جناب آقای خوانساری* معاون وزارت امورخارجه
تاریخ سند: 26 مهر 1349
جناب آقای خوانساری* معاون وزارت امورخارجه
متن سند:
شماره: ۴۷۴۳ تاریخ: 26 /7 /1349جناب آقای خوانساری* معاون وزارت امورخارجه
چون در نظر است در تهران و تخت‌جمشید و سایر نقاط کشور در هنگام برگزاری مراسم جشن شاهنشاهی ایران برنامه آتش‌بازی مجللی انجام گردد. خواهشمند است دستور فرمائید تلگرافاً توسط سفارتخانه‌های شاهنشاهی به مؤسسات آلمانی، فرانسوی، ایتالیائی، بلژیکی، ژاپونی که در این امر سابقه و تخصص دارند اطلاع داده شود در صورت تمایل پیشنهادهای خود را همراه با اطلاعات مورد لزوم تا اول دسامبر ۱۹۷۱ ارسال نمایند.
قائم‌مقام رئیس شورای مرکزی جشن شاهنشاهی ایران
رونوشت
دفتر امور خارجی
توضیحات سند:
* پرویز خوانساری فرزند حسین در سال ۱۲۹۳ ش در تهران متولد شد. تحصیلات خود را تا دیپلم متوسطه ادامه داد و به زبان انگلیسی آشنایی داشت. سمت‌هایی منجمله: رئیس اداره حسابداری وزارت کشاورزی، بازرس نخست‌وزیری، رئیس اداره کل بازرسی و محاکمات وزارت کار و تبلیغات، معاون وزارت کار، کفیل وزارت کار، سفیر و نماینده دائم ایران در دفتر بین‌المللی کار در ژنو و... را عهده‌دار بود. ساواک در سند بیوگرافی او آورده است:«نامبرده در زمان تحصیل در دبیرستان صمصامیه اراک معاشرت‌های نابابی داشته و شایع بوده که انحرافات اخلاقی داشته است. در زمان خدمت در وزارت کار و سازمان بیمه‌های اجتماعی راجع به سوء‌استفاده‌های مادی او مطالبی در افواه شایع بوده و دوستان نزدیک نامبرده دکتر اقبال، جمال امامی، سپهبد حاجی علی کیا، سید حسن تقی‌زاده می‌باشند. در سیاست طرفدار غرب (انگلستان) و فردی شاهدوست می‌باشد.» پرویز خوانساری از افرادی بود که در سال‌های ۱۳۲۰ با انگلیسی‌ها رابطه داشت، و از جوانی به مشاغل عالی (معاون وزیر کار در کابینه رزم‌آرا) رسید و در پیری از نخبگان ساواک شد. او فردی استثنایی از نظر هوش و زرنگی بود و تمام استعداد خود را در راه‌بند و بست به منظور پول‌سازی به کار گرفت و لذا جزء اطرافیان اشرف بود. فردوست در خاطرات خود ماجرای اولین ملاقاتش با خوانساری را چنین بیان می‌کند:
«وقتی وارد شدم اشرف با خوانساری تنها بود و به او گفت "ایشان را می‌شناسی" خوانساری که مرا ندیده بود گفت: بجا نمی‌آورم! همین‌که اشرف نام مرا برد، بلند شد و احترام بجای آورد و مرا بغل کرد. اشرف که خیلی رک بود در حضور خوانساری به من گفت: خوانساری نوکر انگلیسی‌هاست! بعدها که قائم‌مقام ساواک بودم، روزی نصیری مرا به اتاقش خواست. دیدم که خوانساری هم آنجاست، نصیری گفت: اگر تصویب نمایند او را سرپرست کل دانشجویان در سطح اروپا نمائیم و چون تعیین مشاغل با شماست، تائید شما لازم است! گفتم: به ایشان ارادت دارم و در هوش و ذکاوت و کاردانی و مثبت بودن ایشان تردید نیست و بهترین انتخاب است! نصیری و خوانساری هر دو خیلی تشکر کردند و بدین ترتیب پرویز خوانساری از طرف ساواک مسئول امور دانشجویان در اروپا شد. زمانی که اردشیر زاهدی در کابینه هویدا وزیر خارجه شد، به کمک اشرف، خوانساری جانشین او شد و در واقع وزارت خارجه را او اداره می‌کرد نه زاهدی.»
- اسناد ساواک، پرونده‌های انفرادی
- ظهور و سقوط پهلوی، جلد یک، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های سیاسی، نشر اطلاعات، ص ص ۴۷۲ و ۴۷۱