گزارش
تاریخ سند: 30 تیر 1347
گزارش
متن سند:
از : 321 محترما بولتن ویژه در مورد تشکیلات فراماسونری در ایران تهیه و از عرض می گذرد تا در صورت تصویب به دفتر ویژه اطلاعات ارسال شود.ارسال شود.
در اجرای اوامر بولتن ویژه تهیه شده درباره تشکیلات فراماسونری در تاریخ 9 /5 /47 به دفتر ویژه اطلاعات ارسال گردد.
فهرست مندرجات ردیف شرح صفحه 1سازمان3 الی 9 2قدرت و امکانات 9 و 10 3روابط.
تبلیغات و انتشارات 10 و 11 4میزان نفوذ 11 5تحولات اخیر11 الی 13 هدف : به موجب قانون اساسی لژ شرق اعظم «گرانداوریان» فرانسه هدف تشکیلات فراماسونری بر شالوده نوع دوستی.
فیلسوفی و طلب ترقی بنا شده مقصودش جستجوی حقیقت.
تهذیب اخلاقی و به کار بردن همبستگی کارش اصلاح امور مالی و معنوی و تکمیل قوای عقلیه و مدنی عالم انسانیت شیوه اش بردباری نسبت به یکدیگر.
حفظ شرف خود و سایرین.
آزادی مطلق وجدان و عقیده بوده و شعارش آزادی.
برابری و برادری می باشد.
بدین لحاظ است که اعضا این تشکیلات به یکدیگر برادر خطاب و خود را ملزم به حمایت و جانبداری از هم مسلکان خویش می دانند.
وضعیت کنونی تشکیلات فراماسونری در ایران : 1ـ سازمان : در حال حاضر پنج طریقت فراماسونری در ایران به شرح زیر عملاً فعالیت می نمایند : الف ـ لژهای وابسته به لژ بزرگ اسکاتلند (انگلستان): (1) ـ لژ اعظم ناحیه ایران (ل.
ا.
ن.
ا) پس از افزایش لژهای وابسته به گراند لژ اسکاتلند در ایران و مسافرت لرد پروس (یکی از وزراء قدیم انگلستان و استاد لژ بزرگ اسکاتلند) در سال 44 به ایران موضوع تشکیل لژ اعظم ناحیه ایران مورد تصویب مقامات گراند لژ اسکاتلند واقع و جلسات این لژ که تحت عنوان (جلسه ارتباطیه ل.
ا.
ن.
ا) نامیده می شود در هر سال چهار مرتبه (خرداد ـ شهریور ـ آذر ـ اسفند) تشکیل می گردد.
وظیفه لژ مزبور اداره و نظارت بر کلیه لژهای وابسته به گراند لژ اسکاتلند در ایران بوده و هرگونه تصمیمی که درباره فعالیت و طرز کار لژها لازم باشد توسط نامبردگان مشروحه زیر که اعضاء شورای لژ به شمار می آیند اتخاذ می گردد : الف) کریستوفرایزک فری ـ استاد و ناظر اعظم لژ ناحیه ایران ب) مهندس حسین شقاقی ـ قائم مقام و استاد لژ اعظم ناحیه ایران پ) ژرژاوانسف ـ استاد و ناظر لژ اعظم ناحیه ایران در خوزستان ت) صالح چیتایات ـ سرپرست دوم لژ اعظم ناحیه ایران ث) فتح اله فرود ـ دبیر لژ اعظم ناحیه ایران ج) مهندس علی اصغر بختیار ـ نگهبان داخلی و شمشیردار لژ اعظم ناحیه ایران (2) ـ لژ لایت این ایران (روشنایی در ایران که به زبان انگلیسی کار می کند) شماره 1191 اس.
سی تأسیس فوریه 1919 ـ دبیرجان واگهورن.
تعداد تقریبی اعضا 120 نفر ـ محل تشکیل جلسات کلیسای مسیحیان واقع در خیابان قوام السلطنه (3) ـ لژ تهران.
شماره 1541 ق.
اس.
تأسیس آوریل 1958 استاد مصطفی عامری.
تعداد تقریبی اعضا 230 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن رازی واقع در خیابان شاهرضا بن بست انوشیروان دادگر پلاک 66.
(4) ـ لژ کورش.
شماره 1574 ق.
اس.
اسکاتلند.
تأسیس دسامبر 1960 استاد سیدحسن مصطفوی نائینی.
تعداد تقریبی اعضا تقریب 160 نفر.
محل تشکیل جلسات انجمن رازی (5) ـ لژ خیام.
شماره 1585 ق.
اس.
اسکاتلند.
تأسیس 1961 مسئول دکتر مرتضی رسا.
تعداد اعضا بطور تقریبی 70 نفر محل تشکیل جلسات انجمن رازی.
(6) ـ لژ آریا.
شماره 1622 اس.
تهران.
تأسیس اکتبر 1966 استاد محمد مجلسی.
تعداد تقریبی اعضا 60 نفر.
محل تشکیل جلسات انجمن رازی.
(7) ـ لژ ژاندارک.
شماره 1608 ق.
اس.
اسکاتلند.
تأسیس مه 1967 استاد دکتر مهدی میرزا حسابی.
تعداد تقریبی اعضا 30 نفر محل تشکیل جلسات انجمن رازی (8) ـ لژ نور.
شماره 1631 ق.
اس.
اسکاتلند.
تأسیس ژوئن 1967 استاد دکتر سید حسن امامی.
تعداد تقریبی اعضا 30 نفر محل تشکیل جلسات انجمن رازی (9) ـ لژ اهواز.
شماره 1627 ق.
اس.
تهران.
تأسیس ژوئن 1967 استاد علی اصغر ادیب محمدی.
تعداد تقریبی اعضا 20 نفر محل تشکیل جلسات انجمن رازی (10) ـ لژ خوزستان.
شماره 1623 مسئول نصراللّه آذری.
تعداد تقریبی اعضا 20 نفر محل تشکیل جلسات اهواز.
(11) ـ لژ اصفهان.
شماره 1610 مسئول دکتر محمدرضا برومند.
تعداد تقریبی اعضا 15 نفر.
محل تشکیل جلسات اصفهان.
ضمنا جلسات لژهای فوق الذکر در پوشش انجمن طرفداران حکیم ذکریای رازی تشکیل و اخیرا نیز شعبه این انجمن تحت همین نام جهت پوشش جلسات لژ خوزستان در اهواز تأسیس و آغاز به کار نموده است.
ب ـ لژهای وابسته به گرانداوریان (شرق اعظم) فرانسه : (1) لژ بزرگ ناحیه ایران.
به مسئولیت دکتر سعید مالک ـ تعداد تقریبی اعضا 45 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا (واقع در خیابان بهارستان شماره 410) (2) ـ لژ مولوی.
شماره 49 ـ مسئول سیدابوالحسن شاهق ـ تعداد تقریبی اعضاء 120 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا.
(3) لژ ابوعلی سینا (ابن سینا) مسئول داوید دانیال کارمند سفارت انگلیس ـ تعداد تقریبی اعضاء 60 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا.
(4) لژ سعدی.
شماره 66 ـ دبیر ابراهیم امامی خوئی ـ تعداد تقریبی اعضاء 40 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا (5) ـ لژ کسری.
شماره 102 ـ استاد غلامحسین امیری قره گوزلو.
تعداد تقریبی اعضا 30 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا.
(6) ـ لژ مزدا.
شماره 79 ـ استاد رضا رزم آرا ـ تعداد تقریبی اعضا 30 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا.
(7) ـ لژ فروغی.
شماره 67 ـ مسئول دکتر رضا فلاح ـ تعداد تقریبی اعضاء 15 نفر ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا.
(8) ـ لژ لافرانس ـ مسئول مهندس علی معینی ـ محل تشکیل جلسات انجمن ابوعلی سینا (9) ـ لژ شمس تبریزی.
مسئول اصفهانی زاده ـ تعداد تقریبی اعضاء 35 نفر ـ محل تشکیل جلسات تبریز.
(10) ـ لژ حافظ ـ به مسئولیت محمد نادری ـ تعداد تقریبی اعضاء 15 نفر محل تشکیل جلسات شیراز.
ضمنا در تاریخ 25 /2 /47 جلسه ای با شرکت حدود 40 نفر در منزل سرلشکر بازنشسته محمود میرجلالی (سناتور) تشکیل که در این جلسه اساسنامه انجمن طرفداران خواجه نصیر طوسی.
غزالی.
ابوریحان بیرونی و سنائی (پوششی است برای لژهای فراماسونری درجات بالا) تدوین و تاکنون فقط انجمن طرفداران خواجه نصیر طوسی به ثبت رسیده و اعضاء هیئت مدیره آن به شرح زیر انتخاب گردیده اند : (1)ـ سرلشکر بازنشسته محمود میر جلالی (سناتور) ـ رئیس انجمن (2)ـ دکتر محمود ضیایی نماینده مجلس شورای ملی ـ خزانه دار (3)ـ دکتر محمود هومن استاد دانشسرای عالی ـ دبیر (4)ـ دکتر ناصر یگانه وزیر مشاور ـ عضو (5)ـ دکتر منوچهر تسلیمی معاون وزیر اطلاعات ـ عضو پ ـ لژ ایران چاپیتر شماره 410 وابسته به فراماسونری امریکا : اولین جلسه این لژ در سال 1962 در محل کلوپ امریکاییان تشکیل گردیده تعداد تقریبی اعضاء این لژ حدود 70 نفر بوده و به موجب دستور مقامات امنیت سفارت امریکا اعضاء این لژ از شرکت و عضویت در لژهای فراماسونری فرانسه.
آلمان و انگلستان محروم می باشند.
ت ـ لژهای وابسته به گراند لژ آلمان : لژهای فراماسونری وابسته به گراند لژ آلمان که به علت رعایت حداکثر احتیاطات حفاظتی به لژهای بسته معروف می باشند عبارتند از : 1) ـ لژ ستاره سحر ـ مسئول مهندس جعفر شریف امامی 2) ـ لژ ناهید ـ مسئول دکتر علی امیر حکمت 3) لژ تابنده ـ مسئول دکتر علی امیر حکمت ضمنا محل تشکیل جلسات لژهای موصوف در منزل دکتر علی امیر حکمت می باشد.
ت ـ لژهای مستقل ایران (مهر ـ آفتاب ـ صفا ـ وفا) : این لژها در بدو امر به گراند لژ آلمان وابستگی داشته و سه سال قبل استقلال خویش را اعلام و با اینکه این استقلال ابتدا مورد موافقت گراند لژ مذکور قرار گرفت لیکن با مذاکراتی که مهندس جعفر شریف امامی ـ دکتر علی امیر حکمت ـ اشرف احمدی ـ ابوالحسن معدل با گراند لژ آلمان به عمل آوردند کماکان وابستگی خویش را به گراند لژ آلمان اعلام و در نتیجه به این دلیل که موافقتنامه مذکور خلاف قوانین فراماسونری جهانی تشخیص داده می شد لذا لژهای چهارگانه فوق الذکر از نظر مقررات ماسونی غیر قانونی اعلام و به لژهای غیر منظم مشهور گردیده اند.
به طوری که علاوه بر قطع ارتباطات معمولی و حذف نام این چهار لژ از اساسنامه های فراماسونری جهانی ملاقاتهای خصوصی ماسونهای جهانی نیز با اعضاء لژهای چهارگانه قطع گردید.
ضمنا لژهای مورد بحث که در حال حاضر جلسات خود را در محل انجمن اخوت واقع در خیابان فردوسی تشکیل می دهند دارای موقعیت به شرح زیر می باشند : (1) ـ لژ مهر ـ دبیر سیدحسن تقی زاده ـ تعداد تقریبی اعضاء 42 نفر (2) ـ لژ آفتاب ـ دبیر محمدتقی اسکندانی ـ تعداد تقریبی اعضاء 30 نفر (3) ـ لژ صفا ـ دبیر عبداللّه انتظام ـ تعداد تقریبی اعضاء 35 نفر (4) ـ لژ وفا ـ دبیر نصراللّه (مختارالملک) صبا تعداد تقریبی اعضاء 53 نفر 2ـ قدرت و امکانات : الف ـ قدرت نفری : تعداد اعضای لژهای مختلفه تشکیلات فراماسونری در ایران حدود 1200 نفر می باشد که از این عده در حال حاضر 22 نفر نماینده مجلس شورای ملی ـ 17 نفر سناتور ـ 7 نفر از هیئت وزراء به شرح پیوست و بقیه از شخصیتهای مؤثر و متنفذ مملکتی بوده که برخی از آنان به درجه استاد اعظم که از سمت های ممتاز این تشکیلات می باشد ارتقاء یافته و سایرین در درجات : درجه 1 (کارآموز) درجه 2 (کاریار) درجه 3 (استاد) انجام وظیفه می نمایند.
ضمنا هر استاد مدت یک سال استاد اکتیولژ بوده و پس از یکسال بنابر فعالیتی که از خود نشان دهد به سمت استاد پیشین که دارای درجه ممتازی می باشد برگزیده می گردد.
ب ـ قدرت مالی : وضع مالی تشکیلات فراماسونری در ایران که بودجه آن از طریق اخذ حق عضویت از اعضاء (مبلغ پرداختی هر عضو حداقل پنجهزار ریال در سال می باشد) صورت می گیرد بسیار خوب بوده و در برخی از جلسات منعقده به منظور رفع احتیاجات خود مبالغ هفتگی جمع آوری می گردد به طوری که اخیرا به منظور دعوت از عده ای از ماسونهای جهانی قریب پنج میلیون ریال از اعضاء اخذ گردیده است.
3ـ روابط تبلیغات و انتشارات : ماسونهای ایرانی با ماسونهای جهانی (انگلستان.
فرانسه.
آلمان) با یکدیگر ارتباط داشته و اخبار لژهای تابعه طی بولتنهای مخصوصی که با علامت xx (پرگاروگونیا) مربوط به بناها مشخص می باشد جهت لژهای مادر (گراند لژ اسکاتلند ـ گرانداوریان فرانسه ـ گراند لژ آلمان) ارسال می گردد.
4ـ میزان نفوذ : وجود ماسونهای متنفذ و موثر و نیز وابستگی برخی از جمعیتها مانند : کلوپ روتاری ـ باشگاه لاینز و دانیر کلوپ به فراماسونها موجب گردیده تا این تشکیلات از نفوذ قابل توجهی در شئون مختلف مملکتی برخوردار باشد.
5ـ تحولات اخیر : گفته می شود که پس از انشعاب در لژهای فراماسونری آلمان و استقلال چهار لژ (مهر ـ آفتاب ـ صفا ـ وفا) تحت عنوان لژ مستقل ملی ایران عبداللّه انتظام دبیر لژ صفا به نمایندگی از طرف لژهای چهارگانه به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر شرفیاب و استدعا می نماید سایر لژهای موجود در ایران که وابستگی به فراماسونری جهانی دارند از این اقدام تبعیت نموده و بدون هیچگونه وابستگی خارجی لژی تحت عنوان «لژ بزرگ ملی ایران» تأسیس گردد که بنا به اظهار بعضی از ماسونهای مطلع این تقاضا مورد تأیید معظم له واقع امر و مقرر می فرمایند تا از بین نمایندگان لژهای مادر که به پیشگاه مبارک اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر معرفی گردیده اند مهندس جعفر شریف امامی به سرپرستی لژ بزرگ ملی ایران برگزیده شود.
پس از صدور اوامر جهان مطاع اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر جلساتی مرکب از دکتر سعید مالک ـ کریستوفرایرک فری و مهندس جعفر شریف امامی (به ترتیب نمایندگان لژهای وابسته به فرانسه.
اسکاتلند و آلمان) تشکیل و از آنجا که این لژها از نظر قواعد و قوانین فراماسونری جهانی نمی توانند بدون نظر مراکز جهانی خویش هیچ گونه تصمیمی اتخاذ نمایند بدین لحاظ تصمیم گرفته می شود که هر یک از آنها جداگانه در این مورد با مراکز ماسونی مربوط به خود مکاتبه نمایند لیکن با توجه به قرار داد منعقده در سال 9192 بین فراماسونهای فرانسوی.
انگلیسی و آلمانی (به موجب این قرارداد لژهایی می توانند به فراماسونری جهانی وابسته باشند که برتری و سیادت آن را قبول داشته و از گراند لژهای موصوف فرمان تأسیس گرفته باشند) تاکنون استقلال این لژها در ایران مورد موافقت مراکز ماسونی جهانی قرار نگرفته است.
از طرفی چون اوامر اعلیحضرت همایون شاهنشاه آریامهر به منظور استقلال لژهای ایرانی و عدم وابستگی های خارجی شرفصدور یافته بود لذا کارگردانان لژهای مزبور در ایران بین خود توافق نمودند که به جای جدا شدن از لژهای جهانی لژی تحت عنوان «گراند لژ ایران» تشکیل و یکی از استادان اعظم ماسونی ایرانی را به سمت استاد اعظم این گراند لژ انتخاب نمایند لیکن تاکنون نیز این موضوع مورد موافقت مراکز ماسونی جهانی قرار نگرفته و این سه گراند لژ کریستوفرایزک فری تبعه انگلستان را به سمت و مقام (استاد اعظم) که از طرف سازمان فراماسونری اسکاتلند تعیین گردیده به رسمیت شناخته و هیچ گونه تغییری در این انتصاب نداده اند از طرفی اکنون که موضوع تشکیل لژ بزرگ ملی ایران پیش آمده موضوع الحاق لژهای چهارگانه (مهر ـ آفتاب ـ صفا ـ وفا) به لژ مزبور عملی نمی باشد زیر از نظر فراماسونری جهانی پذیرفتن اعضاء لژهای غیر قانونی غیر ممکن بوده مگر آنکه اعضاء این چهار لژ مستعفی شده و بار دیگر به لژهای موجود در ایران پذیرفته شوند که آن هم از نظر مقررات ماسونی جهانی حداقل چهار سال وقت لازم دارد زیرا طبق این مقررات لژهای وابسته فقط به میزان سهمیه ای که برای آنها تعیین شده می توانند عضو جدید بپذیرند که با این ترتیب الحاق همه اعضاء لژهای چهارگانه به لژ مورد بحث عملی نمی باشد.
به هر حال این موضوع باعث شده تا بار دیگر مسئله اتحاد لژهای فراماسونری در ایران به تعویق افتد و تا سال فعالیت ماسونی جدید (1968 ـ 1969 مطابق با اول مهر ماه 1347 الی خرداد ماه 1348) لژهای فراماسونری انگلیسی.
آلمانی و فرانسوی کماکان زیر نظر لژهای جهانی خود به فعالیت ادامه دهند.