تاریخ سند: 18 آذر 1332
رکن دوم ستاد ارتش
گزارش
متن سند:
تاریخ: 18 /9 /1332
رکن دوم ستاد ارتش
گزارش
محترماً معروض میدارد: نتیجه فعالیت منزل کاشانی را به شرح زیر به عرض میرساند از شب جمعه 13 /9 /32 که آیتالله کاشانی به منزل گرامی، داماد خود واقع در دروازه شمیران خیابان گرامی رفته، تا بحال در آنجا توقف نموده و ملاقاتهای او در منزل نامبرده به عمل میآید. ملاقاتهای منزل خود کاشانی چندان مؤثر و قابل توجه نیست و نیز اشخاص، با سیدمحمد کاشانی فرزند او ملاقات میکنند. امروز ساعت ۱۰:۳۰ (17 /9 /32) صبح، کاشانی اعلامیهای مبنی بر مخالفت با تجدید روابط سیاسی با انگلستان که متن مصاحبه با مخبر روزنامه منچستر گاردین بود و روزنامهها منتشر نکردند [را] انتشار داده و در آن اشاره نموده است که مردم لباس سیاه و یا علامت سیاه نصب نمایند و در مغازههای خود هم علامت سیاه آویزان کنند. این اعلامیه به وسیله سید محمد کاشانی در بین چند نفر از بچهلاتهای پامنار منتشر گردید که در پامنار منتشر نمایند. ابتدا دو نفر از اشخاص مزبور اعلامیه را در محوطه جلوی منزل کاشانی در بین مردم پخش نمود و حتی یک شماره از آن را به پاسبان پست و یک شماره به مأمور کارآگاهی میدهند. پس از چندی رئیس کلانتری از جریان امر مستحضر شده، به حوالی منزل کاشانی میآید ولی آن دو نفر که مأمور پخش اعلامیه بودند، فوراً به داخل منزل کاشانی میروند. در ساعت ۱۲ یک ماشین سرباز و یک دستگاه فرستنده از فرماندار نظامی به جلوی منزل کاشانی میآیند چون مشاهده مینمایند که خبری نیست، مراجعت میکنند. ساعت ۵ بعدازظهر سیدمحمد کاشانی اعلامیههای مزبور را به چند نفر از اشخاص نامبرده بالا داده تا در خیابانهای لالهزار و اسلامبول و ناصریه و بازار منتشر نمایند. ساعت ۵:۳۰ سید محمد کاشانی به قصد پخش اعلامیه با ماشین شماره ۸۶۲۶ ط ۳۱ از پامنار خارج و در ساعت ۷:۳۰ به منزل مراجعت کرد، در ساعت ۷ هم به منزل گرامی رفته بود. ساعت ۷ بعدازظهر پخشکنندگان اعلامیه به منزل کاشانی آمده و اظهار مینمودند سه نفر از ماها را مأمورین گرفتهاند و تقاضای استخلاص آنها را داشتند.(1)
توضیحات سند:
۱- در روز ۲۹ مهرماه ۳۲ «آنتونی ایدن» وزیر امورخارجه انگلستان در نطقی که در مجلس ایراد نمود، گفت انگلستان بار دیگر دست دوستی به سوی ایران دراز میکند و برای تجدید مناسبات سیاسی، همه نوع آمادگی دارد و در روز ۹ آبان وزارت امورخارجه در پاسخ اظهارات «ایدن» وزیر امورخارجه انگلیس در پارلمان آن کشور دائر بر این که دولت انگلیس دست دوستی به سوی ایران دراز میکند، اعلامیهای منتشر ساخت و متذکر شد که «... تنها توقع ایران این است که برای حل اختلاف نفت، قوانین مصوب کشور محترم شمرده شود و اصل حیثیت و شرافت ملی ایران ملحوظ و اساس عدالت و انصاف رعایت گردد.»
منبع:
کتاب
روحانی مبارز / آیتالله سید ابوالقاسم کاشانی به روایت اسناد- جلد دوم صفحه 632