نامه سرگشاده
جناب آقاى دادستان شهرستان اصفهان رونوشت جناب آقاى استاندار
متن سند:
نامه سرگشاده
جناب آقاى دادستان شهرستان اصفهان رونوشت جناب آقاى استاندار
داورى و داد نمىبینمت و ز ستم آزاد نمىبینمت
گرچه به مصداق الناس على دین ملوکهم گوش شنوائى در این کشور نیست و دادستانى ... شمائى است ولى در گفتن اثرى است که در نگفتن نیست. قطعا خبر دارید از دو سه سال قبل روز عاشورا دسته باشکوهى تحت عنوان یالثارات الحسین مرکب از طبقات مختلف آقایان علماء، تجار، دکترها فرهنگیان، کارمندان ادارات بازاریان، شرافتمند دانشجویان، دانشآموزان و کارگران مسلمان اصفهان با کمال نظم و ترتیب که به تصدیق هر شخص (بىغرض و مرض) در نوع خود نظیر نداشت از مسجد شاه اصفهان حرکت و به سوى مدرسه چهارباغ1 مىرفت امسال چون در مسجد شاه عصرها روضهخوانى مىشد و اینها نمىخواستند با حرکت دسته جمعى نظم مسجد شاه را بهم بزنند لذا مبدأ را مسجدسید و مقصد را به جاى مدرسه سلطانى که مشغول تعمیر سنگهاى آن هستند مسجد شاه قرار داده آگهى مربوط به تشکیل آن در شهر پخش شد ولى روز قبل از عاشورا شهربانى برخلاف آگهى خود که (دستهها را تا روز 8 محرم قدغن و آن روز آزاد اعلام نموده بود) دست به یک حیله ناجوانمردانهاى زد که اگر بیدارى اهالى محترم بخش دو (بیدآباد) نبود براى همیشه ننگى به دامان اهالى این بخش مىنشست که با هیچ وسیلهاى رفع آن ممکن نبود و داستان چنین بود:
شهربانى چند نفر معلوم الحال نادان را تحریک کرده که چون مردم شرافتمند به عنوان عزادارى جمع شدند به آنها توهین نموده و دعوا راه بیاندازند و شهربانى به عنوان حفظ نظم وارد صحنه شده و با آمادگى قبلى بلوائى راه بیاندازد ولى خوشبختانه قسمت اعظم این نقشه نقش برآب شد و آن دو سه نفر تنها ماندند لذا شهربانى مجبور گشت از قواى نظامى کمک بگیرد ظهر روز عاشورا ده کامیون سرباز مسلح با چند جیپ و 1 نفر پلیس و 3 نفر مأمور سازمان ناامنى در مسجدسید و اطراف آن مستقر شدند مردم از ساعت 4 بعدازظهر طبق دعوتى که به امضاء 17 نفر علماء و دکترها و تجار محترم بود. چند نفر به طرف مسجد سید روى آوردند وقتى که به چنین صحنهاى روبرو شدند با تعجب به یکدیگر مىگفتند مگر این چند سال از تشکیل این دسته چه اتفاقى مىافتاده که امسال براى جلوگیرى آن اینقدر سرباز و پلیس و افسر مأمور شدهاند؟ کمکم مسجد مملو از جمعیت شد و عده زیادى هم در پیادهروهاى خیابان منتظر بودند بلندگو مشغول قرآن خواندن بود افراد زیرک در گوشه و کنار مراقب اوضاع بودند و مىخواستند بفهمند نقشه قواى تجهیز شده چیست تا اینکه خبردار شدند که رئیس شهربانى و سرهنگ صدقى رئیس سازمان امنیت به فرمانده قواى مسلح دستور دادند بگذارید وقتى تمام جمعیت از مسجد بیرون آمد به آنها حمله کنید و در صورت مقاومت از مسلسلهاى دستى هم استفاده کنید این خبر و نظایر آن باعث گردید که گردانندگان دسته از حرکت دسته منصرف و به وسیله تلفن از آمدن آقایان علماء جلوگیرى و یا متفرق کردن جمعیت آرزوى گرفتن را به دل در بخش و سرگرد مروى و بهروز بگذارند زیرا در این مملکت هر کس توانست آدم بکشد و بلوا راه بیاندازد مدال مىگیرد. بیدارى مردم اصفهان در هر موقع در بخشها را از گرفتن مدال محروم کرده بود، این بار هم نشد.
آقاى دادستان ما مردم اصفهان بدینوسیله علیه رئیس شهربانى و رئیس سازمان امنیت اعلام جرم مىکنیم و خلاصه دلایل خود را جهت اطلاع معروض مىدارم. 1ـ به چه علت باید از حرکت دستهاى که آقایان علماء اعلام و دکترها و تجار محترم دعوت آن را امضاء نمودهاند جلوگیرى شود ولى دستههائى که به وسیله شعبان بىمخ و احمدیک پاچه و اصغر غربتى و مژبرى و میرزاکبابىها راه مىافتد آزاد باشند.
2ـ اگر مىخواستید مانع شوند خوب نبود همان روز قبل به جاى چاپ کردن اعلان به امضاى کریم میرخشتى و غیره و تحریک آنها آگهى نمایند که شهربانى از تشکیل دسته روز عاشورا به این علت جلوگیرى مىکند تا مردم تکلیف خود را دانسته باشند. 3ـ چرا مردمى که از مسجد پس از آنکه بلندگو رسما اعلام نمود به عللى از تشکیل دسته خوددارى مىشود خواهشمندیم به منزلهاى خود مراجعت نمائید و مردم مىخواستند به طرف منزلشان بروند ناگهان به آنها حمله کردند و عدهاى را مجروح و مضروب نمودند. 4ـ اگر قصد بلوا نداشتند چرا به جاى اینکه پلیس راهنمائى به وسیله بلندگوى دستى مردم را به داخل مسجد دعوت مىکرد نمىگفتند مردم به خانه خود بروند شهربانى از تشکیل دسته جلوگیرى مىکند تا مردم تکلیف خود را بدانند. ما انتظار داریم دادستان محترم با تمام مشکلاتى که مسلماً در این باره دارند شجاعانه به این موضوع رسیدگى و ثابت کنند که در بین افراد فاسد افراد صالحى هم وجود دارند. کلى روحانیون ورود به ساواک 2 /3 /43 مردم اصفهان
توضیحات سند:
1ـ مدرسه چهارباغ یا مدرسه سلطانى، که آن رامسجد مادرشاه نیز نامیدهاند، از آخرین و زیباترین شاهکارهاى عصر صفوى است که در زمان شاه سلطان حسین آخرین پادشاه صفوى ساخته شده است. وجود درختان چنار کهنسال و جریان نهر فرشادى از میان مدرسه، ترکیب افسون کنندهاى از زیبائى طبیعت و شکوه معمارى پدید آورده است . گنبد مدرسه چهار باغ از لحاظ تناسب معمارى و طرح کاشیکارى پس از گنبد مسجد شیخ لطف الله ، از زیباترین گنبدهاى اصفهان است.
مدرسه چهار باغ از لحاظ بکارگیرى شیوههاى گوناگون هنر کاشیکارى بىنظیر، و نمونهاى از اوج و کمال این هنر در پایان عصر صفوى است.
از بخشهاى دیدنى دیگر این مدرسه مى توان از محراب با شکوه، منبر مرمرى یکپارچه، حجره خاص شاه سلطان حسین و پنجرههاى چوبى آن نام برد.
در ضلع شرقى این مدرسه، محل سکونت مسافران بوده است، و امروز تبدیل به هتل زیبا و با شکوهى به نام مهمانسراى عباسى شده که خود موزهاى از آثار هنرى دورههاى مختلف پس از عصر صفوى است.
منبع:
کتاب
آیتالله حاج آقاحسین خادمی به روایت اسناد ساواک صفحه 99