تاریخ سند: 19 مرداد 1357
متن سند:
به : 312 از : 10 ه شماره : 9301 /10 ه 1 1ـ برابر اعلام شهربانی استان ساعت 2100 روز 15 /5 /37 دو نفر موتور سوار قصد حمله به یکی از شعب بانک صادرات اصفهان را داشته اند که مأمورین پلیس آنان را تعقیب و چون متواری می گردند لذا با شلیک دو تیر هوائی یکی از آنان به نام غلامرضا وحید دستگیر و تحقیقات ادامه دارد.2ـ ساعت 0330 روز موصوف پیکان مربوط به صاحب چلوکبابی تاج اصفهان که طرف قرارداد برای تغذیه مأمورین شهربانی می باشد در حوالی منزل آیت الله خادمی توسط افراد ناشناس آتش گرفته و بلافاصله خاموش گردیده است.
3ـ ساعت 1830 روز 13 /5 /37 عده ای از اهالی نجف آباد و حومه اصفهان در مسجد زاغ آباد همایونشهر مجلس ترحیمی تشکیل و پس از خاتمه مجلس تعداد معدودی مبادرت به دادن شعارهای مضره نموده و با شکستن شیشه بانکهای مسیر خود در خیابان پهلوی شمالی 1 فهان، 2اصفهان افراد پلیس با استفاده از گاز اشک آور و شلیک چند تیر هوائی آنان را متفرق و چهار نفر را دستگیر می نمایند.
تقوی ملکی نادری
توضیحات سند:
* امروز (15 /5 /57) مصادف بود با آغاز ماه مبارک رمضان.در این ماه «حرکتهای مخالف رژیم اوج تازه ای یافت و روحانیون مبارز که تشکیلات منظمی در سراسر کشور به وجود آورده بودند.
با استفاده از اجتماعات و سخنرانی های مذهبی در طول ماه مبارک رمضان حرکت منظم و گسترده ای در سرتاسر کشور به وجود آوردند کثرت جمعیتی که در شبهای ماه رمضان در مساجد اجتماع می کردند بی سابقه بود و راهپیمایی های شبانه پس از فاتحه و سخنرانی های مذهبی و شعارهای اللّه اکبر که هر شب در نقاط مختلف به گوش می رسید از این تاریخ آغاز گردید.
» ر.ک .
داستان انقلاب، ص 315 1ـ در گزارشی که مرکز توپخانه و موشکها به ساواک ارسال کرده جزئیات دیگری از وقایع تشریح کرده است : 1ـ وضعیت شهر اصفهان از ساعت 1600 روز 13 /5 /2537 تا ساعت 1600 روز 16 /5 /2537 به شرح زیر به عرض می رسد: الف) درساعت 200 روز 13 /5 /2537 اجتماع کننده در منزل حسین خادمی اقدام به خواندن دعای کمیل نموده و حسین خادمی به منبر رفته و مردم را تا روز 15 /5 /2537 دعوت به آرامش کرده است.
ب) در ساعت 2320 روز 13 /5 /2537 عده ای با چوب چماق و سنگ و مواد آتش زا به شهرداری ناحیه سه حمله و پس از شکستن شیشه های شهرداری اقدام به آتش زدن آن نموده اند.
پ) در ساعت 2330 روز 13 /5 /2537 بانک صادرات شعبه خیابان ولیعهد (روبروی شهرداری ناحیه 3) توسط تظاهرکنندگان به آتش کشیده شد.
ت) در ساعت 530 روز 14 /5 /2537 سینما شهرفرنگ توسط عده ای ناشناس به آتش کشیده شد.
ث) در ساعت 1030 روز 14 /5 /2537 شورای تامین شهر اصفهان در دفتر استاندار استان اصفهان تشکیل گردید.
ج) در ساعت 1700 روز 14 /5 /2537 عده ای ناشناس شیشه های بانک صادرات شعبه خیابان حافظ را به آتش کشیده اند.
چ) از ساعت1700 تا 1900 روز 14 /5 /2537 مراسم سالروز جشن مشروطیت از طرف شهرداری اصفهان بدون هیچ گونه حادثه ای در کاخ چهلستون برگزار گردید.
ح) درروز 14 /5 /2537 شهربانی نجف آباد به علت احتمال بروز تظاهرات در آن شهر توسط شهربانی اصفهان تقویت گردید.
خ) در ساعت 0210 روز 14 /5 /2537 دو نفر موتور سوار قصد حمله به بانک صادرات را داشته که مورد تعقیب مأمورین قرار گرفته و با شلیک تیر هوائی یک نفر از آنان به نام غلامرضا وحید دستگیر می گردد.
د) ساعت 0250 روز 15 /5 /2537 توسط افراد ناشناس شیشه های بانک صادرات شعبه خیابان فروغی شکسته شده و با مواد آتش زا به آتش کشیده می شود.
خسارات وارده ناچیز بوده است.
ذ) ساعت 0330 روز 15 /5 /2537 اتومبیل پیکان شماره 56578 اصفهان متعلق به حسین پورابوطالب که صاحب چلوکبابی تاج (طرف قرارداد تغذیه افراد شهربانی) می باشد در نزدیکی منزل حسین خادمی توسط افراد ناشناس به آتش کشیده می شود.
ر) در ساعت 2205 روز 15 /5 /2537 بانک صادرات شعبه سه راه ملک به آتش کشیده شد.
ز) در ساعت 0430 روز 16 /5 /2537 بانک تهران شعبه خیابان آتشگاه برای بار دوم به آتش کشیده شد.
2ـ با بررسی که از جریانات اخیر در اصفهان به عمل آمده چنین نتیجه گرفته می شود : الف) اقدام به شکستن شیشه ها ایجاد آتش سوزی اکثرا توسط گروههای 5 ـ 6 نفره با موتورسیکلت با سرعت انجام پذیرفته و مخرّبین پس از انجام عملیات خرابکارانه اقدام به فرار نموده اند.
ب) عده ای از عوامل کمونیست و خرابکار آموزش دیده در بین صفوف تظاهرکنندگان رخنه پیدا کرده و با استفاده از موقعیت اقدام به خرابکاری می نمایند.
پ) اکثر مردمی که اطراف محرکین (خادمی و طاهری) جمع شده و به عنوان مرید مجری دستورات آنها هستند اصولا" ناآگاه و بی خبر از اوضاع روز بوده و هیچ گونه شناسائی روی محرکین ندارند و اغلب با اهداف متفاوت به دور هم جمع شده.
ث) یکی دیگر از مواردی که اخیرا روحانیون اعلام نموده اند موضوع اوقاف و عدم دخالت دولت در امور آن می باشد.
به طوری که از اعلامیه های آقای گلپایگانی و جوابی که شخصی به نام (اردکانی یکی از وعاظ اصفهان) به آن داده است.
استنباط می شود روحانیون خواستار در دست گرفتن اختیارات امور اوقاف از قبیل امور حج ، زیارت عتبات عالیات و مشاهد مقدسه و مدارس و مساجد علوم دینی و همچنین امور رقبات موقوفه می باشند و در اصفهان اضافه بر اینها تقاضای عزل سرهنگ بازنشسته زاهدی رئیس اوقاف اصفهان را دارند.
به این ترتیب معلوم می شود که اوقاف منطقه اصولا" نفوذی در روحانیون ندارند تا در این گونه مواقع با برقراری تماس از نفوذ خود بتواند نتایج مطلوب بگیرند.
ج) تداوم عملیات خرابکارانه به صورت فعلی یک اقدام فرسائیده[فرساینده] است که از یک طرف باعث فرسودگی جسمی و روحی پرسنل قوای انتظامی شده و از سوی دیگر آرام آرام عقاید مردم را نسبت به مقدسات ملی و میهنی و تعصبی که در این مورد دارند بی تفاوت نموده و در نتیجه زمینه را برای عملیات خلاف مصالح ملی در آینده با ابعاد گسترده تری آماده می کند.
بنابراین با توجه به عرایض معروضه پیشنهادات زیر به عرض می رسد : (1) هیئتی مرکب از افسران بصیر و مطلع شهربانی کشور شاهنشاهی به اصفهان اعزام گردند و در محل مقدورات و محدودیتهای پرسنلی و تجهیزات شهربانی را با توجه به رویدادهای اخیر و تاکتیک عملیاتی که تاکنون مخربین به کار بسته اند مورد بررسی قرار دهند و یا یک نتیجه گیری منطقی نسبت به رفع نیازمندیهای شهربانی اقدام اساسی به عمل آورند.
(2) ازدیاد قدرت تصمیم گیری و ابتکار مسئولین هر منطقه از طریق توجه به درخواستها و رفع نیازمندیهای آنان و همچنین آگاه نمودن پرسنل مسئول از وضعیت روز و خط مشی کلی (به اندازه رفع نیاز جهت انجام وظیفه) هر روز بیشتر از روز پیش احساس می گردد.
(3) متوجه نمودن سازمانهائی از قبیل اوقاف ـ رسانه های گروهی ـ فرهنگ و هنر ـ آموزش و پرورش در مورد مسئولیتی که برای آگاه کردن مردم دارند.
زیرا تاکنون این سازمان ها نقش اساسی خود را در این زمینه ایفا نکرده و حتی بعضی از آنها (از جمله روزنامه ها) در جهت منفی اقدام می نمایند و به طور مثال به فرد بیسواد و ناراحتی مانند طاهری از طرف روزنامه های معتبر کشور لقب حجت الاسلام داده می شود و این اقدام مسلما در روحیه مردم موثر بوده و آنها را بیشتر به امثال طاهری معتقد می کند و مسلما تا زمانی که همه دستگاهها در برخورد با این مسائل هماهنگ نباشند اقدامات عامل و غیر عامل سازمانهای انتظامی و امنیتی نتایج مثمر ثمر و کافی به بار نخواهد آورد.
فرمانده مرکز توپخانه و موشکها.
سرلشکر رضا ناجی امنیت داخلی، دقیقا کنترل با استفاده از امکانات همه جانبه نسبت به شناسائی محرکین و همچنین این گونه اعمال اقدامات پیگیر به عمل آید.
19 /5 [تقوی ] بخش (1) در اجرای امر اقدام و به پرونده حسین خادمی ضمیمه شود.
نادری (18 /5 /2537 131 /5 /20 /504)