ملاقات سه تن نمایندگان آیت اله سیدکاظم شریعتمداری با چند تن از روحانیون مقیم آبادان و سخنرانی یکی از نمایندگان شریعتمداری در مسجد بهبهانیهای شهر آبادان
تاریخ سند: 2 شهریور 1357
ملاقات سه تن نمایندگان آیت اله سیدکاظم شریعتمداری با چند تن از روحانیون مقیم آبادان و سخنرانی یکی از نمایندگان شریعتمداری در مسجد بهبهانیهای شهر آبادان
متن سند:
1ـ روز 2 /6 /37، آیت اله سیدکاظم شریعتمداری به سه تن از روحانیون به اسامی فیض مشکینی، عرفانی و دوست محمدی ماموریت داد تا به آبادان عزیمت و پس از ملاقات با محمدکاظم دهدشتی و سیدمحمدتقی موسوی (دو تن از روحانیون مقیم آبادان) پیرامون حادثه آتش سوزی در سینما رکس تحقیقات لازم بعمل آورند (مراتب قبلا باستحضار رسیده است).2ـ هیئت اعزامی آیت اله سیدکاظم شریعتمداری قبل از ورود به آبادان، در خرمشهر در منزل یکی از روحانیون این شهر اقامت کرده است، در هنگام اقامت هیئت در خرمشهر چند تن از معتمدین محلی که از طرف مقامات مسئول با آنها مذاکره شده بود نزد آنها (هیئت اعزامی) رفته و از آنان خواستند، چنانچه مایل باشند، میتوانند با مقامات مسئول در آبادان تماس برقرار و اطلاعات لازم از آنطریق در اختیار آنها قرار گیرد و حتی میتوانند، مدارک مربوط به تحقیق کارشناسان را مطالعه کنند، که هیئت اعزامی پاسخ داده: ما صرفا برای شرکت در مراسم عزاداری آمده ایم و هدف دیگری نداریم و اجازه ملاقات با هیچیک از مقامات دولتی را نداریم.
3ـ روحانیون اعزامی به آبادان در صبح روز 3 /6 /37 به آبادان وارد و در منزل سید محمدتقی موسوی اقامت کرده اند.
نامبردگان سپس تحقیقاتی را در مورد آتش سوزی سینما رکس آبادان بعمل آورده اند که گفته شده نتیجه تحقیقات آنان حاکی از آن بوده که مقصر اصلی این حادثه، شهربانی آبادان است که منجر به کشته شدن 377 نفر شده است.
4ـ نمایندگان اعزامی از طرف آیت اله سیدکاظم شریعتمداری در ساعت 1730 روز 3 /6 /37، به مسجد بهبهانیهای شهر آبادان که عده قابل توجهی در آن اجتماع کرده بودند، رفته اند.
در ابتدای مجلس مذکور، آیاتی از کلام اله مجید قرائت و سپس تفسیر قرآن بعمل آمده و در خلال تفسیر آیات قرائت، بعضا از روح اله خمینی نیز نام برده شده است.
با خاتمه قرائت و تفسیر کلام اله مجید «دوست محمدی» یکی از نمایندگان اعزامی از طرف آیت اله سیدکاظم شریعتمداری به منبر رفته و در سخنرانی که جنبه تحریک آمیز داشته است، گفته: «انسان نباید خرابکار باشد، انسان باید راستگو و درستکار و صفات مسلمانی داشته باشد.
» ناطق سپس آیه ای از کلام اله مجید را قرائت و آنرا ترجمه و افزوده: «جنایتی را که از سینما رکس آبادان دیدم و شنیدم مربوط به کسانی است که بخاطر جاه و مقام مرتکب آن میشوند.
مانند کسانی که در قم به جنایت دست زدند و بعدا به جاه و مقام بهتری رسیدند و درجه هم گرفتند.
» یادشده نتیجه گرفته: این عمل کار خود مقامات مسئول بوده، زیرا مامورین اجازه نداده اند مردم به حادثه دیدگان کمک کنند و آتش را خاموش نمایند.
همچنین مقامات در سایر شهرها مانند، بهبهان، جهرم و شیراز نیز جنایاتی مرتکب شده اند.
در نجف و قم مراجعی هستند که ناظر بر این جریانات می باشند و کارها را با راستی و درستی انجام خواهند داد و باین موضوع رسیدگی خواهند کرد.
آیت اله شریعتمداری فرموده اند به خانواده های داغدیده کمک خواهیم کرد و از دو نفر از روحانیون (محمد سیدیان هاشمی و سیدمحمدکاظم دهدشتی) خواسته شده، صورت اسامی خانواده های داغدیده را تهیه تا کمکهای لازم بآنها بشود.
یادشده در خاتمه سخنرانی خود مردم را به وحدت و یکپارچگی دعوت کرده و از آنان خواسته نظم و آرامش را حفظ نمایند.
1 5 ـ پس از سخنرانی «دوست محمدی»، عده ای از جوانان حاضر در مسجد به نامبرده شدیدا اعتراض کرده و گفته اند: چرا به صراحت علیه شاه و دولت مطلبی نگفتی، لابد ترا خریده اند.
(گفته شده این موضوع صحنه سازی و برای تبرئه دوست محمدی بوده است).
6ـ با خاتمه سخنرانی «دوست محمدی» چند تن از معتمدین شهر آبادان که قبلا با آنها مذاکراتی انجام گرفته بود، از هیئت اعزامی خواسته اند نظر خود را در مورد آتش سوزی سینما رکس و اینکه بعقیده علماء افرادی که به این قبیل اعمال مبادرت میکنند، مسلمان هستند یا خیر؟ بصراحت عنوان کنند.
که از طرف هیئت پاسخ داده شده: کار از دست مجتهدین ایران خارج شده است.
ما در آبادان بهتر متوجه شدیم که عناصر کمونیست در جامعه روحانیت نفوذ کرده و از این موقعیت سوءاستفاده میکنند.
شاید اگر بتوانیم کسی را پیدا کنیم که خمینی را قانع نماید که موضوع نفوذ کمونیستها در جوامع مذهبی را اعلام کند، آنگاه با استناد به آن، اعلامیه های متعددی در این زمینه صادر و مردم را آگاه خواهیم نمود.
یکنفر ازمعتمدین پیشنهاد کرده از طریق سیداسماعیل بهبهانی (مقیم کویت که تابعیت این کشور را پذیرفته است و مامور جمع آوری وجوه شرعی بنمایندگی از طرف خمینی میباشد)، اقداماتی بعمل آید تا نامبرده (سیداسماعیل بهبهانی) روح اله خمینی را تشویق به صدور چنین اعلامیه ای نماید.
دوست محمدی نماینده آیت اله شریعتمداری گفته: این مطلب را باطلاع آیت اله شریعتمداری در قم خواهم رساند.
از هیئت اعزامی در مورد عاملین آتش سوزی سینما رکس آبادان سئوال شده که اظهار داشته اند : ما کاری نداریم که آتش سوزی کار چه کسی است، ولی میگوئیم که مسئولین عمدا کوتاهی کرده اند.
یکی از معتمدین آبادان از هیئت اعزامی خواسته به سیدجواد موسوی (که مطالب تحریک آمیزی در سخنرانی خود ایراد کرده) توصیه نماید از تندروی دست بردارد که «دوست محمدی» پاسخ داده : «سیدجواد موسوی از ما نیست، او را طرد کنید».
(سیدجواد موسوی از روحانیون افراطی و از طرفداران روح اله خمینی و علی شریعتی است که در نظر است بعد از روز 4 /6 /37 با پیش بینی های لازم دستگیر تا تحت پیگرد قانونی قرار گیرد).
7ـ قرار شد نامه ای که شریعتمداری به علماء آبادان پیرامون حادثه سینما رکس نوشته، در شهر بصورت بیانیه منتشر شود.
این نامه در اختیار روحانیون منطقه قرار گرفته که اقدامات لازم برای تکثیر و توزیع آن بعمل آورند.
ضمنا هیئت اعزامی نیز در نظر داشته اعلامیه ای در مورد حادثه سینما رکس شهر آبادان، در این شهر منتشر نماید که با مذاکرات چند تن از معتمدین محلی با آنها و اینکه در خاتمه مجلس مورد بحث گروهی از شرکت کنندگان در مجلس به تظاهرات اخلالگرانه مبادرت کرده اند (جریان این تظاهرات جداگانه در حوادث شهر آبادان باستحضار رسیده است)، هیئت از انتشار اعلامیه خودداری و گفته اند : «ناگزیریم فعلا اینکار را به تعویق بیندازیم».
ضمنا هیئت اعزامی در ساعت 1515 روز 3 /6 /37 در معیت حاج غلامعلی خرمی یکی از بازاریان آبادان از سینما رکس بازدید کرده اند.
8ـ در جریان مجلس منعقده در مسجد بهبهانیها که نمایندگان آیت اله شریعتمداری شرکت داشته اند، گروهی از جمعیت گفتگوهائی در زمینه انجام اقدامات اخلالگرانه بشرح زیر میکرده اند : «ما چهار هزار نفر هستیم، دو هزار نفر هم که کشته بدهیم شهربانی را اشغال خواهیم کرد».
9ـ در مسجد بهبهانیهای شهر آبادان در جریان برگزاری مجلس مورد بحث یک شعار پارچه ای مضره که در روی آن مطالبی به مضمون زیر نوشته شده، نصب بوده است : فاجعه جانکاه سینما رکس بدست عمال...
انجام گرفت، به مردم داغدیده تسلیت میگوئیم.
قیام خون میخواهد.
شعار مذکور بنحو مقتضی از مسجد برداشته شده است.
10 ـ هیئت اعزامی پس ازخاتمه مجلس مذکور حدود ساعت 1830 از آبادان به خرمشهر عزیمت و در منزل یکی از روحانیون این شهر اقامت نموده اند تا بعدا به قم مراجعت کنند.
ارزیابی خبر : خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده : مراتب به نخست وزیری اعلام گردیده است .
توضیحات سند:
1ـ هیات اعزامی آقای شریعتمداری در تماس تلفنی خود با قم خلاصه ای از یافته های امروز خود را به گوش آقای شریعتمداری رساند.ساواک که این مکالمه را شنود کرد از قول هیات نوشت: «از سینما رکس آبادان دیدن کردیم.
فکر می کنیم تعداد مقتولین دو برابر تعداد اعلام شده باشد.
وضع عجیبی در شهر برقرار است.
امروز در مراسم مسجد بهبهانیهای شهر آبادان شرکت کردیم و دوست محمدی (یکی از نمایندگان اعزامی) سخنرانی جالبی کرد.
در این تماس آیت الله سیدکاظم شریعتمداری چند بار به مخاطب خود تاکید و توصیه کرده که خبرنگارانی را که به آنها مراجعه می کنند متوجه نمایند برای تحقیق به آبادان رفته اند.