موضوع: جلسه منزل آقای خلیل ملکی
تاریخ سند: 6 دی 1339
موضوع: جلسه منزل آقای خلیل ملکی
متن سند:
تاریخ: 6 /10 /39شماره: ۳۹۷۲/س- ن- ج
گزارش اطلاعات داخلی
موضوع: جلسه منزل آقای خلیل ملکی
از ساعت ۱۸۰۰ مورخه 3 /10 /39 جلسه کمیته کارمندی حزب نیروی سوم در منزل خلیل ملکی واقع در شاهرضا کوچه رامسر بن‌بست اول دست راست تشکیل گردیده است ابتدا راجع بانتخابات و بخشنامه دولت صحبت شده است ملکی اظهار داشته مهندس شریف امامی در ملاقات با من صریحاً می‌گفت که من بشاه گفته‌ام مسئول مملکت بنده هستم ولی او گفته که مدیر مملکت من هستم ولی تا حدودی موفق شده‌ام او را روشن بکنم و باز هم وقت لازم دارد که وی را بکلی از جریاناتی که مربوط بتو نیست کنار بگذاریم و سپس خلیل ملکی اضافه کرده که دستگاه انتخاب خوبی کرده و چه بسا مهندس شریف امامی نقشی به عهده دارد که بخوبی آن را ایفا می‌نماید وگرنه بودن سپهبد علوی مقدم1 در رأس وزارت کشور و سرلشکر نصیری در رأس شهربانی معنی ندارد و از قرار معلوم یک لیست چهار صد نفری تعیین شده ولی ۲۰۰ نفری که باید انتخاب بشوند از حالا بطور قطع و مسلم معلوم هستند بعد اشاره به فعالیت‌های نهضت ملی کرده و گفت که آمریکائیها مستقیماً برای الهیار صالح2 فشار می‌آورند و او و دکتر کریم سنجابی ۳ شانس زیادی دارند و من (خلیل ملکی) نامه مفصلی اخیراً به آقای صالح نوشته‌ام و در آن او را از دودلی بر حذر کرده و دعوت نموده‌ام به تهران بیاید و کاشان را فدای ایران بکند و این نامه را منوچهر رسا برده بود و ایشان به آقای رسا بطور خصوصی گفته دو روز در کاشان بمان سخنرانیهای مرا گوش بده تا ببینی که دو دل نیستم ضمناً قول داده بود تا قبل از جمعه تهران بیاید ولی این بار هم آمدنش بتعویق افتاده است و نمی‌دانم علت چیست ضمناً از قراری که آقای خلیل ملکی گفته است محل تازه‌ای در طبقات بالای سینما سعدی واقع در خیابان شاه‌آباد برای اداره مجله و روزنامه ارگان حزب همچنین تشکیل جلسات مربوطه در نظر گرفته شده و آقای ملکی هم بشخصی بنام شانسی که عضو حزب و معمار می‌باشد سفارش کرده که برود آنجا را تعمیر و رنگ‌آمیزی بکند تا ظرف یکی دو ماه آینده برای اداره و تشکیل جلسه آماده شود و محل سابق را در خیابان منوچهری پاساژ ساعتچی قرار است در مقابل سه هزار تومان سرقفلی بفروشند و قرار شده از هفته آینده ساعت ۱۸۳۰ روزهای شنبه جلسات مرتباً تشکیل شود و بافراد غائب هم اطلاع داده شود که حتماً بیایند.
بخش بایگانی
با پرونده خلیل ملکی ارائه شود 7 /10 بخش 3- 7 /10 /39
اداره سوم. ساواک تهران. بخش 3- 4
توضیحات سند:
1- سرلشکر مهدیقلی علوی‌مقدم: فرزند سرتیپ علیقلی علوی مقدم در سال ۱۲۸۲ در تهران بدنیا آمد او پس از پایان تحصیلات در مدرسه علوم سیاسی تهران در ژاندارمری استخدام شد و چندی بعد به فرانسه اعزام گردید مهدیقلی علوی‌مقدم در ۳۰ تیر ۱۳۳۱ فرماندار نظامی تهران بود و در کشتار مردم تظاهر کننده نقش اصلی داشت او بمدت ۸ سال ریاست شهربانی را بعد از ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ به عهده داشت او در تاریخ 1 /2 /1340 بازنشسته شد و مدت کوتاهی بعد به علت اشتهار به فساد مالی در اقدام نمایشی دولت امینی بازداشت گردید و مدت ۱۱ ماه را در زندان به سر برد دوران طولانی ریاست مقدم و شهربانی یکی از دورانهای بدنام شهربانی رژیم پهلوی است مهدیقلی علوی‌مقدم در سالهای پس از بازنشستگی به فعالیت‌های مالی اشتغال داشت و از جمله در سال ۱۳۴۵ به همراه برخی عناصر وابسته به تاسیس بانک اعتبارات تعاونی دست زد علوی مقدم از (مراحم شاهانه) نیز محروم نبود و مشاغل (افتخاری) چون عضویت در بازرسی شاهنشاهی و مشاورت عالی وزارت کشاورزی را به عهده داشت و تنها پسر او نیز در وزارت دربار شاغل بود.ر.ک: ستم ستیزان نستوه- آیت‌الله حاج شیخ‌جواد فومنی حائری به روایت اسناد ساواک
- مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات ص ۵۹
٢- اللهیار صالح: یکی از اولین اعضای حزب ایران بود که اولین شغل مهم وی ریاست ادارۀ انحصار تریاک بود پس از آن در زمان قوام ریاست نمایندگی اقتصادی ایران در آمریکا را بر عهده داشت که به سبب تلاش و جدیتی که در امر استخدام میلسپو و همکاران او نمود به تهران احضار شد و مسئولیت وزارت دارایی به وی محول شد. پس از آن قوام بعلت تحریکاتی که بهرامی امیراعظم و برخی وزیران بر علیه او انجام داده بودند به همه وزیران تکلیف کرد استعفا دهند که صالح از اینکار خودداری کرد. وی در زمان صدارت على سهیلی نیز به وزارت دارایی رسید ولی بعلت اختیارات زیادی که به میلسپو داده شده بود از کار کناره‌گیری کرد.
در زمان صدارت محمد ساعد به وزارت دادگستری منصوب شد. وی در زمان نخست‌وزیری مرتضی بیات عضو هیأت مدیره سازمان اقتصادی کشور بود و در زمان صدارت ابراهیم حکیمی وزیر دادگستری و پس از آن وزیر مشاور بود که در اواخر دورۀ ابراهیم حکیمی به وزارت کشور منصوب شد.
٣- دکتر کریم سنجابی: از رهبران جبهۀ ملی بود که در زمان محمد ساعد از اعضای مجلس شورای ملی بود که به عنوان اعتراض همراه دکتر مصدق در دربار تحصن کردند. در زمان صدارت دکتر مصدق به وزارت فرهنگ منصوب شد و عضو هیئت مذاکره با انگلیس در مورد نفت در زمان مصدق و عضو هیئت اعزامی به هلند به ریاست دکتر مصدق جهت دادگاه لاهه و عضو شورای عالی نفت بود.
وی پس از کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ متواری و مخفی گردید ولی غالب اعضاء کابینه مصدق و سران جبهه ملی یا دستگیر یا خود را معرفی کردند وی به همراه حسیبی با شفاعت حشمت‌الدوله والاتبار جان سالم بدر برد.
دکتر سنجابی در زمان شریف امامی رهبر جبهۀ ملی بود که مذاکره با دولت را رد کرد و خواسته‌های جبهۀ ملی را در ۱۲ مورد اعلام نمود. وی به همراه سایر اعضای جبهه ملی در روند انقلاب شرکت داشت و همراه با داریوش فروهر به پاریس رفت و با امام خمینی (ره) ملاقات داشت که پس از بازگشت به ایران به زندان افتاد.
وی پس از پیروزی انقلاب اسلامی وزیر امور خارجه ، دولت موقت شد که وزارت او دیری نپایید و مدتی بعد به آمریکا رفت و در آنجا درگذشت.