گزارش
تاریخ سند: 25 خرداد 1336
گزارش
متن سند:
جدیدا حزب مردم برای جلب نظر افراد با شخصیت و تحصیلکرده شروع به فعالیت نموده و با مراجعه به جوانان شاغل و مؤثر برای همکاری با حزب از آنان دعوت می شود.آقای علم رهبر حزب مردم به یکی از دوستان خود گفته است چون بایستی تا مراجعت اعلیحضرت همایون شاهنشاه اسامی اعضای جوانان تحصیل کرده که در واقع شاغلین پست های سیاسی آینده کشور خواهند بود به حضور معظم له تقدیم شود لذا نمایندگانی برای دعوت این قبیل جوانان اعزام گردیده و به آنان پیغام داده شده که شاهنشاه فرموده اند به جای پیر مردان باید طبقه جوان و تحصیل کرده مصدر کار شوند زیرا به درستی و قدرت آنها بیشتر می توان اطمینان داشت و برای مثال انتخاب دکتر خانلری1 را به سناتوری تهران ذکر نموده اند.
منبع ـ موثق ارزش خبر ـ تأیید شده
توضیحات سند:
1ـ پرویز خانلری فرزند ابوالحسن (اعتصام الملک اعتصام الممالک) در سال 1292 ه ش در تهران بدنیا آمد.وی از خانواده نوری مازندرانی بود و تحصیلات مقدماتی را در تهران به پایان برد و در سال 1321 در رشته ادبیات فارسی از دانشگاه تهران، دکترا گرفت.
مشارالیه که استاد تاریخ زبان فارسی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران بود، دوره انستیتوی فونتیک را نیز در پاریس طی کرد.
همسر وی دختر حاج شیخ هادی نوری (فرزند دوم شهید شیخ فضل اله نوری) بود.
مشارالیه در سال 1336 توسط ساواک چنین معرفی شده است.
«از لحاظ سیاسی مردی است که به افکار چپی بی اندازه تمایل دارد.
خانم او نیز همینطور فکر می کند و با توده ای ها ارتباط زیاد داشتند.
نه خود و نه خانمش به سلطنت اعتقادی ندارد.
کاملاً سوسیالیست حاد فکر می کنند و همانطور که ذکر شد افکار چپی دارند، به شوروی تمایل دارند و در فامیل هم همه آنها را به همین نحو می شناسند.
» هر چند بعدها وی تغییر روش داد و به طرفداران دربار پیوست و از همین رو به دستور شاه به سناتوری انتصابی در مجلس سنا رسید.
مشاغل وی به شرح زیر بوده است: ـ دبیر ادبیات در مدارس رشت و تهران ـ دانشیار و استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران (1322) ـ معاون وزارت کشور (1336) ـ کفیل استانداری آذربایجان ـ وزیر فرهنگ (1341) در دولت علم که علیه حضرت امام خمینی(ره) هیئت دولت سخنرانی کرد.
ـ رئیس اداره انتشارات دانشگاه تهران ـ سناتور انتصابی شاه در مجلس سنا (1354) وی همچنین عضو مراکز ذیل بوده است : ـ عضو مؤسس و عضو کمیته مرکزی حزب مردم (1337) ـ عضو هیئت مدیره سازمان شاهنشاهی خدمات اجتماعی (1341) ـ مدیر عامل کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی (1346) ـ عضو کمیته ملی پیکار جهانی با بیسوادی (1349) ـ عضو هیئت امنای دانشگاه هنر ـ عضو هیئت امنای دانشگاه پهلوی شیراز (1348) ـ رئیس فرهنگستان ادب و هنر ایران ـ عضو هیئت امنا بنیاد شاهنامه فردوسی (1352) ـ عضو هیئت امنا دانشگاه فارابی ـ عضو هیئت مؤسس و هیئت امنا بنیاد فرهنگ ایران ـ دبیر کل بنیاد فرهنگ ایران ـ عضو هیئت مدیره مؤسسه آسیائی دانشگاه فرح پهلوی.
خانلری از سال 1323 با همکاری دکتر ذبیح اله صفا مجله سخن را بنیاد نهاد و سپس از سال دوم به بعد خود به تنهائی این مجله را اداره کرد.
خانلری که اهل شعر و شاعری بود و تخلص «ناتل» را برای خود انتخاب کرده بود، در جائی دیگر این چنین معرفی شده است : «خانلری همیشه عاشق شعر و ادبیات فارسی بوده...
.
خانلری را از جهت گرایش به شعر نو می توان به «توللی» نزدیک کرد.
در میان اشعار قدیم و جدید او شعر «عقاب» را بهترین اثر منظوم وی باید دانست.
او به چند زبان خارجی آشناست.
آثار بسیاری از نویسندگان و شعرای اروپا را ترجمه کرده است و چندین کتاب برای تدریس در دانشگاه تألیف نموده است.
کارهای مهم او شرکت در تلخیص و انتخاب و تحشیه و انتشار «شاهکارهای ادبیات فارسی» است که با دکتر صفا از میان بهترین آثار نظم و نثر ادبی قرون گذشته ایران بوده است.
نامبرده دارای نشان پاس، نشان سپاس ورزش و نشان درجه اول لژیون دونور از دولت فرانسه بوده است.
» ساواک مشارالیه را فردی با اخلاق معمولی، قدری عصبانی، کم معاشرت و تا اندازه ای متکبر معرفی کرده است که با اسداله علم بی اندازه صمیمیت و یگانگی داشته است.
در دوران تصدی خانلری بر وزارت فرهنگ و سوء استفاده های وی در انتصاب اقوام و ...
و در جریان درگیری حزب مردم و ایران نوین، اعلامیه ای علیه وی انتشار یافت که در بخشی از آن چنین آمده است : «در اثر نوکری آقای علم به معاونت وزارت کشور منصوب و در مفتضح ترین انتخابات دوران پنجاه ساله مشروطیت شرکت نمود...
در اثر چاکر صفتی به اتفاق خانمشان به کارمندی بنگاه فرانکلین منصوب و ماهی هفتاد هزار ریال دریافت می کند.
همچنین از بنیاد پهلوی به عنوان مشاوره ماهی یکصد هزار ریال حقوق می گیرد...
برجسته ترین صفات ایشان استفاده از هروئین و تریاک و عرق به حد کافی و هفته ای سه روز جلسات بزم ایشان...
.
است...
.
انتخاب بدنام ترین و رسواترین افراد برای کارهای حساس فرهنگی...
دکتر خانلری بعد از انقلاب دستگیر و مدتی در زندان بود.
دکتر پرویز خانلری پس از هفتاد و هفت سال درگذشت.