد آیه مبارکه لیتفقهوا فی الدین و لینذروا قومهم.
2 و آیه مبارکه.
کنتم خیر امۀ اخرجت للناس تامرون بالمعروف و تنهون عن المنکر3 و حدیث شریف، اذا ظهرت البدع فعلی العالم ان یظهر علمه4 رفتار نمایند البته آقایان به وظائف آشنا و به اوضاع روشن هستید و به وظیفه ای که آقای آیت الله خمینی برای اهل علم معین فرموده اند توجه دارید لازم است که با منطق متین و مستدل و با مراقبت آرامش و جلوگیری از انقلاب و شورش مصالح و مفاسد را بیان نمود و انواع تعدیات و ظلم و ستم و اختناق شدید و تجاوزاتی که به حریم دین و مملکت مذهبی وارد شده و پایمال شدن حقوق ملت و گرفتاریهای اقتصادی و غیره و گرفتاری و زندانی شدن علما و خطبا و دانشمندان تذکر دهید و به مردم هدف روحانیت را که عظمت اسلام و اجرای قوانین آن به صورت کامل و جلوگیری از دخالت بیگانگان و عمال آنان در مقدرات این کشور شرح داده و گفته شود هیچگاهی روحانیت شکست نخورده و نمی خورد و از اهداف عالیه خود دست برنمی دارد بحول اللّه تبارک و تعالی وظیفه ملت اسلامی است از روحانیت که توأم با دین و مذهب است پشتیبانی نمایند و پشتیبانی خود را آشکارا اظهار بدارند و از درگاه حضرت احدیت جل علی صریحا بازگشت آقای آیت الله خمینی را مسئلت نمایند و نیز برای خدا در این زمستان سرد به فکر مستمندان و بینوایان باشند و به قدر امکان مواسات نمایند بالجمله آقایان اهل علم و مبلغین بلکه همه طبقات نبایستی سکوت اختیار کنند که حضرت امیرالمؤمنین صلوات اللّه علیه فرمود السکوت اخ الرضا من لم یکن معنا کان عدوالنا1 و نیز فرمود الراضی بعمل قوم کالداخل فیه معهم2 امید است به برکات حضرت ولی عصر ارواحنا فداه که ملجأ و پناه روحانیت بلکه امت اسلامی است به اسرع وقت مشکلات مرتفع و با حسن وجه ناراحتی ها برطرف گردد حسبنااللّه و نعم الوکیل مشهد مقدس 25 شعبان المعظم 84 ه ق محمد هادی الحسینی المیلانی پاسخ حضرت آیت الله العظمی نجفی مرعشی مد ظله بسمه تعالی در خصوص وظیفه گویندگان گرام و آقایان طلاب عظام که سئوال فرموده اید البته متوجهید که در این مورد پس از تبعید المجاهد فی سبیل اللّه حضرت مستطاب آیت الله خمینی دامت برکاته چه در منبر شفاها و چه در منشورات کتبا گفته و نوشته ام و در آن جا به طور صریح و مشروح هدف و وظیفه را شرح داده ام مجددا نیز تذکر می دهم که وظیفه روحانیون و خدام شرع انور این است که مردم را به وظایف دینی خود آشنا نموده و احکام الهیه را مشروحا بیان فرمایند و مناسب است بالخصوص که ماه مبارک رمضان در پیش می باشد به مفاد آیه شریفه : فلولا نفر من کل فرقۀ طائفۀ لیتفقهوا فی الدین3 و حدیث شریف : اذا ظهرت البدع فعلی العالم ان یظهر علمه4 رفتار نمایند.
و البته این معنی را با منطقی محکم و مستدل با مراقبت آرامش و جلوگیری از انقلاب و شورش بیان نمایند و مصالح و مفاسد و انواع تضییقات که بر عموم طبقات بالاخص جامعه روحانیت وارد شده تذکر دهند.
امید است مؤمنین هم کماکان به پشتیبانی خود از اهداف مقدسه روحانیت که عبارت از اجرای قوانین دین و مذهب است ادامه دهند.
و نیز برای رضای خداوند متعال در این زمستان سرد به فکر مستمندان و بینوایان باشند و به قدر امکانات از انفاقات خود درباره آنها دریغ نفرمایند و انشاءاللّه تعالی عموم آقایان خطباء و محصلین علوم دینیه و برادران دینی در این ماه عزیز جهت گرفتاری عمومی بالاخص استخلاص حضرت آیت الله خمینی دامت برکاته از دعا مضایقه نفرمایند.
حسبنااللّه و نعم الوکیل نعم المولی و نعم النصیر.
حرره الراجی شهاب الدین الحسینی المرعشی النجفی عفی عنه فی 27 شعبان 1384
توضیحات سند:
1 ـ آیت الله حسین علی منتظری در سال 1301 ه .ش در نجف آباد اصفهان متولد شد.
تحصیلات حوزه ای خود را در اصفهان و سپس در قم پی گرفت و به درجات عالی علوم دینی رسید.
ایشان بخصوص در دهه چهل به علت همراهی با نهضت امام خمینی (ره) تحت تعقیب عوامل امنیتی رژیم قرار گرفت و به زندان افتاد و شکنجه ها دید.
پس از پیروزی انقلاب و بعد از وفات آیت الله طالقانی، امامت جمعه تهران از طرف امام خمینی به ایشان واگذار شد.
در سال 1364 مجلس خبرگان آیت الله منتظری را به عنوان قائم مقام رهبری تعیین کرد ولی این حکم در سال 1368 به علت نفوذ عناصر قدرت طلب در دفتر وی و انتقال واژگونه اخبار و حوادث روز به ایشان و اتخاذ مواضع علیه حرکت طبیعی انقلاب، پس گرفته شد.
2 ـ آیت الله ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید در سال 1305 ه.
ق در شیراز متولد شد.
دوره ابتدایی آموزش جدید را در موطن خود گذراند و مقدمات علوم دینی را نیز در همین شهر طی کرد و سپس در سال 1324 عازم قم شد و پس از طی درجاتی از علوم دینی به نجف اشرف مهاجرت کرد و در آنجا به درجه اجتهاد رسید.
ایشان پس از بازگشت به قم و آغاز تدریس، دست به خلق آثاری زد که از جمله آنهاست: فیلسوف نماها، خدا را چگونه بشناسیم، رهبران بزرگ، معمای هستی، تفسیر نمونه و ...
آثار ایشان نزدیک به سی جلد است.
تأسیس مجله مکتب اسلام در سال 1339 از دیگر خدمات فرهنگی ایشان بود.
آیت الله ناصر مکارم شیرازی به علت همگامی با نهضت امام خمینی در سال 1356 دستگیر شد و به چابهار تبعید گردید.
ایشان پس از پیروزی انقلاب اسلامی و بازگشت از تبعید در قم مستقر شد و به تدریس و تربیت طلاب علوم دینی ادامه داد.
3 ـ مشکینی: آیت الله علی مشکینی در سال 1300 ه.
ش در روستایی در یک فرسخی مشکین شهر به دنیا آمد.
بخشی از مقدمات علوم دینی را در شهر نجف گذراند و پس از عزیمت به شهر قم و استقرار در این شهر به طی مراحل این علم پرداخت.
آیت الله مشکینی بعد از قیام خونین سال 1342 سالهایی از عمر خود را در زندان و تبعید گذراند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و رهایی به قم بازگشت و تدریس را از سرگرفت.
ایشان پس از عضویت در مجلس خبرگان به ریاست آن برگزیده شد و پس از شهادت آیت الله مدنی امام جمعه تبریز، مدتی امامت جمعه این شهر را به عهده گرفت ولی خیلی زود به قم بازگشت.
آیت الله مشکینی یکی از مدرسین برجسته علم اخلاق است و گذشته از تدریس، امامت جمعه شهر قم را نیز به عهده دارد.
4 ـ شهید آیت الله سید محمدرضا سعیدی خراسانی در دوم اردیبهشت سال 1308 هجری شمسی در منطقه نوغان مشهد متولد شد.
او پس از فراگیری ادبیات عرب و پایان دروس سطح در حوزه علمیه مشهد مقدس برای طرح مدارج علم و دین و استفاده از محضر فقهای بزرگ شیعه راهی قم شد.
از درس فحول علم و فقاهت آیات عظام بروجردی، امام خمینی و...
کسب فیض کرد و در جریان 15 خرداد سال 42 وی در کویت برای تبلیغ دین بسر می برد و همان جا علیه رژیم به افشاگری دست یازید.
او پس از یک سفر مخفیانه به عراق برای زیارت رهبر خود و پس از بازگشت به ایران به دعوت اهالی منطقه جنوب تهران به امامت مسجد موسی بن جعفر دعوت شد.
و از اینجا یکی از پایگاههای مبارزه علیه رژیم ایجاد و سنگری در دفاع از مبانی فکری امام خمینی ایجاد شد.
شهادت آیۀ اللّه سعیدی در روز پنج شنبه 20 خرداد ماه سال 1349 و در سن 41 سالگی رخ داد محل شهادت وی در زندان قزل قلعه و نحوه شهادت بر اساس اسناد موجود بر اثر شکنجه و آسیب به ناحیه شکم بوده است.
مراجعه کنید به : یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت الله سعیدی خراسانی، جلد اول 5 ـ شیخ علی اکبر مسعودی خمینی از شاگردان امام و تولیت فعلی آستانه حضرت معصومه(س) می باشد.
6 ـ آیت الله حاج شیخ احمد آذری قمی در سال 1304 در قم متولد شد.
تحصیلات علوم اسلامی را در قم شروع و در سال 1322 جهت ادامه تحصیل راهی نجف اشرف گردید.
پس از بازگشت محضر حضرات آیات بروجردی، محقق داماد، علامه طباطبایی را درک نمود.
در جریان نهضت ملی شدن نفت فعال و در تأسیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از اعضای مؤسس بود.
وی به دلیل اهتمام به مبارزه با رژیم چندین بار بین سالهای 1345 تا 1357 دستگیر، زندانی و تبعید گردید.
پس از پیروزی انقلاب مدتی حاکم شرع دادگاه انقلاب قم بود، سپس دادستان انقلاب اسلامی مرکز، دبیر و سخنگوی جامعه مدرسین، عضو مجلس خبرگان رهبری، عضو شورای بازنگری قانون اساسی، نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی از قم بود.
آیت الله آذری روزنامه رسالت را با جمعی از دوستانش تأسیس و مدتها خود مقاله نویس روزنامه بود.
از تألیفات ایشان می توان: جنگ و صلح در اسلام، ولایت فقیه از دیدگاه فقهای خط امام، شرح بر وصیت نامه سیاسی الهی امام(ره)، پرسش و پاسخ مذهبی، مالکیت در اسلام، ولایت فقیه از دیدگاه شیخ انصاری، احتکار و گرانفروشی و ...
نام برد.
7 ـ آیت الله احمد جنتی متولد سال 1305 ه.
ش در اصفهان از محضر آیات عظام: بروجردی، سید محمدتقی خوانساری ، امام خمینی و آیت الله گلپایگانی و نیز حاج آقا رضا بهاءالدینی و شهید صدوقی بهره برد.
وی از اداره کنندگان مدرسه حقانی و دارای سوابق مبارزاتی با رژیم شاه و چند مورد بازداشت و تبعید می باشد بعد از انقلاب در دادگاه انقلاب، سازمان تبلیغات و امامت جمعه موقت تهران و شورای نگهبان ایفاء نقش نموده است.
8 ـ آیت الله حسین نوری از مراجع تقلید در سال 1304 ه.
ش در همدان به دنیا آمد.
مقدمات علوم دینی را نزد پدر و دیگر اساتید شهر همدان گذراند و در سال 1323 عازم قم شد و سطوح عالیه را در این شهر فرا گرفت.
آیت الله حسین نوری تربیت و تدریس طلاب علوم دینی را در قم آغاز کرد و سالها بدین امر اهتمام ورزید.
ایشان در فراز و نشیبهای سیاسی و اجتماعی فعال بود و طلاب را به مبارزه علیه رژیم شاه دعوت می کرد.
تالیفات فراوانی از آیت الله نوری به جای مانده است که از آن جمله است: کتاب انسان و جهان، کتاب جهان آفرین، کتاب داستان باستان، اقتصاد اسلامی، دانش عصر فضا، جهاد و ...
آیت الله حسین نوری در سال 1356 محکوم به تبعید شد.
سند مربوط به دستگیری و تبعید ایشان در اسناد روز 26 /10 /56 آمده است.
9 ـ حجت الاسلام والمسلمین آقای محمدحسین مسجد جامعی در سال 1336 قمری در تهران متولد شد پس از خواندن دروس جدید و مقدمات به قم رفته، سطوح اولیه و عالیه را در حوزه علمیه قم گذرانده آنگاه به نجف اشرف مهاجرت و از محضر آیات عظام آن حوزه مقدسه استفاده کرده در سال 1378 قمری به ایران و به قم مراجعت نموده ضمن حضور در محضر درس آیت الله بروجردی و اراکی به تدریس سطوح عالیه نیز پرداخته است.
ر.ک : گنجینه دانشمندان، جلد 2، صفحه 262 با تلخیص 10 ـ آیت الله سید جلال الدین طاهری اصفهانی در سال 1305 ه ش در خانواده ای مذهبی در اصفهان متولد شد.
پس از اخذ دیپلم به تحصیل علوم دینی روی آورد و پس از مدتی در سال 1325 جهت ادامه تحصیل به قم عزیمت نموده و در درس آیات عظام حاج سید احمد خوانساری، بروجردی و محقق داماد و درس خصوصی امام با حضور شهیدان مطهری، بهشتی شرکت نمود.
پس از قیام پانزده خرداد سال 42 برای پیشبرد اهداف نهضت به اصفهان بازگشته و نماز جمعه را در آن شهر اقامه نمود که پس از مدتی از سوی رژیم شاه از اقامه آن جلوگیری به عمل آمد.
وی بارها از سوی رژیم شاه بازداشت گردید که دستگیری شبانه او در سال 57 منجر به تحصن مردم در منزل مرحوم آیت الله خادمی و به دنبال آن برقراری حکومت نظامی در اصفهان گردید.
وی پس از تبعید به مهاباد و بازداشت دیگر در کمیته استقبال از امام خمینی نقش فعالی داشت.
پس از پیروزی به نمایندگی امام و سِمت امام جمعه و عضو مجلس تدوین قانون اساسی و خبرگان رهبری انتخاب گردید.
11 ـ آیت الله حاج شیخ ابوالقاسم خزعلی خراسانی، در سال 1304 در بروجرد متولد شد.
تا ده سالگی به فراگیری دروس ابتدائی پرداخت، سپس راهی مشهد مقدس گردید و پس از طی دوره متوسطه، در سال 1321، در مدرسه نواب و مدرسه حاج حسن، ادبیات عرب و فقه را آموخت.
سپس به قم مهاجرت کرد و مدت دوازده سال، محضر حضرت آیت الله بروجردی و دو سال محضر حضرت امام را درک کرد.
آیت الله خزعلی، در درس آیت الله محقق داماد تلمذ و از محضر مرحوم آیت الله علامه طباطبایی درک فیض کرد.
ایشان در کنار تحصیل، به تدریس و تبلیغ مشغول گردید، به خصوص در خطابه و منبر، شهرت ویژه ای یافت و چون حافظ قرآن کریم و نهج البلاغه امیرمومنان بودند، بر محتوای و غنای منبرشان افزوده می شد.
حضور در صحنه سیاسی، مبارزه با رژیم ستم شاهی، تحمل زندان و رنج تبعید، این روحانی زاهد را بیش از پیش مشهور کرد.
در دوران انقلاب اسلامی، حضور در صحنه انقلاب، بالاخص در شورای نگهبان، ایشان را به عنوان یکی از فقهای والا مقام معرفی و متمایز کرده است.
از آثار ایشان: تفسیر سوره فاتحۀ می باشد اخیرا مشغول تدوین و تألیف یک دوره کامل تفسیر قرآن به زبان عربی هستند.
12 ـ حجت الاسلام والمسلمین آقای سید محمدباقر ابطحی در سال 1346 قمری در اصفهان متولد پس از گذراندن دروس مقدماتی در سال 1366 قمری به قم مهاجرت و از محضر آیات عظام آن حوزه مقدسه همچون آیت الله بروجردی، امام خمینی، گلپایگانی، خوانساری و اراکی بهره برده و فلسفه را در محضر علامه طباطبائی فراگرفته و خود نیز به تدریس فقه و اصول و تألیف پرداخته است از جمله تألیفات ایشان الدرراللامعۀ فی احادیث الجامعه و المدخل للتفسیر الموضوعی للقرآن الکریم می باشد.
ر.ک : گنجینه دانشمندان، جلد 2، صفحه 57 و ریشه ها و جلوه های تشیّع و حوزه علمیه اصفهان، میرسید حجت موحد ابطحی، جلد 1، صفحه 519 با تلخیص.
13 ـ آیت الله آقای شیخ جعفر سبحانی در فروردین ماه 1308 شمسی در تبریز متولد شده پس از گذراندن سطوح در سال 1365 قمری به قم مهاجرت نموده خارج فقه و اصول را از محضر آیت الله حجت و آیت الله بروجردی و آیت الله امام خمینی و فلسفه را از محضر علامه طباطبائی فراگرفته آنگاه به تدریس و تألیف متون مختلف فقهی و اصولی و کلامی پرداخته است، از جمله تألیفات ایشان موضوعات زیر می باشد : 1ـ تهذیب الاصول در سه جلد 2ـ مفاهیم القرآن 3ـ فروغ ابدیت 4ـ قرآن و معارف عقلی و...
می باشد.
ر.ک : گنجینه دانشمندان، جلد 2، صفحه 171 با تلخیص.
1ـ برقرار باشید و الطافتان پایدار باشد.
2ـ باید فهم دقیق از دین داشته باشند، آنگاه قوم خودشان را بیم دهند.
سوره توبه، آیه 122 3ـ شما ـ مسلمانان حقیقی ـ نیکوترین امتی هستید که بر آن قیام کردید، برای اصلاح جامعه مردم را به نیکوکاری وادار کنند و از بدکاری باز دارند.
سوره آل عمران، آیه 110 4ـ هرگاه در دین بدعت به وجود آمد بر عالم دین است که علم خود را آشکار نماید.
ر.ک : اصول کافی، جلد 1، صفحه 54 1ـ سکوت ـ در برابر رفتار بدکاران ـ برادر و هماهنگ با رضایت است هر کس همراه با راه و روش ائمه نباشد، دشمن آنان است.
2ـ آنکه به کار کسانی خشنود است، چنان است که در میان کار آنان بوده است، ر.ک : نهج البلاغۀ کلمات قصار، شماره 154، صفحه 390 3ـ از هر طایفه ایی جمعی برای فهمیدن مسایل دین کوچ نمایند.
سوره توبه، آیه 122 4ـ هر گاه در دین بدعت به وجود آمد، بر عالم دین است که علم خود را آشکار نماید.
ر.ک : اصول کافی، جلد اول، صفحه 54