گزارش
تاریخ سند: 22 تیر 1336
گزارش
متن سند:
محترما بعرض عالی میرساند برای تعیین هویت شیخ علی رضوی ساکن بخش 3 قم که شکایتی از طرف اهالی ان بخش بعنوان هیئت مدیره شرکت نفت ایران مبنی بر اعمال خلاف دین از چند نفر کارمندان در شهر مقدس قم نموده است.در تاریخ 5 جاری بقم عزیمت بمحض ورود وسیله شهربانی و کلانتری در تمام بخش ها تحقیق بعمل امد شیخ علی رضوی شناخته نشد و چنین شخصی وجود ندارد بنابراین موضوع یک اختلاف داخلی بین کارمندان شرکت میباشد موضوع جالب دقت و توجه که در ساعت 5 بعدازظهر روز چهارشنبه 5 ماه جاری در قم اتفاق افتاده است بشرح پائین میباشد.
در ساعت 21 5 بعدازظهر که اینجانب بمهمانخانه مراجعت نمودم و خانم و فرزندم انجا بودند مشاهده نمودم که مقابل درب صحن صدراعظمی (درب شمال شرقی) جمعیت در حدود 80-70 نفر جمع شده و بامریکائیها دشنام میدهند و میگویند امریکائیها نه تنها بهائیها را ازاد گذارده اند حالا دیگر به اماکن مقدسه مسلمین هم توهین میکنند و زنهایشان را وارد صحن و حرم مینمایند.
1 بطوریکه خانمم که ناظر موضوع بود اظهار نمود و بنده هم شخصا از دو نفر که در دالان صحن کاسبند.
پیرمرد شمع فروش اهل قم و پیرمرد کسبه و لیف و سنگ پا فروش اهل رشت ساکن قم پرسیدم موضوع را بشرح زیر بیان نمودند.
یک ماشین کامیونت درب صحن صدر اعظمی توقف میکند و زن بی چادری با موهای بورطلائی عینک سیاه بدون جوراب و پیراهن بدون استین و داشتن دوربین عکاسی که روی شانه اویخته بود از ماشین پیاده و بمعیت یکمرد که سمت مترجمی داشته باستانه درب صحن وارد و میخواهد وارد دالان شود که شمع فروش و کیسه فروش از ورود او جلوگیری مینمایند و مرد مترجم مقاومت نموده و میگویند چرا جلوگیری میکنید در همین حال از گاراژ مقابل درب صحن یک نفر یک چادر میاورد روی سر زن مزبور می اندازد زن معروضه طرز چادر سرکردن را نمیدانسته با کمک مترجمش چادر را سر مینماید و بدون روگرفتن میخواهد برود به صحن که با سر و صدای مردم و پیرمردان شمع فروش و کیسه فروش مصادف میگردد مترجم زن مزبور میگوید حالا که چادر دارد و بعلاوه ما بحرم نمیرویم فقط از داخل صحن تماشا میکنیم باز مردم با سر و صدا مانع میشوند و میگویند اگر داخل شوید کشته خواهید شد بالاخره در نتیجه اعتراض مردم و مشت زدن بماشین که نزدیک بود کتک کاری شود زن و مرد مزبور سوار ماشین شده و میروند.
ضمنا پاسبان پاس مقابل مهمانخانه و درب صحن هم بدون دخالت ایستاده بود.
اینجانب برای اطلاع از چگونگی موضوع را از دو نفر کاسب پرسیدم نامبردگان با تعصب و عصبانیت چگونگی را بشرحیکه بعرض رسید بیان داشتند.
چون موضوع شایان اهمیت بود اینجانب فورا بملاقات رئیس شهربانی رفته نامبرده را با ماشین جیپ شهربانی مقابل درب ورودی مسجد جدیدالاحداث ایت اله بروجردی ملاقات نموده پس از معرفی خود موضوع زن امریکائی و قصد ورود او را بصحن گفتم و پرسیدم چطور شما از ورود خارجیها بقم بی اطلاعید پاسخ داد که از ورود چند نفر امریکائی قبلاً اینجانب و فرماندار مطلع بودم که میایند امروز بقم وارد شدند ناهار را در مهمانخانه بهار صرف نموده و با فرماندار ملاقات نموده شب را در کامپ نفت بیتوته مینمایند و فردا عازم اراک خواهند شد پرسیدم چرا شما قبلاً بانان متذکر نشدید که از ورود بمساجد و صحن و گردش در خیابان ها خودداری نمایند پاسخ داد که چون این زن از مقررات مذهبی بی اطلاع بود بچنین کاری مبادرت نموده است از مشارالیه صورت مسافرین امریکائی را خواستم بروز 5 شنبه 6 جاری موکول نمود روز 5 شنبه در شهربانی بنامبرده مراجعه بشرح زیر اسامی را صورت داده.
1- اقای ولفدبیر دوم سفارت کبرای امریکا 2- سروان هامرسایتکارمندـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ ـ 3- اقای غلامحسین درگاهی مترجم که با ماشین شماره 82 سرویس بوده اند ضمنا رئیس شهربانی اظهار نمود که زن روز گذشته امریکائی نبوده یک زن ارمنی بوده که با کامیون شماره 18500 تهران بقم امده و قصد دخول بصحن را داشته است و با اکیپ امریکائی ها اصولاً زن همراه نبوده است و این زن ارمنی چون قیافه خارجی داشته با امریکائیها اشتباهش نموده علیهذا چون موضوع امر ساده نیست و یقینا روی مقصود بخصوصی این عمل معمول گردیده لذا اینجانب مشغول تحقیق از وضع کامیون شماره 18500 و راکبین ان و همچنین تحقیق از وضع همراهان اقای ولف دبیر دوم سفارت کبرای امریکا میباشد و نتیجه را در ثانی بعرض عالی خواهد رسید.
ضمنا نظر باینکه پی بردن بهویت زن و تعیین ماشین شماره 18500 شایان توجه فوری است لذا وضع حساس شهرستان قم را در گزارش مبسوط و جامع جداگانه بعرض مبارک میرساند.
سرهنگ قلقسه باستحضار میرساند برای تحقیق از وضع ماشین 18500 روز 9 /4 به اداره راهنمائی رانندگی مراجعه و تقاضای احضار ماشین مزبور را نمود و ضمن بررسی معلوم شد که ماشین فوق قبلاً کامیون باری بوده و در رشت نمره گزاری شده که صاحب اولیه آن ماشین را افروخته و در سال 1334 تبدیل به اتوبوس گردیده است و نمره...
شماره اتوبوس بیابانی است ـ مالک و آدرس آن در اداره راهنمائی معلوم گردیده امّا هنوز مامورین نتوانسته اند در ادرس معینه مالک را بشناسند و تا امروز (22 /4 /36) از دستگیری اتوبوس خبری نشده است بطوریکه احساس میشود شماره 18500 را بطور جعلی روی کامیونت برای اجرای منظور خاصی زده اند ـ موضوع از طرف اینجانب وسیله اداره راهنمائی و رانندگی مورد تعقیب است ـ سرهنگ قلقسه 22 /4 /36
توضیحات سند:
1 ـ محمدرضا پهلوی که زندگانی و سلطنت خویش را مدیون آمریکائیها می داند همواره از آنان تعریف و تمجید کرده است اینک بخشهایی از سخنان وی در تجلیل از فرهنگ و تمدن آمریکایی ها را ملاحظه خواهید کرد امّا علیرغم این همه، مردم ایران روحیه ضد استعماری خود را علیه آمریکائیها همواره حفظ کردند.مبلغین مسیحی آمریکائی از پیشروان ایجاد روابط بین ایران و آمریکا بودند.
نخستین دسته مبلغین آمریکائی در سال 1207 هجری بکشور ایران قدم نهادند و دیری نگذشت که مدرسه ای تأسیس نموده و تدریجا چندین مدرسه و بیمارستان در این کشور بوجود آوردند که از جمله دبیرستان معروف البرز تهران است که بسیاری از رجال امروزی ما در آن تحصیل کرده اند.
مبلغین انگلیسی و سایر کشورهای اروپائی نیز مدتها در کشور ما اقامت و فعالیت داشته اند.
چنانکه قبلا اشاره شد ژان گرینلا در قرن چهاردهم و عده زیادی از مبلغین غربی دیگر در قرن هفدهم میلادی بکشور ما آمدند و بتدریج در ایران نفوذ پیدا کردند.
سفارت آمریکا در تهران بسال 1883 میلادی تأسیس گردید و نخستین وزیر مختار آمریکا س .
ج .
و بنجامین بود که دو کتاب درباره ایران برشته تحریر درآورده است.
از قرن نوزدهم تا امروز روابط دوستانه کشور ما و آمریکا پیوسته روبتوسعه رفته و روز بروز نزدیکتر و دوستانه تر شده است.
باید در این جا گفته شود که در سال 1909 هواردباسکرویل که در دبیرستان آمریکائی تبریز سمت معلمی داشت جان خود را برای حفظ مشروطیت ایران در مبارزه ای که بین مشروطه طلبان و طرفداران ارتجاع درگرفت نثار نمود.
اینک برای فهم نفوذ تمدن غرب در ایران باید بخاطر داشت که در حال حاضر مسئله تجدد علمی و صنعتی با مفهوم کنونی برای خود ملل مغرب زمین نیز تازگی دارد، چنانکه وضع زندگی امروزه آمریکا با پنجاه سال پیش تفاوت فاحش یافته و حتی از ده سال قبل تا امروز نیز تغییرات بزرگ کرده است.
من سه نوبت در سالهای 1328 و 1334 و 1337 بآمریکا مسافرت کرده ام ولی در مسافرت دوم و سوم خود تغییرات مهم و تحولات جدیدی را مشاهده کردم که در سفر اول ابدا مشهود نبود.
موجبات و عوامل محرک این تحولات سریع و عظیم کاملا آشکار است زیرا هزینه ای که آمریکا فعلا در راه بررسیها و تحقیقات علمی و پیشرفت فنون و صنایع متحمل میشود چندین برابر مبلغی است که پیش از جنگ دوم جهانی در این راه بمصرف میرسانید و بهمین نسبت هم نتایج حاصله از آن افزایش یافته است.
پس تمدن جدید در آمریکا بوضع بیسابقه ای رو به پیشرفت و تکامل است و همین وضع نیز در کشورهای اروپائی مانند انگلستان و فرانسه و آلمان و روسیه و سایر ممالکی که بدانجا مسافرت نموده ام کم و بیش مشهود بوده است.
برخی از متخصصین علم اقتصاد و مهندسین آمریکائی و اروپائی درباره ترویج و اشاعه تمدن غربی در کشورهائی که از لحاظ اقتصادی در حال توسعه هستند نظریات و عقاید مخصوصی دارند.
اینها معتقدند که اینگونه کشورها آماده قبول علوم و فنون امروزی نیستند و باید از مراحل اولیه آن شروع کنند و بدوا فنونی را که مثلا در موقع جنگهای داخلی آمریکا متداول بوده است بکار بندند.
برخی از این اشخاص برای مثال بکشور ما اشاره نموده و میگویند هنوز روستائیان ایران بوسیله گاوآهن های چوبی که فقط تیغه آنها آهنی است زمین را شیار میکنند و باید گاوآهنی را که آمریکائیها در آغاز جنگهای داخلی خود بکار میبردند بآنها داد و نباید وقت را با نشان دادن طرز کار تراکتور و وسایل جدید تلف نمود.
زیرا آنان هنوز طرز بکار انداختن این وسایل را ندانسته و نمیدانند چطور از آنها نگاهداری کنند.
بر همین قیاس این عده از اقتصادیون و مهندسین معتقدند که کشورهائی که در حال توسعه هستند باید از استعمال وسایل پیچیده و فوق العاده فنی امروزی مانند آنتی بیوتیک و الکترونیک و هوانوردی خودداری کنند و بهتر آنست که بدوا با وسایل مقدماتی تمدن بکار مشغول شوند و تدریجا با دستگاههای عظیم آشنا گردند.
من این عقیده را اقلا در مورد ایران کاملا و قطعا مردود میشمارم و شواهد بسیاری دارم که چند فقره از آنها برای روشن شدن موضوع کافی است.
محمدرضا پهلوی ـ کتاب مأموریت برای وطنم صفحات 255 تا 257