متن سند:
شاهنده، عباس روزنامه نگار متولد : سال 1292، تهران ساکن : تهران × پدرش مرحوم صفاءالسلطان «احمد» شاهنده و نوه مرحوم میرزا حسن وزیر می باشد، پدر وی از محترمین شهر آشتیان و متعلق به یک فامیل قدیمی بوده است که در جنگ های مشروطه خواهان با مستبدین در رأس یک دسته از مجاهدین، در تصرف تهران و غلبه بر قوای محمد علی شاه شرکت داشت.مرحوم صفاءالسلطان در عین حال که مردی رزمی بود درویشی سرسپرده و پاکباز و شهرت وی به حسن خلق معروف خاص و عام بود.
او تا آخر عمر با سمت مدیر کل اداری در وزارت پست و تلگراف و تلفن انجام وظیفه می نمود.
× شاهنده در دیماه سال 1315 با دوشیزه ملیحه خردمند فرزند مرحوم منشورالسلطان گروسی ازدواج نمود و ثمره این ازدواج پنج پسر به نام های بهمن، بهروز، بهرام، بهزاد، بهنام و یک دختر بنام بهناز است که اکنون سه تن از آنان از دانشگاههای لندن، مک گیل، کانادا و علوم دانشگاه ملی فارغ التحصیل شده و سه تن دیگر در دانشگاه های سات همپتون انگلستان.
پهلوی شیراز و ادبیات تهران مشغول هستند.
× وی تحصیلات ابتدایی را در دبستان دولتی خاقانی و دوره متوسطه را در دبیرستان شرف به پایان رسانیده و به سال 1320 شمسی ضمن انجام خدمت معلمی در آموزشگاههای پایتخت دوره دانشسرای تربیت بدنی را با موفقیت تمام نموده و در هنگام انجام خدمت مقدس سربازی نیز به گذرانیدن دوره سوم آموزشگاه مهندسی مکانیک هوائی توفیق یافته و با اخذ دیپلم و نشان مخصوص مکانیسین هواپیمائی از نیروی شاهنشاهی نائل آمده، و همچنین او دوره چهار ساله روزنامه نگاری دانشکده حقوق تهران را با درجه ممتاز تمام کرده است و در رشته روزنامه نگاری با اخذ لیسانس نائل آمده.
× او در اردیبهشت سال 1321 به تأسیس روزنامه سیاسی فرمان همت گماشت و این روزنامه که تا تاریخ بیستم آذرماه، 1350 پنج هزار و هفتصد و چهارده شماره از آن منتشر شده اکنون به شکل یومیه در تهران منتشر می شود و در ادوار مختلف پنجاه و هفت مرتبه از طرف دولتهای وقت توقیف گردیده ـ 5 مرتبه دفتر فرمان به غارت رفته است و سه مرتبه مدیر فرمان را به مناسبت مقالات تندی که نوشته است توقیف نموده و یکبار هم بر حسب شکایت مرحوم آسید ضیاءالدین طباطبائی مدیر فرمان در دادگاه که ریاستش آقای شریفی اقدس بود حضور پیدا کرد و پس از 25 روز که شخصا در دادگاه صحبت نمود وکیل آقای آسید ضیاءالدین مرحوم سرمد اجبارا شکایت خود را پس گرفت.
ایشان در اسفند سال 1324 از وزارت فرهنگ به نخست وزیری منتقل و بلافاصله برای تمشیت امور گیلان که هر آن بیم جدا شدن آن از دامن مام میهن می رفت با سمت بازرس مخصوص نخست وزیر مأموریت یافت، وی در این مأموریت لیاقت و وطن پرستی و در عین حال تدبیر خود را نشان داد ـ او از اعضاء مؤسس حزب دموکرات ایران بوده که رهبری آنرا مرحوم قوام السلطنه به عهده داشته و در دفع غائله آذربایجان نقشی مؤثر داشته است ـ وی که هم اکنون عضو هیئت اجرائیه حزب ایران نوین1 می باشد در انتخابات اخیر انجمن شهرستان شمیرانات با 47204 رأی از مجموع 47496 رأی به نمایندگی دومین دوره انجمن شهرستان شمیرانات انتخاب شده و هم اکنون نایب رئیس انجمن استان مرکزی است ـ او در دوره 21 قانونگذاری مجلس شورای ملی از بیجار گروس با هفده هزار رأی به نمایندگی مجلس شورای ملی انتخاب گردید.
× شاهنده از بنیانگذاران حزب ملیون بوده و مدتها عضویت کمیته مرکزی آن حزب را به عهده داشته است و اولین سندیکای کارگری ایران که برای مبارزه با سندیکای کارگران حزب توده در سال 1325 به اسم «اسکی» سندیکای کارگران ایران به وجود آمد با تلاش شبانه روزی او نضج گرفت و بیشتر از یکسال به سمت دبیر کل در این سندیکا به انجام وظایف خود اشتغال داشته است.
× شاهنده در سال 1326 با سمت مدیر کلی به شهرداری تهران منتقل و در سالهائی که در شهرداری تهران انجام وظیفه می کرد به ترتیب مدیریت کل خواربار ـ مدیر کل بازرسی ـ مدیر کل آتش نشانی و مدیریت امور شهر را به عهده داشت و زمانی کوتاه نیز کفالت شهرداری تهران را تصدی نموده است، از بزرگترین آثار او در شهرداری تهران می توان از تخریب کوره های جنوب تهران، که تا وسط شهر آمده بود و راندن کارخانجات و کارگاههای مزاحم بهداشت عمومی از داخل شهر و حومه، و انجام یک سلسله اقدامات اساسی به منظور کوتاه کردن دست واسطه و دلالان از ارزاق عمومی برای اولین مرتبه از ایجاد میدان بزرگ برای عرضه خواربار شهر یاد نمود.
× وی به کشورهای آمریکا ـ انگلستان ـ آلمان ـ سویس ـ فرانسه ـ ایتالیاـ اسرائیل ـ عراق ـ پاکستان ـ هندوستان ـ اردن هاشمی ـ لبنان ـ یونان ـ اطریش ـ دانمارک ـ نروژ ـ سوئد ـ هلند ـ بلژیک ـ کاناداـ ژاپن ـ چین ملی ـ فیلیپین ـ ترکیه سفر نموده و خاطرات خود را در این سفرها به رشته تحریر در آورده است که اکثر آنها در روزنامه سیاسی فرمان منتشر شده و بعضی از آن خاطرات به شکل کتابهای جداگانه نشر یافته و سه کتاب او به زبانهای آلمانی، انگلیسی و عبری ترجمه گردیده است.
× وی عضو افتخاری انجمن مطبوعات شهر لندن است و همچنین اولین روزنامه نگار ایرانی می باشد که انجمن بین المللی، مطبوعات جهان آزاد او را به عضویت خود پذیرفت و نزدیک به سه سال دبیر انجمن مطبوعات ملی ایران بوده است.
× از طرف روزنامه فرمان در مسافرتهای شاهنشاه آریامهر به کشورهای مختلف شماره های مخصوص به زبانهای مختلف چاپ گردیده که از جمله می توان از شماره هائی که به زبان های انگلیسی برای کشورهای انگلیس، هندوستان و پاکستان به زبان ژاپنی، به زبان عربی برای کشورهای اردن هاشمی، لبنان، عربستان سعودی ـ به زبانهای فرانسه برای کشورهای بلژیک و فرانسه ـ به زبان چینی برای کشور چین ـ به زبان ترکی برای کشور ترکیه ـ به زبان ایتالیائی برای کشور ایتالیا ـ به زبان آلمانی برای کشور آلمان نام برد.
× شاهنده صاحب نشانهائی به شرح ذیل است.
1ـ نشان آذر آبادگان به یاد بود نجات آذربایجان.
2ـ نشان رستاخیز از درجه یکم از اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی .
3ـ نشان تاج از درجه پنجم از اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی .
4ـ نشان سپاس ورزشی از درجه دوم از اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی .
5ـ نشان خدمت از اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی .
6ـ نشان درجه یک پیش آهنگی از سازمان کل پیش آهنگی .
7ـ نشان خدمت شیروخورشید از سازمان شیرو خورشید سرخ ایران.
8ـ نشان درجه اول علمی از شورای ملی عالی فرهنگ .
9ـ نشان درجه دوم اصلاحات ارضی از اعلیحضرت همایون محمدرضا شاه پهلوی .
10ـ نشان کماندو دو نوردوسن سیلوستر از عالیجناب پاپ اعظم ژان بیست و سوم.
11ـ نشان کوکب الارونی درجه سوم از اعلیحضرت ملک حسین پادشاه اردن هاشمی.
12ـ نشان خورشید تابان درجه سوم از ژنرالیسم چیانکای چک رئیس جمهوری چین ملی.
13ـ نشان کماندور من و سام الارزالوطنی از درجه سوم از حضرت رئیس جمهوری لبنان.
14ـ نشان تاج بودوئن از درجه چهارم از اعلیحضرت بودوئن پادشاه بلژیک.
15ـ نشان ناسو از درجه شوالیه از علیاحضرت ژولیانا ملکه هلند.
16ـ نشان گنج مقدس از درجه چهارم از اعلیحضرت هیروهیتو پادشاه ژاپن.
17ـ نشان صلیب لیاقت از درجه چهارم از حضرت پروفسور هویس رئیس جمهوری آلمان غربی.
18ـ نشان لیاقت جمهوری از نوع شوالیه از حضرت دکتر گرونکی رئیس جمهوری ایتالیا.
19ـ نشان فیل سلطان از درجه پنجم از اعلیحضرت فردریک پادشاه دانمارک.
20ـ نشان یادبود جشنهای تاجگذاری شاهنشاه آریامهر و علیاحضرت شهبانو.
21ـ نشان یادبود جشنهای دوهزار و پانصدمین سال بنیانگذاری شاهنشاهی ایران.
× شاهنده را فامیلش پدری1 ایده آل، دوستانش رفیقی پاکباز، همکارانش خبرنگاری بصیر و روزنامه نگاری منصف، موکلینش سرپرستی مورد اعتماد و دلسوز و بالاخره رقبایش وی را مردی لجوج و سرسخت می دانند.
توضیحات سند:
1ـ در اواخر آذر ماه سال 1342، حسنعلی منصور تشکیل حزب جدیدی را به نام ایران نوین اعلام کرد و عده ای از مقامات دولتی و نمایندگان مجلس را به عنوان اعضای حزب معرفی نمود.قائم مقام حزب، امیرعباس هویدا عضو هیئت مدیره شرکت ملی نفت بود که بعدا جای خود را به عطاءاله خسروانی وزیر کار کابینه علم داد.
اکثریت نمایندگان مجلس نیز با اشاره شاه به حزب جدیدالتأسیس پیوستند و منصور در مصاحبه ای (با محمود طلوعی) اواخر بهمن ماه 1342 رسما آمادگی خود را برای احراز نخست وزیری اعلام داشت بعد از منصور نوبت هویدا رسید.
در اوایل حکومت هویدا، خسروانی از هویدا تمکین نمی کرد و هویدا نه تنها بر هیئت دولت بلکه بر حزب اکثریت هم تسلط نداشت هویدا سرانجام با تمهید مقدماتی توانست موقعیت خسروانی را متزلزل کند و کاندیدای مورد نظر خود، دکتر منوچهر کلالی را به مقام دبیر کلی حزب تعیین نماید.
کلالی حزب ایران نوین را به صورت احزاب چپ به تشکیلات منظمی تبدیل کرد و شعباتی در سراسر کشور ایجاد کرد.
گسترش تشکیلات حزب ایران نوین به کانون قدرت مستقلی تبدیل شده، کم کم خود شاه را به وحشت انداخت و تشکیل یک کنفرانس بزرگ حزبی در آذربایجان که ضمن استقبالی شاهانه از کلالی به عمل آمد به برکناری وی از دبیرکلی حزب انجامید.
خود هویدا بعد از برکناری کلالی، دبیرکلی حزب ایران نوین را به عهده گرفت تا، با تشکیل یک کنگره بزرگ حزبی در دیماه سال 1353 و دعوت از نمایندگان احزاب بزرگ جهان به این کنگره به اجرای نقشه ای که علم برای نابود ساختن حزب ایران نوین کشیده بود کمک کند.
در این کنگره هویدا که دهمین سال نخست وزیری خود را به پایان رسانده بود و تصور می کرد جای پایش محکم شده است، مغرورانه گفت که در انتخابات آینده حتی یکی از کاندیداهای حزب رقیب (حزب مردم) را هم به مجلس راه نخواهیم داد.
نمایندگان حزب مردم در مجلس که همه از عوامل علم بودند شکایت نزد او بردند و علم سرانجام زهر خود را ریخت و فکر تشکیل حزب واحد رستاخیز را نخستین بار او به شاه تلقین نمود.
شاه کمتر از دو ماه پس از تشکیل کنگره بزرگ حزب ایران نوین در استادیوم سرپوشیده آریامهر (آزادی فعلی) تصمیم خود را درباره انحلال احزاب ایران نوین، مردم و پان ایرانیست و تشکیل حزب واحد رستاخیز اعلام داشت.
بازیگران عصر پهلوی، محمود طلوعی، ج 1، ص 20 ـ 519.
1ـ دیدگاه ساواک در رابطه با فردی کلاش و کلاهبردار که در گزارشات خود ساواک هم آمده است نشان از حمایت این سازمان از افراد فاسد در راستای اهداف نظام شاهنشاهی دارد.