موضوع: مجلس شورای ملی
تاریخ سند: 4 بهمن 1343
موضوع: مجلس شورای ملی
متن سند:
شماره: 9005 /326 تاریخ:4 /11 /1343موضوع: مجلس شورای ملی
جریان وقایع روز 5 شنبه مجلس شورای ملی از ساعت تشکیل تا ساعت 11:00 همان‌روز طی گزارشی جداگانه معروض گردید و اینک جریان بعدی مجلس به شرح زیر به استحضار می‌رسد:
« .... دکتر یگانه1 وزیر مشاور گفتند همانطوری که نمایندگان محترم استحضار دارند در اجرای ماده دوم قانون نفت مصوب سال 36 قسمتی از بخش 1 تقسیمات نفتی کشور در خلیج‌فارس برای انجام عملیات اکتشاف و تفحص و بهره‌برداری به مزایده گذاشته شد و شرایط پیشنهاد‌دهندگان کاملاً مورد بررسی واقع شد و با توجه به تأمین حداکثر منافع ملت ایران از نظر محدود بودن حوزه عملیات و مبالغ پذیره‌های نقدی و پذیره مشروط و شرایط مشارکت شرکت ملی نفت ایران با این شرکت‌ها قرارداد راجع به بخش‌های مذکور که لوایح آن اینک با قید یک فوریت تقدیم مجلس می‌شود وجود دارد.
وزیر مشاور اضافه کردند البته استحضار دارند که این قراردادهای تازه منافع بسیار زیادی برای ملت ایران تأمین کرده و اگر در مقام مقایسه با قراردادهای قبلی برآییم کاملاً متوجه این موضوع می‌شویم. نامبرده آنگاه افزودند بنده افتخار دارم که این لایحه را به قید یک فوریت به مجلس معظم شورای ملی که همیشه منشأ خدمات بزرگ برای مملکت بوده تقدیم کنم و متعاقباً لایحه دیگری را که واقعاً قدم بسیار بزرگی در راه توسعه اقتصادی مملکت است و چگونگی استفاده از پذیره‌های بزرگ نفتی را که به دست آمده است روشن می‌کند تقدیم مجلس نمایم بنده ایمان دارم که عقیده ملت ایران و نمایندگان معظم اینست که حداکثر درآمدهای مملکت صرف مخارج عمرانی و تولید بشود و دولت خدمتگزار هم در اجرای نیات ملوکانه که واقعاً این مزایا و امتیازات با سرپرستی‌های عالیه و هدایت‌های شخصی معظم‌له به دست آمده تصمیم گرفته است که از پذیره‌های نفتی منحصراً و فقط برای امور تولیدی و عمرانی کشور استفاده بشود.
پس از پایان سخنان دکتر یگانه فوریت لایحه مربوط به مبادله و اجازه اجرای پنج فقره قرارداد نفت مطرح شد و به تصویب رسید. پس از آن فوریت لایحه مربوط به مصرف پذیره نفت برای امور عمرانی و تولید مطرح شد و آقای دکتر معین پیرامون این لایحه یادآوری‌هایی کردند پس از ایشان دکتر الموتی نیز تذکراتی درباره لایحه دادند و پس از اشاره به جریان سوءقصد به آقای نخست‌وزیر گفتند امروز رئیس دولت که مرد خدمتگزاری است در مقابل مجلس مورد سوءقصد قرار گرفت. عمل ناجوانمردانه امروز نشانه اینست که هنوز تحریکاتی وجود دارد اما تحریک‌کنندگان باید بدانند که دیگر دوره وحشت و ترور گذشته و هیچ عاملی نمی‌توانند جلوی برنامه‌های عمرانی را بگیرد.2
گیرندگان: یک نسخه به بخش 313 ارسال گردید در پرونده‌های مربوطه نیز بایگانی گردید در پرونده دکتر مصطفی الموتی الف-ل ـ 5 بایگانی شود.
رئیس بخش 322 رشیدی
توضیحات سند:
1. دکتر محمد یگانه انصاری: فرزند اسماعیل، در سال 1302 ﻫ ش در زنجان به دنیا آمد. پس از اتمام دورۀ دبستان و دبیرستان وارد دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد و در سال 1324 رشته قضایی و 1325 رشته اقتصادی را به پایان رساند و سپس در دانشگاه کلمبیا در نیویورک در رشته اقتصاد ادامه تحصیل داد و دکترا گرفت. وی در سال 1328 وارد دبیرخانه سازمان ملل متحد در نیویورک شد و هشت سال در شعبۀ خاورمیانه به عنوان کارشناس اقتصادی مشغول به کار شد. در سال 1336 به عنوان متخصص تهیه برنامه به تونس رفت و بعد از 16 ماه به نیویورک مراجعت کرد، در ابتدا معاون قسمت سیاست‌ها و برنامه‌های صنعتی و سپس رییس آن قسمت شد. وی در عین حال رئیس قسمت اقتصاد صنعتی بود و مسئولیت متجاوز از 20 کارشناس را در نیویورک و یک صد نفر دیگر را در کشورهای مختلف جهان و 40 طرح مطالعات و 12 کنفرانس را عهده داشت. در سال 1342 به سمت معاون اقتصادی وزارت اقتصاد در ایران منصوب شد و در مرداد 1348 در کابینه امیرعباس هویدا به وزارت آبادانی و مسکن رسید و سپس به عنوان وزیر مشاور در کابینه ماند. یگانه در شهریور 1356 که وزیر مشاور و رییس سازمان برنامه و بودجه بود، به عنوان نماینده ایران در سازمان کشورهای صادر کننده نفت (اوپک) برگزیده شد. وی همچنین در کابینۀ آموزگار به وزارت اقتصاد و دارایی رسید. یگانه از حیث سیاسی طرفدار سیاست غرب و عضو گروه مترقی و حزب ایران نوین بود. وی همچنین از اعضای جمعیت فراماسونری، لژ طوس و باشگاه عصر بود. در اسناد ساواک گزارش‌های متعددی از فساد مالی وی وجود دارد. محمد یگانه در 27 آذر 1374 درگذشت.(اسناد ساواک - پرونده انفرادی)
2. منظور ترور حسنعلى منصور مى‌باشد. پس از تصویب لایحه کاپیتولاسیون و تبعید امام خمینى (ره) به ترکیه، در روز پنجشنبه اول بهمن 1343 در مقابل مجلس شوراى ملى، شهید محمد بخارایی با شلیک گلوله به زندگى حسنعلى منصور، نخست‌ویرى که لایحه کاپیتولاسیون را به مجلس برده و از تصویب گذارنده بود، پایان داد.
ر.ک : کوثر، موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى، چاپ چهارم، تابستان 1378، ج اول، ص 168