جلسه دادگاه
متن سند:
جلسه رسمی دادگاه جنحه 1 فرمانداری نظامی تهران در ساعت 2116 روز
شنبه 3 /11 /33 به ریاست سرهنگ ستاد منوچهری آذری و دادستانی سرهنگ
وزیری و منشی گری سرگرد مرتضایی جهت رسیدگی به پرونده اتهامی متهم زیر
تشکیل و متهم به معیت وکیل مدافع خود آزادانه در دادگاه حاضر و رسمیت
جلسه از طرف ریاست دادگاه اعلام و رسیدگی به شرح زیر آغاز گردید.
خطاب رئیس دادگاه به متهم
خود را معرفی کنید.
اسم دکتر شاهپور پدر
محمدرضاخان شهرت
سردار فاتح بختیار سن تولد
1293 با سواد شغل معاونت
وزارت کار ساکن تهران
خیابان قلهلک عیال دارد
پیشینه کیفری ندارد تبعه
ایران تهران
خطاب رئیس دادگاه به
وکیل مدافع (سرهنگ
شاهقلی) در اجرای ماده
یعنی 194 و 195 دادرسی و
کیفر ارتش بر خلاف وجدان
نبایستی اظهاراتی نموده و
دفاعیات خود را با نزاکت بیان نموده چنانچه دلایلی بر به عدم صلاحیت یا مرور
زمان یا...
بودند دارید قبل از شروع دادرسی بیان نمایید.
ج ـ عرضی ندارم
خطاب رئیس دادگاه به متن کیفر خواست را قرائت نمایید (قرائت شد)
خطاب رئیس دادگاه به متهم آیا کیفر خواست داشته اید و گناه خود را اعتراف
دارید.
ج ـ مطلقا خیر و تکذیب می کنم
خطاب رئیس دادگاه به دادستان در دنباله کیفرخواست مطالبی دارید بفرمایید
ج ـ فعلاً عرضی ندارم.
خطاب رئیس دادگاه به وکیل مدافع در قبال کیفر خواست دادستان دفاعیاتی
دارید بفرمایید.
بنده متصدعا عرض می کنم هر چند در فرمانداری در سرعت رسیدگی به پرونده
خیلی جدیت می کنند ولی در مورد بنده خیلی سخت گیری شده است قرار شده
که جناب سرهنگ شاهقلی در بازداشتگاه تشریف آورده و در نوع دفاع با هم
تبادل افکار نماییم و ضمنا
قرار شده بود که در
چهارشنبه رسیدگی شود
ولی در ساعت 10 صبح
امروز به بنده اطلاع داده شد
که دادگاه رسیدگی به پرونده
بنده بنماید بنده تصور
می کنم وقتی کسی ایمان پیدا
کرده که با نیروی حقیقت
دفاع کنید که چه گوش
شنوای باشد و چه نباشد
پیش خواهد برد و بنده در
مقابل جنابعالی با عقاید
شخصی عرض می کنم که اگر
چنانچه مخالفتی باشد رأی
بدهند بنده عرض می کنم که
از ابتدای صفوی خانواده بنده تشکیل یافته است و از زمان شاه طهماسب صفوی
ما و خانواده ما همیشه مقام فرمانداری داشته اند و در تمام این موقع هیچ وقت
داخلی فساد نبوده و با حزب توده کمک نکرده و بنده هم داخل نخواهم شد و
باتوجه به مفاد کیفر خواست اینطور استنباط می شود.
که دادستان تأکید داشته اند
که بنده داخل حزب توده بوده و هستم در صورتی که از لحاظ خانوادگی و
تحصیل که کرده ایم به عرض می رسانم که اصولاً شئونات ما ایجاب می کند که با
یک مشت اشخاص فساد و به حزب منحله توده داخل شویم و به طوری که به
عرض رساندم ایران همیشه لاقید بوده است و به طوری که از آثار در سطور است
که استدلال آن است که مثلاً حسن بمیرد و روحش پایدار است ولی به طوری که
در کیفر خواست نوشته شده است که این فعالیت کدام در صورتی که این طور
نبوده است و آنچه را که می خواستم عرض کنم در ابتدا او نامه اقامه شد که من بر
علیه دولت مخالفت کرده ام در صورتی که در بازپرسی اوایل اسفند ماه گفته ام ولی
از آنجا در ساختن توپ و نارنجک و یا به آشوب نمودن اگر چنانچه در پرونده
باشد البته نظریات ایشان صحیح است...
.
که اگر آورده ام این دولت به نظر بنده
اینطور است و از این که مرا به
مقام اعلیحضرت مخالفت
داده اند خیر اینطور نیست و
آنچه به عرض رساندم نیز با
هیچ دولت و مخصوصا
دولت فعلی مخالفت نداشتم
و هیچ وقت به مقام
اعلیحضرت مخالفت نکرده
و نیستم حالا چه اینطور
باشد و چه دولت دیگر باشد
و از این که موضوع اهانت به
مقام سلطنت کلاً مخالفت
نکرده و سخنرانی که در
رژیم مشروطه و بعد از رژیم
مشروطه طبق موازین
قانونی کشور پخش خواهد
شد و چهار نوع آزادی تعیین شده است آزادی بیان آزادی کار آزادی عقیده،
آزادی افکار که باید مورد احترام تمام اهالی مملکت باشد و در مورد اهانت به
مقام سلطنت کسی در محضری یا مجلسی الفاظ رکیکی گفته باشد خیر ولی از
نظر حقوقی ماده 269 و 269 مکرر بند ب مطالعه شود قرائت می کنم (قرائت شد)
تقاضا دارم که با توجه به این ماده توضیح یک مقدار اوراق باشد ولی اعمال بنده
مطابق با این ماده نمی باشد و اگر چنانچه اوراق در روی میز من باشد نباید او را
مدرک قرار داد و چون اغلب لغات مفهوم حقیقی خود را از دست داده اند و لغاتی
است که در اثر مرور خود به خود تغییر می کند و مثلاً در لغت گلدمنت ـ که
گلدمنت یعنی شنگول ولی بعدا در انگلستان آن لغت را تهور و شجاع می دانند
ولی در مملکت ما بعضی لغات عوض می شود و خاصیت خود را از دست می دهد
چنانچه بنده یاد دارم که در چند سال پیش در خیابان نوشته شده سوسیالیست
ایران ولی البته هر کدام غیر از این لغات یک معنای به خصوصی دارد ولی باید به
این مدرک اهانت نگاه کرد کاغذیست پیش نویس به خط خود بنده نه تاریخ دارد
و نه امضاء و جزء کاغذم که در خانه ام بود و آن مدرکی که به او استناد شد نه به
منظوری در نوشتن در مقاله
یا روزنامه یا چاپی در جایی
داده باشم در خانه من کاغذ
پیدا شود که اعلیحضرت
همایونی در حدود قانونی
خود تجاوز کرده است و این
قابل بحث ابهامی نیست و در
همین کاغذ نوشته شد که
احتیاج مردم ایران به
سلطنت مشروطه است پس
کسانی که این مملکت را
نگهبانی می نمایند برای...
مشروطیت است پس بنده
در فکر خیانت و اهانت
نبوده ام و در مورد عکس در
1330 تهیه شده و این
عکس مطلقا پاره نشده است و اگر چنانچه دست یا سرپایش را...
البته صحیح
است و چون این عکس در قبلاً در آشپزخانه نیز بوده است و بنده هم اطلاعی
نداشتم او را دیده اند و اظهار می کنید عکس شاه را پاره کرده است در صورتی که
بنده اهانت نکرده و پاره نکرده ام ضمنا به عرض می رسانم که بنده متصدی
معاونت وزارت کار داشته ام دیده ام عده ای هستند در حدود 30 و 40 نفر هستند
که می خواهند بیایند عکس اعلیحضرت همایونی را پایین آورده و پاره کنند و
بنده فورا سرهنگ خسروانی را که در پاسگاه بود یعنی دفتر بود خبر دادم و
دستور دادم که هر که از توده ها خواست باید فورا مانع شوید ولی در این موقع 6
نفر از توده ای ها داخل اطاقم شدند و اظهار کردند که تمام وزارتخانه ها عکس ها
را پایین آورده اند و شما چرا گذاشته اید بنده گفتم اگر چنانچه دست به عکس ها
برسد مخ شما را پایین خواهم آورد و آنها جرئت علنی را نکرده و خارج شدند و
ضمنا به موقع به من تلفنی اطلاع دادند که تمام ماها عکس اعلیحضرت را
آوردیم پایین و اگر چنانچه شما نیاورید توده ای ها بزور خواهند آورد پایین ولی
بنده عرض کردم که جواب توده ها را دادم و حالا بنده از جنابعالی سؤال می کنم
اگر چنانچه بنده نظری
می داشتم آیا عکس را در آن
وقت پاره بایستی می کنم یا
حالا بنده بدون مداهنه
عرض می کنم به آنها گفتم که
اگر دست به عکس
اعلیحضرت همایونی بزنید
این 6 نفر سرباز را می گذارم
که مخ شما را پایین بیاورند و
بعدا در 6 بعدازظهر رفتم
منزل و هر قدر مرا خواستند
بنده نرفته ام و بعدا عرض
می کنم در یک مملکت
مشروطه تمام مردم آزادند و
عرض کردم مملکت ما
محتاج به رژیم سلطنت دارد
و بنده موظف و مکلف بودم که عکس اعلیحضرت را محافظت کنم و اگر خدای
نخواسته ما رژیم برمی گشت چون در کشور مشروطه عقیده آزاد است بنده یا
موافق بودم که با آنها می شدم و اگر چنانچه عقیده نداشتم داخل آن نمی شدم و
بنده بدون تغییر رژیم سلطنت را اصولاً خواهانم و داخل هیچ رژیم نیستم پس
مردم آزاد هستند و به عرض می رسانم، در تاریخ 6 هزار سال پیش که نشان
می دهد همیشه اوقات رژیم سلطنت و شاهنشاه را خواهان بوده و هستم ولی
مملکت نتوانسته است تمام استان ها و شهرستان ها و حکومت ها را و تمام قبایل
را به هم نزدیک کند و اگر خدا نخواسته، از رژیم سلطنت مخالفت کنیم این قبایل
شهرستان ها در اثر نبودن اتحاد هر کدام توانائی خواهند پیدا نمود و دست به
عملیاتی خواهند زد و علاوه بر این در انگلستان مثلاً بیش از تمام ممالک دنیا به
مقام سلطنت احترام می گذارند.
و به مقیاس کوچک ما در ایران داریم و تمام آنها
به عدالت خواهی و به قانون اساسی احترام می گذارند بنده که یکی از افراد با
خانواده این کشور هستم و در آن موقعی که تحصیلات می کردم اگر چنانچه خدا
نخواسته کسی به رژیم سلطنت مخالفت می کرد بدون هیچ مداهنه با تمام قوا با آن
شخص مخالفت می کردم و
همیشه در تقویت رژیم
سلطنت کوشا بودم و هستم و
ضمنا عرض می کنم که
شاهنشاه محبوب ما که در
این مسافرت تشریف
برده اند به سلامت تشریف
فرما بشوند ضمنا عرض
می کنم که از من سؤال شد که
کاغذ مهندس حسیبی1 در
منزل شما چه می کند بنده
عرض می کنم که کاغذ چه
تأثیر دارد بعدا توده بودن را
به من چسباندند و سپس
اهانت به مقام سلطنت را
بسته اند و البته عده گمراه
هستند ولی خدا را شکر می کنم که بنده رژیم سلطنت را خواهان بوده و در این
مورد اتهام بسیار بسیار متأثر هستم.
خطاب رئیس دادگاه به سرهنگ شاهقلی در قبال کیفر خواست دادستانی
مطالبی دارید بفرمایید.
محترما معروض می دارد در کیفرخواست حاضر که در اتهام برای مدیرکل محترم
منظور گردیده است قسمت اول قوانین...
.
ولیکن دادگاه محترم استحضار دارند که جرائم مذکور در قانون مانند امراضی که
به افراد جامعه عارض می شود دارای علائم و آثاری است که اگر آن علائم و آثار
موجود نباشد تشخیص آن مرض صحیح نمی داند طبیب مجربی قصد
همانطوری که نمی توان کسی را به نام داشتن تب بدون آثار زخم مبتلا به سالک
داشت به همین ترتیب هیچکس را نمی توان منفردا تصور نمود که توطئه بر علیه
صحنه و جنایت می کند زیرا شرط اولی که در قانون برای توطئه و مرافعه می گوید
اجتماع از 6 نفر یا بیشتر و در این دادگاه یک نفر مشاهده کنیم که نفر دوم عابر
است قانون (هر گاه دو نفر یا بیشتر اجتماع یا مواضعه کنند که جنحه یا جنایتی بر
ضد امنیت خارجی یا داخلی
مملکت نماید اساس
حکومت، ملت یا آزادی بر
ضد اعراض یا نفوس یا
اموال مردم مرتکب شوند یا
وسایل ارتکاب آن اقرار
نمایند ...
ذیل
محکوم می شوند) پس تبصره
اول ماده امنیت که حداقل دو
نفر با هم باشند و اگر یک نفر
به تنهایی ...
می شود اما...
.)
انجام نمی شود مسئله مکاتبه
یا مذاکره یا مباحثه و یا هر
چه از باب مطالعه باشد
احتیاج به طرف مقابل که از
فعل...
دارد.
البته دادگاه
می تواند رأی بدهد که...
مذاکره یک نفری دارم ولی قانون اجازه نمی دهد و در
این جا دادگاه یک نفر است پس عنصر اول ماده که طرف مواضع باشد وجود
ندارد و اما عضو دوم بعد از آن که آن شخص دوم را در دادگاه آوردند و تحقیق
فرمودند و پرونده تنظیم شد باید استدلال فرمایید که این دو نفر را برای انجام چه
جنایت یا صحنه چه اقدامی عملی فراتر نمی داند که منحصرا و یا با اختلاف نظر
می خواستند آن عمل را انجام دهند این موضوع وجود ندارد عنصر سوم عبارت
از این است که قصد ارتکاب قصد مجرمانه باشد مثلاً کسی ممکن است مرتبا
تریاک خریداری کند و بسوزاند واکنش شهربانی به منظور که به صرف کشیدن و
غیره نرسد کسی ممکن است اسلحه خریداری بکند و بعد برای جواز گرفتن آن
اقدام می نماید به منظور حفاظت شخصی به طور خلاصه هرکس هر عملی را
انجام می دهد به خصوص در مواضعه چون ممکن است نظر آن عمل جرم باشد
ولی باید قصد مجرمانه اثبات شود مثلاً امروز ممکن است کسی املاک اشخاصی
خود را بین رعایا تقسیم نماید اعم از این که این تقسیم بندی یا بلاعوض باشد یا
در قبال نقدی یا با اقساط نفس این عمل اگر ثابت شود به منظور تحریک
رعایا...
باشد همین عمل
خیرخواهانه پس از ثبوت
این که مجرم است قابل
تعقیب است و اگر چنانچه
برای آسایش مردم باشد
تشویش است پس این ماده
فاقد هر سه عنصر است
مطابق قانون و منطق وارد
نیست و اما اتهام که هر چند
که حضرت آقای دکتر توکل
محترم بیان کافی فرمودند و
احتیاج به ذکر مطالبی از
طرف اینجانب بخصوص که
خودشان هم فرمودند که
شخصا دفاع می فرمایند
نخواهد بود بنده از لحاظ آن
که طبق ماده قانونی از لحاظ 195 اجرا کرده باشم که مطلب را عرض کنیم و آن
دو مطلب نیز مطابق به بعضی جریان ها است که قریبا به عرض رسید اهانت
مرضی است مانند مرض مواضعه که احتیاج به دو مقام...
یعنی اهانت کننده و
شنونده دارد این باید به وسیله یک فعل متعدی یعنی از شخصی تجاوز کند و به
شخصی [دیگر] برسد که بازنده شد و شخصی برنده باشد مثلاً ایشان مسن است
نمی داند مسن است نخندد و ممکن است نخنداند.
اگر خندید تجاوز به دیگری
نمی کند ولی خنداندن ممکن است تجاوز بشود.
این تجاوز ممکن است مستقیم یا
غیرمستقیم باشد یعنی حضورا کسی را نخنداند یا غیابا به وسیله تلفن تلگراف و
مکتوب و پیغام باشد اما شرط این است که این عمل از شخص عامل تجاوز به غیر
بکند چه واسطه باشد چه مستقیم و...
هیچ کس در نزد خود دیگری را در نقطه
دیگر بدون تجاوز از حدود خود نخنداند و نگریاند اهانت کند و کتک بزند محال
است قصد اهانت اگر بگوئیم چون اهانت یک امر جنحه است و مطابق ماده 20
الی 23 قانون مجازات آن نیز مجرد قصد ارتکاب به جنایت جرم نیست و در
مورد جنحه شروع آن هم جرم نیست کمااین که ماده 23 می گوید شروع به
ارتکاب جنحه مستلزم
مجازات است که در قانون
تصریح به آن شده باشد و ما
فرض کنیم؛ فرض محال که
محال نیست آقای دکتر خدا
نخواسته در روز کاری به این
فکر هستند که بر علیه کسی
منشی دادگاه اهانتی
بفرمایند؛ قلمی در دست
بگیرند و در منزل شروع به
نوشتن مطالبی برعلیه ایشان
می نمایند عبارات آن را
تغییر و...
بدهند که یا بهتر و
یا بدتر شوند و بعدا بدون آن
که آن را نوشته را جمع کنند
یا نشر نمایند یا ابلاغ کنند از
ادامه این نوشته پشیمان بشوند حال یا ...
!بفرست...
می نمایند یا مدارکی که
می خوانید فردی شد یا اصلاً موقوف نمایند بعد اگر کسی بیاید برود منزل همین
شخص و بالاجبار از منزلشان بیرون آورده و بیاورد حضور منشی باید ملاحظه
بفرمایند که اهانت را برآن شخص کرده است این اهانت نبود شروع شد ولی عامل
دیگری آن را ختم کرده است از طرفی دیگر ممکن است که آقای منشی این طور
تصور کنند که آقای دکتر چنین شخصی است که ممکن است درباره من که منشی
هستم چنین فکری را روز کاری داشته باشم عدالت اجازه قصاص قبل از جنایت
را نمی دهد بنابراین این پرونده بر علیه این موکل هیچگونه وارد نیست استدعای صدور برائت موکلم را
دارم خطاب رئیس دادگاه به دادستان در قبال دفاعیات متهم و وکیل مدافع مطالبی دارید بفرمایید.
محترما قبل از توضیحاتی که در قبال دفاعیات ما هم آقای دکتر و سرکار وکیل مدافع به عرض برسانم باید
مقدمتا توضیحاتی که بدوا در مورد وکیل مدافع و جریان تسریع در رسیدگی فرمودند عرض نمایم طبق
پرونده موجود تاریخ 4 / بهمن 1323 به خط و امضای آقای دکتر...
موجود است و سرکار سرهنگ
شاهقلی را به وکالت تعیین کنیم صرف نظر از این که از آمال خود در کیفرخواست مطلع بوده اند ایشان از
افراد برجسته کشور می باشند اتهامی دارند که به مرحله رسیده است که وکیل تعیین نمایند و مترصدی به
نظرشان وکیل مدافع برای اجرای دادرسی است و از ...
تا به امروز 26 روز می گذرد با این پرونده مختصری
که آقای دکتر که ...
نرسیده است 26 روز مدت کمی باشد گرچه ممکن است از کهنه مطلب لازم بود یا ادعا
شده بود که رسیدگی شود پیش از این وقت ...
است و این اتهام 26 روز از حیث تهیه دفاع و مهلتی لازم
نداشته در هر صورت بعد از این...
در تاریخ 5 /11 /23 سرکار سرهنگ شاهقلی تعیین و قبولی خود را در
پرونده به امضاء رسیده است بنابراین سرکار موکل مدافع نیز از تاریخ قبول دفاع نمی داند می دانسته اند که
وکیل ایشان پرونده ای دارد و رسیدگی خواهد شد و از 9 تا امروز 21 روز می گذرد که آگاه بوده اند در مورد
این که فرمودند چرا دادگاه امروز تشکیل شده است تعیین فرصت داد و به نظر کار دادرسی بسته به نظر
رئیس دادگاه و تعداد متهم می باشد و نبایستی توقع داشته باشند که با نظر متهم تعیین روز ابلاغ کند و چون
موجه نبوده است این یادآوری اصولاً دادگاه نظامی و دادسرای نظامی یکی از اصول و بنای اعمالش
سرعت در وقت و صحت می باشد آقا دکتر نمی دانم چرا ناراضی هستند که پس از مدت بازداشت و 26
روز که از تاریخ تعیین وکیل مدافع گذشته است فرمودند چرا زود تعیین کرده اند و چون خود را از این اتهام
مبری می باشند می بایست خیلی راضی باشند بنابراین از جریان خارج شویم الاایحال از تاریخ 20 بهمن
سرکار سرهنگ شاهقلی کتبا ابلاغ شده است که پرونده 5 /11 /23 و مکاتبات قبلی که دادگاه به انتظار
اعلام سرکار وکیل مدافع برای تشکیل جلسه دادرسی می باشد و حتما برای 25 روز نیز تعیین وقت با
حضور متهم مطالعه پرونده شده برای ملاقات سرکار وکیل مدافع کتبا دستور داده شده است ولی معلوم
نیست که سرکار وکیل مدافع و به آقای دکتر برای وکالت ابلاغ شده است که برای مطالعه و مراجعه دارند به
میل ایشان گمان می کنم دادگاه انجام نداده باشند فکر می کنم از لحاظ تشریفات کاملاً حداکثر بلکه زیادتر
تا امروز طول کشیده است اینک به بعضی نکات از دفاعیات ...
آقای دکتر و سرکار وکیل مدافع می پردازم
بدوا گرچه آقای دکتر...
.
از مکنونات قلبهایشان می باشند می فرمایند گوش شنوایی باشد یا نباشد معهذا
فکر می کنم قضات سازمان فعلی وجدانا تا آنجایی که تشخیص می دهیم عمل می کنند حالا تشخیص به
قول آقای دکتر فلان خدمتگذار خاشع باشد متقابلاً این بیان قابل...
است آقای دکتر شرحی از سوابق
فامیلی خود بیان نموده است ولی این موضوع از نظر دادستان وارد و قبول است که تمام فامیل ایشان
خدمات برجسته نموده و دیون در مقابل مملکت و شاهنشاه نموده اند و به جای خود محفوظ ولی همین
سوابق انتظارات و سازمان که نسبت به ایشان که شخص موجه بوده اند دارد متوقع نبودند که آن شخص با
هوش و فراست و با داشتن خیل سوابق درخشان متضادا عمل نماید اگر چنانچه در رهگذری...
.
یا غرضی
داشته و دارد و یا این که اگر چنانچه بنده با دوست و آشنایی برخورد می کنم سلام مرا درست جواب ندهد و
یا آنچه که بنده متوقع هستم نکند مکدر خواهم شد ولی از ناشناس توقعی نیست منظور من این است که با
داشتن همین خانواده نمونه باشند و...
.
داشتن حسن انتقاد و داشتن عقیده در حدود قانون بایستی باشد جز
این فکر نمی کنم کسی چیزی برعلیه ایشان اقدام کرده باشند فقط تشخیص این آزادی و انتقاد که باید بدهد
از نظر شخص بنده اگر کسی دزد و یا قاتل باشد و غیره آن قانون آن قاتل را دفاع شخصی بداند یا مصلحت
یا قانون موجود بگوید حمل اسلحه جرم نیست البته در بعضی کشورها چنین است که داشتن اسلحه جرم
نبوده است ولی در کشور ما جرم است پس گمراه کردن و غیره جرم است که اغواکننده نمی تواند بگوید که
من جرمی را نکرده ام و بگوید این دستگاه و این دولت و این سازمان را قبول ندارم تشخیص این حدود و
مراتب با سازمان است که آن سازمان عهده دار اجرای مقررات قانون است به فرض سازمان و حکومت از
قانون خارج شود خود فرد به خیال خودش به این بچسباند که مجاز دانستم چنین کنم و اصطلاحی است
معروف خربزه کسی خورد باید لرزش را بچشد ولی قبول فرمایید آن شخص شما و به عقیده به امیال خود
می فرمایید آن اشتباه است از نظر حکومت با سازمان و با حکومت و حتی با کسی قانون را نوشته است
مخالفت می فرمایند ولی قانون این عمل را جرم شناخته است و چون این عمل را به پیروی از نیات خود
دانسته اید جرم شناخته است فرمودند که به علت انتخاب توقیف شده باشم چنین چیزی در پرونده نیست
اگر 5 سال قبل را می فرمایند در این شکی نیست گرچه متوجه نشده اند که التزام نداده اند یا ملتفت نشده اند
این اتهام را مخدوش نکنند اظهار کرده اند فرمودند بنده مخالف با دولت و آن دلایل فرمودند اما این دولت
و این سازمان که مخالفند و مصرا تأکید کنند که...
و خواسته بود فرمان آن را شخص اعلیحضرت همایونی
فرمودند پس مخالفت ایشان با مخالفت با سلطنت است که فرمودند من مخالفت ندارم فرمودند ماده مورد
استناد ایشان آزادی عقیده و آزادی کار و مقید عفو هستند البته...
...
آن برای اشخاص از نظر با دیدهای
افکار متضادی است می فرمایند موضوع ماده 269 و 261 قانون مجازات که توضیح فرموده اند و اشاره
کردند ربطی به عمل ایشان ندارد که به آن ترتیب یعنی بند (پ) از 269 به ایشان چسبندگی ندارد قانون
مجازات عمومی فصول مختلفه ای دارد و مجزای کسب دید است مثلاً راهزنی مسلح هم چسبندگی ندارد
و به اعمال ایشان نمی خورد آقای دکتر آن فصل و آن ماده که استناد فرمودید مربوط ...
و فصل 14 است
غیر از صحت...
از قانون مجازات عمومی است ماده ایشان فصل اول است ایشان جای دیگری اشاره که
فرمودند و آن ماده 269 قسمتی از باب مزبور است و آن یکی جزیی تر و در بیان ماده 269 مخصوصا
تصریح شد ...
چیست و در مورد اهانت فرمودند مدرک استناد که به خط ایشان است که از این برگ
استفاده نشده تاریخ ندارد و امضا؛ ندارد درست است ظاهر برگ تاریخ یا امضا ندارد ولی ای شما که
مرتکب می شوند نبایستی انتظار داشته باشد که اینجانب می خواهد فلان عمل را بکند و خط ...
و خط...
اوراق را قبول دارم در این برگ نوشته شده (تجاوز از حدود قانون مسافرت شاهنشاه دستورات فرموده اند
که برخلاف قانون اساسی و رژیم سلطنت بوده است) به نظر هر فرد علاقمند به کشور مخصوصا به نظرهای
متفاوت ملی کافی بوده که روش پادشاه شدیدا تقبیح شد و خواستار محاکمه پادشاه بشود که با وجود
سوگند به کلام اله مجید از حدود خود تجاوز نموده و بر علیه من و ملت توطئه کرده و به میل بیگانگان اقدام
و قیام نموده اند حقیقتا خیلی زرنگی می خواهد وارد بودن چگونه ممکن است این نظر و این گفته تنی بوده
است پدر ایشان سند محضری می خواهد می گوید مدرک چیست مدرک خط شما است که عقیده شما را
جزیی در این برگ نوشته شده است و متهم حاضر به این صراحت و وقاحت اجازه داده است این طور
صریح اظهارنظر کند و معهذا حالا می فرمایند به آنچه که گفته ام ایمان دارم و حالا می گویم خواستار رژیم
سلطنت هستم و چطور آقای دکتر به خودش اجازه می دهد در مقاله ای که برای روزنامه مخفی (ارگان
مقاومت ملی) داده اند معهذا می گویند چه اهانتی موجود است آقای دکتر صحیح است ظاهرا همان طوری
که فرمودید فقط قانون اساسی و رژیم سلطنت حافظ آن می باشد ولی این مدارک موجود صریحا
می رساند که اعمال ایشان جز آن بوده است راهی که آقای دکتر انتخاب فرمودند که اگر خوب باشد به نظر
دادستان مقبول واقع نشد بلکه برخلاف رویه قانون اساسی رفتار کرده اند فرمودند زمانی ایشان به نام
توده ای بودن تحقیقاتی شده است البته اتهام همیشه اتهام است تهمت از لحاظ توده ای بودن موقعی به
ایشان انتصاب داده شده که در چند برگ از اسامی افسران حزب توده دیده شد و به وسیله اشخاص مخفی
که بین آن و ایشان رابطه برقرار بوده است و حال برای این که آن آزادی و آن سازمان که سروان صادقی که
برای همفکری و همدردی برای اعمال دنیایی خودشان او را خوب دانسته است و حال با میل و دلخواه آن
سازمان منفور را قبول کرده است و یا این که بدون توجه ایشان بوده است و یا تحقیقات بکند به آن هم وارد
شده است رابطه گرفته اند ولی با مدارک مکشوفه از سازمان مخفی توده مراوده بین ایشان و آن سازمان
بوده است ولی آقای دکتر می فرمایند که این مدارک کافی نیست و ممکن است لیکن برای همکاری
مستقلی که کارهایی می شده است در هر صورت برای این نوع کشف جرایمی که جریان ...
فرد ایشان که
از...
او ایشان باشد داخل حزب بوده اند ولی آن همه بزرگترین مدرک برای ادعای ما باشد ولی ...
ساله که
در پرونده موجود است و جملاتی که از مقالات در پرونده موجود است موضوع خانه و آشپزخانه نیست
چون فرمودند که من تحصیل...
باید چنین چیزی دیده شود چون ...
اجازه می دهند که به این طرز اهانت به
مقام سلطنت ...
نحوی از آنها است که ماده 81 گفته است سرکار سرهنگ شاهقلی وکیل محترم در قبال این
ماده فرمودند به نظر ایشان یکی از عناصر جرم مواضعه موجود نیست و موکل ایشان چه اقدامی گردد اگر
سرکار وکیل می فرمایند که پرونده ناقص است ...
در مدت...
ایراد می فرمودند و باید دانسته باشید که
ایشان یکی از افراد حزب آن سازمان بود و ایراد تقصیر ایشان وارد می شد با مدارک موجود روزنامه ها و
خط شخصی ایشان تا آنجایی که فکر کنم که از نوشته ایشان و در پرونده موجود است قصد ایشان قصد
ایمان است که صراحتا فرمودند و با توجه به نظریات صریح آقای دکتر که در صفحات 8 و 49
و 47 و 68 پرونده و صفحه 71 موجود است مخصوصا 104 و 105 به این که آقای دکتر با سازمان حزب
توده افسری داشته اند و ارتکاب اعمال و ...
عمومی ماننده طاهری و ...
داشت آن نزد آقای دکتر کشف
نموده است و ایمانی که به ایشان داشته اند دادن گزارش آنها به آقای دکتر متقابلاً بوده است و چون این
تماس و این اعمال کاملاً آقای دکتر وارد به روحیه آنها بوده است که چون آنها برخلاف مقام شامخ سلطنت
بوده است و با در نظر گرفتن کمیته انتقام و نهضت مقاومت بنا شد که این با حزب توده ارتباط داشته است
بنابراین استناد وارد که در کیفرخواست حد اشد مجازات را وارد دانسته بنابراین دلایل در کیفرخواست
وارد داشته و تقاضای رسیدگی می نماید و اگر چنانچه آقای دکتر و وکیل محترمشان چیز تازه ای ندارند
بنده عرضی ندارم و نیز عرض می کنم آقای دکتر را فردی از اهل خاندان می شناسم و سازمان و کشور از
ایشان توقع دارد که چنین عمل داشته باشند که نسبت به اعمال بزرگ ارتشتاران فرمانده اعلیحضرت
همایون خدا نخواسته ...
و خودشان می فرمایند که با رژیم سلطنت کاملاً موافقم و تا در مکاتبه ایشان
برخلاف مقام سلطنت مشاهده می شود و چون فرد فرد خانواده ایشان از افراد شاه پرست بوده و تا حد
امکان از ایشان این توقع را کشور دارد و بنابراین اگر وکیل محترم و آقای دکتر چیز تازه فرمودند بنده
مجددا تقاضای عرض حضوری خواهم نمود در مورد اقداماتی که در 26 مرداد 32 در پست معاونت کار
وزارت کار فرمودند وظیفه که هر فردی ایرانی وطن پرست دارد بخصوص خانواده ایشان از ایشان ...
غیر
از این کند و تایید می کنم که اعمال ایشان ...
و عمل راضی نبوده است.
ختم جلسه دادرسی در ساعت 4120 خاتمه یافته و جلسه دوم دادرسی به روز دوشنبه ساعت 16 موکول
گردیده است.
دادستانی ...
توضیحات سند:
* در بعضی از صفحات سؤال ج
بدون جواب می باشد یا در سند
نقطه چین می باشد.
1ـ سیدکاظم حسیبی فرزند
حاجمحمد علی یزدی از
بازاریان تهران در سال 1285
شمسی در تهران متولد شد.
پس
از تحصیل مقدمات در مدرسه
کمالیه و سپس در دارالفنون، دو
سالی هم در مدرسه حقوق درس
خواند و سپس در نخستین
آزمون اعزام محصل به خارج
شرکت کرد و قبول شد و همراه
گروه اعزامی در سال 1307 به
فرانسه رفت و در مدرسه عالی
پلی تکنیک آن جا درس خواند
و سپس رشته معدن را در
مدرسه عالی معدن پاریس
گذراند و پس از 8 سال مطالعه
و تحصیل درباره فولاد،
ذوب آهن و نفت به ایران
بازگشت و در سال 1315 وارد
دانشکده افسری شد و مدتی
استاد دانشگاه جنگ بود تا آن
که در سال 1327 استاد
دانشکده فنی شد و در دوره
هفدهم به مجلس راه یافت و
همراه دکتر مصدق به لاهه و
آمریکا رفت و نطق معروف و
تاریخی آقای حسین مکی را
تهیه و تنظیم کرد و در جریان
نهضت ملی شدن صنعت نفت،
چهره پشت پرده در گروه جبهه
ملی به حساب می آمد و در
ماجرای خلع ید از انگلیس، در
کنار مهندس بازرگان فعال بود.
مهندس حسیبی در تأسیس
«کانون مهندسین ایران» و
سپس «حزب ایران» نقشی عمده
به عهده داشت و شرط «مسلمان
بودن عضو حزب» از یادگارهای
حسیبی بود در حالی که «حزب
ایران» هیچ وقت یک حزب
اسلامی نبود.
وی همچنین از
اعضای جبهه ملی نیز به شمار
می رفت.
حضور فعال شش ساله
حسیبی در صحنه سیاست با
کودتای 28 مرداد پایان یافت.
البته مهندس حسیبی در
پیروزی انقلاب فعالیت هایی
داشت از جمله مشارکت در
هیئت پنج نفر نفت و ریاست
مهندس بازرگان.
از مهندس حسیبی آثار مکتوب
چاپ شده به یادگار نمانده است
جز قسمت اول از جلد دوم کتاب
«درباره نفت» که در سال 1330
چاپ شده است که توسط حسین
مکی در مجلس ایراد شده است
و تنها اثر چاپ نشده وی
مجموعه 35 دفتر خاطرات
روزانه اوست که از سال 1329
تا 1363 آنها را یادداشت کرده
است.
(تاریخ و فرهنگ معاصر
ج اول، مهر 1370 ص 280)
سرانجام مهندس کاظم حسیبی
در 7 آبان 1369 در سن 84
سالگی درگذشت.
منبع:
کتاب
شاپور بختیار به روایت اسناد ساواک صفحه 59