تاریخ سند: 18 آبان 1342
موضوع : اظهارات نظر درباره اعدام طیب و حاج اسمعیل رضائی1
متن سند:
شماره : 18086/ س ت
در ساعت 1700 روز شنبه 11 /8 /42 چند نفر باسامی حاج گیوه چیان ـ
حاج محمد علی کاشی صاحب مغازه چلوکبابی واقع در چهار راه گمرک شاهپور
ـ حاج حسین ریاحی نژاد متصدی گرمابه نور واقع در خیابان شاهپور نرسیده
بچهار راه گمرک ـ علی تکاور ماشین دار در مغازه پخش محصولات داداش زاده
واقع در چهارراه گمرک
شاهپور متعلق بحاجی گیوه
چیان تجمع نموده و درباره
موضوع تیرباران طیب و
حاج اسمعیل بحث
میکردند.
حاجی گیوه چیان
میگفت ورق برگشت دیگر
نمیتوان هیچگونه اظهار نظر
کرد و بلافاصله رو کرد بیکی
از کارگران خود که عکس
اعلیحضرت را آورده و فورا
به پشت شیشه دکان نصب
کن که این کار فورا عملی
شد و نصب عکس وسیله
حاج محمد علی کاشی و
حسن ریاحی نژاد در
چلوکبابی و حمام نیز در همانروز عمل شد در موقعیکه نامبردگان جمع بودند
علی تکاور اظهار میدارد (با حالت گریه) بجان سیدالشهدا قسم من اگر سرپرست
چند صغیر نبودم میرفتم و میگفتم که مرا بجای طیب اعدام کنند زیرا او یکنفر بود
و هزار نفر از قِبَل او نان میخوردند.
نظریه ـ نامبردگان از افرادی هستند که با روحانیون همکاری داشته و
اطلاعیه های زیادی از آنها رسیده ولی با اقدام دولت مبنی بر اعدام طیب و حاج
اسمعیل نظریه خود را برگردانده و مرعوب شده اند.
توضیحات سند:
1ـ شهید حاج اسماعیل رضایی
فرزند لطف اللّه در سال 1304
در تهران متولد شد و از همان
دوران نوجوانی به شغل
بارفروشی در میدان میوه و
تره بار تهران روی آورد.
وی
پس از حادثه خونین 15 خرداد
سال 1342 در مرداد همان سال
در پاساژ نیمه کاره اش در میدان
شوش تهران دستگیر و به جرم
«ایجاد بلوا و تحریک اهالی به
جنگ و قتال با یکدیگر علیه
سلطنت مشروطه ایران» در
دادگاه بدوی و تجدید نظر به
اعدام محکوم شد.
حکم اعدام
او به همراه شهید طیب حاج
رضایی در ساعت شش و هفت
دقیقه بامداد و با شلیک شش
گلوله و یک تیر خلاص به اجرا
گذاشته شد و در سن 38 سالگی
به شهادت رسید.
او مقلد امام
خمینی بود و در رسیدگی به
خانواده های بی سرپرست نهایت
تلاش را نمود.
در ساخت
مسجدی در محله بیسیم نجف
آباد تهران همت گماشت و
بسیاری از مساجد به واسطه
مساعدت و همراهی او فرش
شده بود.
او یکی از عناصر
اصلی پخش اعلامیه های
حضرت امام در سطح تهران بود
و در سازمان دادن هیئت های
مذهبی در روزهای تاسوعا و
عاشورای آن سال نقش مؤثری
داشت.
وی در سال 1339 به
حج مشرف گردید.
رفاقت او با
مرحوم طیب به بیش از بیست
سال قبل باز می گشت.
ر.ک : روزنامه جمهوری
اسلامی، 10 آبان 1369، ص 2
روزنامه اطلاعات، 11 آبان
1370، ص 6
منبع:
کتاب
قیام 15 خرداد به روایت اسناد ساواک - جلد 4 صفحه 189