گزارش
تاریخ سند: 17 خرداد 1330
گزارش
متن سند:
تاریخ: 17 /3 /1330گزارش
مأمور ویژه گزارش می‌دهد روز ۱۶ ماه جاری در منزل کاشانی در سه نفر از طرفداران او حاضر بوده‌اند ساعت ۱۲:۳۰ حاج محقق برای موعظه به آنجا وارد و چون دید کسی نیست، علت را استعلام کرد. حاج ابوالفتح پاسخ داده نظر به اینکه مردم اطلاع ندارند، کسی نیامده است شب، هنگام روضه‌خوانی اطلاع داده خواهد شد. ساعت ۲۰ جمعی در محل مزبور حاضر، پس از قرائت قرآن شیخ باقر نهاوندی بالای منبر رفته و درباره دین اسلام و ادیان مختلف صحبت نموده و علاوه کرد اکنون عقیده جوانان ما را، فاسد کرده‌اند و مملکت را به بی‌دینی و لامذهبی سوق می‌دهند محصلینی که از مدارس خارج می‌شوند، قائل به خدا نیستند. در صورتی که «داروین» که از مشاهیر طبیعیون است به وجود خدا اعتراف نموده. سپس اظهار داشت هر کس از هر مقوله از من سوالی بکند حاضرم جواب بدهم به شرطی که جنبه مذهبی داشته باشد و خارج از حدود دین نباشد. در خاتمه مقداری هم از بهائی‌ها صحبت نموده و به وعظ خود خاتمه داده است.
در آنجا مذاکره می‌کرده‌اند چند نفر از کاشانی سئوال کرده‌اند قبل از دکتر مصدق عقیده داشتید که باید زنها از ادارات اخراج شوند حالا چرا اقدام نمی‌کنید. جواب داده فعلاً قضیه نفت در پیش است هیچ اقدام دیگری صلاح نیست چون اکنون در حدود ۱۰۰۰۰ نفر زن در ادارات کار می‌کنند اینها هر کدام چند نفر بسته و قوم خویش دارند اگر آنها را اخراج کنیم، عده زیادی ناراضی ایجاد خواهد شد.
بعد از خاتمه قضیه نفت(۱) دکتر مصدق را وادار خواهیم کرد چند لایحه به مجلس بدهد که یکی موضوع زنها و دیگری لایحه مسکرات می‌باشد. ضمناً می‌گفتند دولت ۲۰ میلیون تومان به هیئت اعزامی به آبادان اعتبار داده که اگر اتفاقی روی داد، شاید به وسیله پول جلوگیری نمایند و همچنین صحبت می‌کرده‌اند آمریکا اعلامیه اخیر خود را در اثر تحریک انگلیس‌ها داده‌اند. زیرا انگلیس‌ها احساس نموده‌اند آمریکا می‌خواهد استخراج نفت شمال را با نظر دولت ایران عملی سازد لذا انگلیس‌ها آنها را وادار به دادن اعلامیه مزبور نمودند، تا ایرانیان نسبت به آمریکائی‌ها بدبین شوند. ساعت ۲۴:۳۰ مجلس خاتمه یافته است.
توضیحات سند:
1- آیت‌الله کاشانی در مصاحبه با مدیر روزنامه «قانون» در جواب این سوال که اگر انگلیسی‌ها برای تسخیر مراکز نفتی، چترباز پیاده کنند و کشتی جنگی به سواحل ایران بیاورند آیا شما و سایر مراجع تقلید به صدور حکم جهاد مبادرت خواهید کرد؟ بیان داشتند:«بسم‌الله الرحمن الرحیم و لا حول و لا قوه الا بالله العلى العظیم. گمان نمی‌کنم انگلیس‌ها در دنیای امروز، که جنگ جهان‌سوز عالمی سوم، محتاج یک کبریت است، مبادرت به چنین حرکت وحشیانه‌ای که، مفتاح جنگ خواهد شد، بنماید، در صورتی که دست به چنین جنایتی بزند، ملت ایران که نابود شده اطماع استثماری و استعماری آن دشمنان بشر است. البته کشته شدن در راه حق و حقیقت و دیانت و ملیت خود را، ترجیح به این زندگانی ننگین خواهد داد. و علی ای حال در صورت اعمال قوه و ابراز خشونت از اعلام جهاد خودداری نخواهد شد.»
رک: مجموعه‌ای از مکتوبات، سخنرانی‌ها، پیام‌ها و فتاوی آیت‌الله کاشانی، همان، ص ۱۴۵