موضوع: سید محمود طالقانی
تاریخ سند: 24 شهریور 1347
موضوع: سید محمود طالقانی
متن سند:
به: 316 شماره: 22095 /20ه 3 از: 20 ه 3 چون در روز 21 /6 /47 دکتر جواد باهنر1 به علت رفتن به مشهد به مسجد هدایت2 نیامده بود بدین جهت پس از خواندن نماز توسط نامبرده بالا و چند اشعار توسط محمود پیراهن‌دوز در وصف حضرت زهرا مجلس ختم گردید.و در پایان مجلس اعلام گردید روز یکشنبه هفته جاری از ساعت 1600 به مناسبت زلزله خراسان از طرف سید محمود طالقانی مجلس ختمی در مسجد ارک برگزار می‌شود.
تهامی 24 /6 /42 اداره کل سوم 24 /6 /47
توضیحات سند:
1ـ شهید حجت‌الاسلام دکتر محمد جواد باهنر فرزند علی اصغر در سال 1312 ش در کرمان متولد شد.در سال 1332 به قم عزیمت نمود.
سطوح عالی تحصیلات اسلامی را در حوزه علمیه قم ادامه داد و نزد بزرگانی چون آیت‌الله بروجردی، امام خمینی (ره) و علامه طباطبایی به تلّمذ پرداخت.
او پس از اخذ دیپلم وارد دانشکده الهیات شد.
در سال 1337 لیسانس گرفت و تا دورۀ دکتری الهیات تحصیلات خود را ادامه داد.
هم‌چنین در رشتۀ امور تربیتی دانشکدۀ ادبیات تهران فوق لیسانس گرفت.
از سال 36 فعالیتهای مطبوعاتی خود را آغاز و سالنامۀ مکتب تشیع را منتشر کرد.
از جمله تألیفات او: جهان در عصر بعثت، شناخت اسلام و خداشناسی را می‌توان نام برد.
برای اولین بار در سال 1337 به علت سخنرانی علیه اسرائیل دستگیر شد.
بار دیگر در اسفند 1342 دستگیر و زندانی شد و تا سال 50 از سخنرانی منع گردید.
با وجود این در انجمن اسلامی پزشکان، انجمن اسلامی مهندسین، مسجد‌الجواد، مسجد هدایت، مسجد جلیلی و حسینیه ارشاد سخنرانی می‌کرد.
از خدمات او می‌توان تأسیس کانون تبلیغی علمی توحید و دفتر نشر فرهنگ اسلامی را برشمرد.
پس از پیروزی انقلاب در سمت‌های زیر به انجام وظیفه پرداخت.
عضویت در شورای انقلاب، نماینده مردم کرمان در مجلس خبرگان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی و هم‌چنین در کابینه شهید رجائی به سمت وزارت آموزش و پرورش منصوب شد.
وی مدتی نیز نخست‌وزیر بود، سرانجام در عصر روز 8 /6 /1360 در حادثه انفجار بمب در یکی از اطاقهای ساختمان نخست‌وزیری به همراه رئیس‌جمهور به شهادت رسید.
2ـ مسجد هدایت تهران یکی از پایگاههای مهم دینی، سیاسی و فرهنگی در دوران پهلوی بود و نقش این پایگاه در تنویر اذهان مردم بالاخص تحصیل‌کردگان، نخبگان و روشنفکران از اهمیت والایی برخوردار بود.
حضور عالمی برجسته و نستوه چون مرحوم آیت‌الله طالقانی در آن و معنویت، خلوص، شجاعت و مجاهدت او بر این اهمیت افزوده و آن را شایسته هرگونه گرامی داشتی می‌نمود.
این مسجد در تهران در خیابان جمهوری اسلامی بعد از چهارراه جمهوری اسلامی (چهارراه اسلامبول) نرسیده به خیابان لاله‌زار واقع شده است.
متأسفانه تاریخ و شرح دقیقی از بنای اولیه مکان فعلی مسجد هدایت به دست نیامد.
ولی آن‌چه مسلم است این‌که بنا در ابتدا به صورت مقبره خانوادگی خاندان هدایت از بزرگان دوران قاجاریه بوده است که بعضاً در ایام خاص مانند محرم به صورت تکیه و حسینیه از آن استفاده می‌شده است.
احیاء واقعی آن به صورت مسجد با استقرار آیت‌الله طالقانی در سال 1327 در آن آغاز می‌گردد.
مسجد هدایت از نظر مکانی در زمان پهلوی میان کاباره‌ها و مراکز فساد و فحشا و مشروب‌فروشی‌ها و سینماهای آن دوره محصور بود.
بیت زیر را به همین مناسبت در سر در مسجد نصب کرده بودند متاع کفر و دین بی‌مشتری نیست گروهی این، گروهی آن پسندند استقرار آیت‌الله طالقانی در مسجد هدایت و دو دهه و نیم جلسات تفسیر وی برای تربیت جوانان و مبارزان، هویت جدیدی به آن داد.
بسیاری از یاوران انقلاب امام خمینی (ره) هم چون رجایی و باهنر، چمران، شیبانی، حبیبی و علی حجتی کرمانی و ...
از کانون گرم علمی و سیاسی آیت‌الله طالقانی در این مسجد بهره بردند.
شهید دکتر مصطفی چمران در خاطراتش می‌گوید: « به راستی که آن اجتماع کوچک [جلسه تفسیر قرآن مسجد هدایت] که با هدفی متعالی تشکیل می‌شد در طوفان حوادث سیاسی آن روزگار مانند کشتی نجات بود که ما را از خطرات فراوان انحراف به گرداب‌های چپ و راست حفظ کرد.
» شهید محمدعلی رجایی در بازجویی‌هایی که ساواک از ایشان نموده است، می‌نویسد: «شب‌های جمعه به این مسجد می‌رفتیم و در جلسات سخنرانی و تفسیر آقای طالقانی شرکت می‌کردیم.
» رژیم پهلوی مسجد هدایت و برخی مساجد دیگر را به عنوان پایگاه عناصر متعصب مذهبی شناخته بود به طوری که تعهد گرفته بودند حتی در مسجد هدایت مجلس ختم هم برگزار نشود.
به همین سبب ملاحظه می‌نمایید که آیت‌الله طالقانی برای برگزاری مجلس بزرگ داشت کشته‌شدگان زلزله خراسان، این مجلس را به مسجد ارک انتقال می‌دهد.
در مورد مسجد هدایت و نقش و عملکرد آن به کتاب مسجد هدایت تهران (دو جلد) که در سال 1389 از سوی این مرکز انتشار یافته است مراجعه نمایید.