گزارش
تاریخ سند: 12 بهمن 1333
گزارش
متن سند:
در اثر دستگیری مهندس محمد شرمینی1 عضو موثر و برجسته کمیته مرکزی حزب توده و همچنین دستگیر عده زیادی از اعضاء کمیته ایالتی و کادرهای موثر حزب که در این اواخر انجام شده رعب و وحشتی بی نظیر در بین اعضاء کمیته مرکزی و کادرهای مخفی آنحزب ایجاد و آنها را برای فرار آماده کرده است.یک خبر موثق حاکی است که اعضاء کمیته مرکزی و عده از افسرانی که فرار نموده و مخفی میباشند تهیه خروج از کشور را می بینند گفته میشود که موافقت همسایه شمالی نیز در اینمورد جلب شده است بیشتر از همه اسم خسرو روزبه2 برده میشود حتی بعضیها میگویند نامبرده از کشور خارج شده است همچنین یکی از افسرها باسم دکتر شیرزادگان شکلش را عوض کرده و آماده خروج میباشد.
1ـ بوسیله راههای قاچاق از مرز آستارا و خراسان با پیش بینی های لازم از کشور خارج میشوند.
2ـ با تحصیل پاسپورت بوسیله ایادی مخصوص و خرج مبالغ هنگفتی برای هر پاسپورت.
مامور گزارش دهنده اطلاع میدهد که در خیابان فردوسی روبروی شرکت فرش و پس از سفارت انگلیس آژانسی وجود دارد و صاحب این آژانس واسطه گرفتن پاسپورت بوده و پس از اخذ مبالغی بهر کس که مراجعه میکنند با دستهائیکه در شهربانی دارد پاسپورت تهیه میکند.
برای جلوگیری از فرار این اشخاص مراقبتهای ذیل ضروری بنظر میرسد.
1ـ مراقبت فرودگاه مهرآباد و کنترل شدید مسافرین بطور نامحسوس 2ـ آگاه نمودن شهربانی دایر بطرز تهیه پاسپورت و شناساندن آژانس فوق الذکر 3ـ صدور دستورات لازم بمرز اراک آستارا و خراسان و شناساندن اشخاصی که قصد فرار دارند با ارسال عکس و مشخصات و غیره در صورت تصویب برای ماده (1) و (2) مراتب بشهربانی اعلام گردد که مراقبت کند و همچنین مامورین مخصوص در فرودگاه گذارده شود که با همکاری مامورین گمرک مسافرین را کنترل کند برای ماده (3) نیز دستورات لازم بمرزبانی و ژاندارمری کل کشور نوشته شود.
رئیس دائره تجسس رکن دوم سرهنگ ستاد مبصر آنچه ضرورت دارد اقدام شود.
1 خیلی فوری جریان را به مرزبانی اراک، خراسان و آذربایجان بنویسید 2 بشهربانی محرمانه مستقیم شخصا مفتوح فرمائید 3 در مورد مراقبت فرودگاه نیز بشهربانی ماموریت داده شود راجع به خسرو روزبه تصور نمیرود ایران را ترک کند زیرا او مسئول تشکیل سازمانهائی است اگر هم برود بطور موقت خواهد بود 13 /11 محترما بعرض میرساند 13 /11
توضیحات سند:
1ـ مهندس نادر شرمینی عضو کمیته مرکزی و مسئول سازمان جوانان در سال 1333 دستگیر و پس از اظهار ندامت و تنفر از حزب توده کلیه اطلاعات خود را در اختیار مقامات انتظامی گذارده ،در سال 1339 مورد عفو قرار گرفته و از زندان مرخص گردید (علی زیبایی، کمونیزم در ایران ص 731) برای اطلاع بیشتر به ضمیمه رجوع کنید.2ـ خسرو روزبه (1337 ـ 1294 ش) : وی فرزند ضیاء لشگر بود و در ملایر بدنیا آمد.
تحصیلات ابتدایی را در مدرسه آمریکایی ملایر و تحصیلات متوسطه را در همدان به پایان رساند.
سپس دانشکده افسری را با کسب رتبه نخست به تحصیل پرداخت.
در 1318 به علت درگیری با فرمانده هنگ توپخانه ضدهوایی یکماه و نیم به اهواز تبعید شد.
پس از شهریور 1320 در دانشکده افسری به تدریس پرداخت.
وی از اساتید باسواد دانشکده افسری و مورد توجه رزم آرا رئیس دانشکده بود و در زمینه های ریاضی، فنی و نظامی تالیفاتی دارد.
او در 1322 به حزب توده پیوست.
در بهار 1323 به همراه کامبخش و سرهنگ سیامک سازمان نظامی حزب توده را بنیان گذاشت و عضو هیأت اجرائیه این سازمان شد.
وی تا 1324 در دانشکده افسری تدریس کرد اما در پی قیام افسران خراسان و کشف ارتباط روزبه با آنان مخفی شد.
در زمان پیشه وری به آذربایجان رفت.
پس از سقوط دموکراتها در آذربایجان به شوروی گریخت.
با ریاست رزم آرا به ستاد ارتش، وی افسران فراری را به خدمت فراخواند.
ظاهرا در همین زمان رزم آرا به روزبه وعده هایی داد که او در اوایل 1326 به ایران بازگشت.
روزبه در 17 فروردین 1326 توسط رکن دوم دستگیر شد اما در هفده اردی بهشت همان سال با کمک حسام لنکرانی، ابوالحسن عباسی و صفیه حاتمی از زندان دژبان فرار کردو از سوی دادگاه ارتش غیابا به 15 ماه زندان و اخراج از ارتش محکوم گردید.
او در فروردین 1327 دوباره دستگیر و دادستان ارتش برای وی تقاضای اعدام کرد.
لیکن فشار افکار عمومی و مطبوعات موجب تأثیر در رأی دادگاه شد.
بنابراین محکوم به 185 سال زندان شد و برای مرتبه ای دیگر در آذرماه 1329 به همراه سایر رهبران حزب توده از زندان گریخت و در سازمان اطلاعات حزب توده به فعالیت پرداخت.
پس از کودتای 28 مرداد 1332 روزبه در «ستاد جنگی» حزب توده که به منظور مقابله با کودتا ایجاد شده بود عضو گردید و در این رابطه مدتی کوتاه به همراه سرهنگ علی اکبر چلیپا به میان ایل قشقایی رفت.
پس از دستگیری و خروج آخرین بقایای حزب توده از کشور، روزبه در ترکیب هیئت اجرائیه موقت حزب به فعالیت ادامه داد.
(1335) وی در سال 1337 توسط رژیم شاه اعدام شد.