درباره: طرح خنثى‌سازى اقدامات و تحریکات روحانیون
تاریخ سند: 25 تیر 1357
درباره: طرح خنثى‌سازى اقدامات و تحریکات روحانیون
متن سند:
سند شماره (457)به: ریاست سازمان اطلاعات و امنیت مازندران تاریخ: 25 /4 /37
از: اداره کل سوم 312 0425 شماره: 4561 /312
درباره: طرح خنثى‌سازى اقدامات و تحریکات روحانیون
افراطى و متعصبین مذهبى در ماه مبارک رمضان پیوست دارد
بدینوسیله هشت برگ طرح خنثى‌سازى اقدامات و تحریکات روحانیون افراطى و متعصبین مذهبى در ماه مبارک رمضان به پیوست ایفاد مى‌گردد. به فرموده خواهشمند است دستور فرمایید ضمن عطف توجه به مفاد طرح مذکور نسبت به طرح مطالب آن در شوراى هماهنگى اقدام و بر حسب موضوع و شرایط منطقه، تصمیمات لازم براى اجراى مفاد آن معمول و نتایج حاصله را در ایام ماه مبارک رمضان هر هفته یک بار به صورت مجموعه گزارش و حوادث و وقایع مهم را تلگرافى اعلام دارند.
مدیرکل اداره سوم ـ ثابتى
گیرندگان: ریاست سازمان اطلاعات و امنیت تابعه به پیوست 8 برگ فتوکپى دستورالعمل فوق جهت اطلاع و اقدام و اعلام نتیجه
رئیس سازمان اطلاعات و امنیت زندان ـ رخشا
یک نسخه فتوکپى بخشنامه به ساواکها ارسال گردید. 9 /5 /37
[بولتن ویژه]
1ـ وضعیت
در ماه مبارک رمضان، طبق معمول اجتماعات مذهبى در کلیه نقاط کشور برگزار مى‌گردد.1 مردم روزه‌دار در مساجد، تکایا و حتى منازل افراد مختلف اجتماعاتى دارند. اجتماعات مذکور ظهرها و شبهاى ماه رمضان اکثرا در مساجد و تکایا مى‌باشد.2
طبق برآورد نسبى که صورت گرفته، تنها در تهران تعداد مساجد بالغ بر 600 باب است که با احتساب تکایا و مجالس منعقده در منازل مردم، حدود یکهزار مجلس مى‌رسد.
تعداد مجالس در شهرستانها و روستاها نیز به حدود نزدیک به ده هزار بالغ مى‌گردد که این مجالس در ماه مبارک رمضان در سال جارى نیز برگزار خواهد شد.
در سالهاى قبل در برخى از مجالس مورد بحث، بطور پراکنده بعضا انتقاداتى علیه اوضاع مملکتى توسط روحانیون و وعاظ افراطى صورت مى‌گرفته است.
بدنبال گسترش بیشتر فضاى سیاسى کشور، از اواسط سال 2536، شرایط خاصى در رابطه با وضعیت روحانیون و افراطیون و متعصبین مذهبى بوجود آمده است.
اگر چه در اکثر مجالس منعقده در سراسر کشور طى ماه مبارک رمضان، وعاظ و سخنرانان مذهبى به بحث پیرامون مسائل دینى مى‌پردازند، اما با توجه به شرایط معروض، قابل پیش‌بینى است که در تعدادى از مجالس مورد بحث، عناصر افراطى و روحانیون مخالف و متعصب، فرصت مناسبى براى انجام تحریکات ضد ملى و تبلیغات آشوب‌طلبانه بدست آورند و کوشش کنند که با تحریک متعصبین مذهبى و مردم قشرى، به بهره‌برداریهاى سوء در جهت خود بپردازند. آنها ضمناً خواهند کوشید که تا روزهاى 19 و 20 و 21 ماه رمضان تلاشهاى خود را به اوج برسانند.3
با عرض مراتب بالا پیش‌بینى مى‌شود که در مجالس مورد بحث تحریکات و فعالیتهاى سوء به طور کلى در قالب اقدامات زیر صورت گیرد:
الف ـ تحریک افراد ساده لوح و سطحى علیه مقامات عالیه کشور و تجلیل از روح‌اللّه خمینى.
ب ـ تحریک مردم و بخصوص متعصبین مذهبى در پوشش مسائل و موضوعات دینى، علیه دولت و سازمانهاى انتظامى و امنیتى براى ایجاد شورش و بلوا و ایجاد رعب و وحشت در مردم و نیز حملات دستجمعى به سوى مامورین انتظامى.
پ ـ پخش اعلامیه، تراکت و نشریات مضره در میان مردم به منظور تحریک گروههاى اجتماعى به اقدامات اخلالگرانه.
ت ـ انجام عملیات خرابکارانه و تخریب در موسسات دولتى، حساس ملى و موسسات خصوصى براى ابراز موجودیت.
ث ـ برپا کردن تظاهرات اخلالگرانه خیابانى و حمل شعار و پلاکارد و پرچمهائى که روى آنها شعارهاى مضره و تحریک‌آمیز نوشته شده است، به منظور ایجاد آشوب و اخلال در نظم عمومى.
ج ـ خرابکارى در دکلهاى تقویت تلویزیون و سایر تاسیسات ارتباطى کشور.
چ ـ بهره‌برداریهاى تبلیغاتى به نفع مقاصد گروهها و سازمانهاى ضد حکومتى ایران.
2ـ مأموریت :
با توجه به مراتب معروض در بالا و ضرورت مقابله با حوادث احتمالى و تحریکات ضد ملى سازمانهاى مختلف مملکتى موظف به انجام اقداماتى از جهت خنثى سازى تحریکات و حوادث مذکور مى‌باشند و مأموریت، مقابله و خنثى سازى حوادث مورد بحث مى‌باشد.
3ـ اجرا
به منظور اتخاذ یک خط مشى واحد و هماهنگ در زمینه اجراء درست و به موقع اقدامات خنثى‌کننده، بدوا موضوع در جلسه فوق‌العاده شوراى هماهنگى استان مرکب از استاندار، روساى سازمانهاى انتظامى و امنیتى، رئیس دادگسترى و همچنین مدیر کل اوقاف مطرح و با توجه به مقتضیات هر منطقه تدابیر لازم در قالب نقش هر سازمان اتخاذ خواهد گردید و بطور کلى موارد زیر مطمع نظر خواهد بود.
الف ـ تماس و ارتباط با روحانیون منطقه و یادآورى عواقب اقدامات اخلالگرانه به نحو مقتضى و توجیه آنان در زمینه جلوگیرى از بروز حوادث نامطلوب.
ب ـ بررسى راههاى جلوگیرى از اغتشاش و اخلالگرى.
پ ـ بررسى نحوه مقابله با عناصر اخلالگر.
ت ـ بررسى طرق پراکنده کردن اخلالگران با توجه به امکانات موجود در منطقه.
ث ـ بررسى راههاى حفاظت از مناطق، تاسیسات و دستگاههاى حساس و مهم در منطقه.
ج ـ بررسى نحوه انعکاس برنامه‌هاى مذهبى به وسیله رسانه‌هاى گروهى در سطح منطقه.
چ ـ تفکیک و تفهیم نقش هر سازمان که در اجراى مأموریت مورد نظر مسئولیت دارند.
در شوراى هماهنگى فوق‌العاده، همچنین از استانداران و فرمانداران درخواست خواهد شد که باتوجه به وضعیت منطقه مأموریت خود، در مجالس و مراسم رسمى مذهبى پس از حصول اطمینان از این که واعظ مربوطه مطالبى برخلاف مصالح مملکت و مقدسات ملى نخواهد گفت که آنها را در محظور قرار دهد، شرکت نمایند و یا این که از دیگر مقامات موثر محلى براى حضور در چنان مجالسى درخواست نمایند. (با رعایت نکته مذکور على‌الاصول شرکت مقامات مسئول منطقه در مجالس مى‌تواند داراى اثرات مفیدى باشد).
باتوجه به مسئولیت محوله در اجراى مأموریت مورد بحث نقش هر سازمان به شرح زیر خواهد بود:
نقش سازمانهاى امنیتى و انتظامى محل :
(1) ـ دادن تذکرات لازم به امامان جماعت یا وعاظ و صاحبان مجالس به منظور این که اولاً به مصالح عالیه مملکتى توجه داشته باشند و ثانیا از ایجاد اوضاع نامطلوب خوددارى و از بروز اقدامات اخلالگرانه جلوگیرى نمایند. این اقدام در سطح شهرها توسط شهربانى و در حوزه روستاها توسط ژاندارمرى انجام خواهد شد. در مواقعى که مقتضیاتى دادن تذکر و انجام توجیه را توسط سازمان اطلاعات و امنیت محل ایجاب نماید، توسط سازمان محل اقدام خواهد گردید.
(2) - کسب اطلاعات به موقع از تصمیمات احتمالى عناصر اخلالگر و انجام پیش‌بینى‌هاى لازم و جلوگیرى پیش از واقعه از بروز حوادث نامطلوب.
(3) ـ توجیه منابع و عوامل اطلاعاتى و اعزام آنان به مجالس و مراسم منعقده و کسب اطلاعات به موقع از حوادث و رویدادهاى منطقه.
(4) ـ مراقبت از عناصر مظنون و مشکوک و افراد سابقه دارو عناصرى که داراى پیشینه تحریکات مضره مذهبى مى‌باشند.
(5) ـ کنترل و انجام مراقبتهاى لازم با پیش بینى قبلى از مجالس و مراسم متشکله در سطح شهرها و روستاها به منظور جلوگیرى از آشوب و بلوا و براساس طرحهائى که از قبل تنظیم گردیده است.
(6) ـ اقدامات سازمانهاى انتظامى و امنیتى در سطح منطقه باید به صورت هماهنگ با یکدیگر انجام گردد.
(7) ـ بررسى وضعیت بانیان و وعاظ مجالس و صدور اجازه تشکیل مجالس (با شناسائى واعظ و بانى مسئول) در شهرها توسط شهربانى و در روستاها توسط ژاندارمرى.
نقش سازمان اوقاف :
سازمان اوقاف در مرکز و واحدهاى تابعه آن در نقاط مختلف کشور، ضمن این که تعدادى روحانى به عنوان کارمند و نماینده مذهبى در اختیار دارد، بدلیل ویژگى وظائف خود با روحانیون و متولیان اماکن مذهبى در ارتباط است و لذا مى‌تواند علاوه بر این که به عنوان مشاور مذهبى با سازمانها و مقامات مسئول محلى همکارى داشته باشد، مواردى را در این زمینه بخصوص انجام دهد.
(1) ـ به کلیه وعاظ و روحانیونى که در اختیار دارد، موکدا توصیه نماید که در مجالس و مراسم شرکت و محور سخنرانیهاى خود را بر پایه تشریح اقدامات انجام شده و اصلاحات اساسى در کشور و هم جهت بودن اصلاحات مذکور با شریعت مقدس اسلام، قرار داده و نیز نشان دهند که رهبرى ایران در جهت اجراى احکام اساسى دین مقدس اسلام و رفاه مردم مسلمان تلاش دارد.
(2) ـ متولیان و روحانیون و وعاظ مرتبط با اوقاف را به نحو مقتضى و منطقى توجیه نمایند که با استفاده از موقعیت خود، حداکثر کوشش را براى جلوگیرى از بروز حوادث نامطلوب و تحریکات سوء در منطقه به عمل آورند.
(3) ـ روسا و مسئولین اوقاف ضمناً اطلاعاتى را که در زمینه فعالیتهاى ناهنجار مذهبى کسب مى‌نمایند، سریعا به مبادى مسئول منعکس و سازمانهاى مسئول را در این زمینه یارى دهند.
(4) ـ رؤسا و مسئولین اوقاف در مناطق مختلف، موظف به شرکت در مراسم و مجالس رسمى مذهبى شوند و بخصوص در مراسم و ماه مبارک رمضان این وظیفه را به نحو اکمل انجام دهند.4
نقش سازمانها و وسائل ارتباط جمعى:
رادیو ـ تلویزیون و جراید در ارائه وجهه مذهبى دستگاه حکومت به مردم، و زایل کردن اثر تبلیغات سوئى که از جانب محافل مغرض براى ضد مذهبى نشان دادن حکومت به عمل آمده، نقش انکارناپذیرى دارند. علاوه بر آن مى‌توانند با استفاده از فرصت، در ماه مبارک رمضان نیز این نقش را بهتر و اثر بخش ترایفاء نمایند. به این منظور سازمانها و وسائل ارتباط جمعى باید نقش وسیعتر و فراگیرتر از گذشته به عهده گیرند و نقش آنها بطور کلى میتواند چنین باشد:
(1) ـ پخش برنامه و گفتارهاى مذهبى منظم از رادیو و تلویزیون.
(2) ـ تهیه رپرتاژهائى از مراسم مذهبى مردم که طى آن آئین مذهبى با آرامش و خالصانه انجام شده و پخش آن به مناسبت در مواقع مقتضى روز یا شب از رادیو و تلویزیون.
(3) ـ تهیه و پخش فیلمهائى از مراسم مذهبى که در آن مقامات موثر مسئول محلى شرکت کرده‌اند.
(4) ـ خوددارى از پخش و انعکاس مطالب خلاف و رویدادهاى تحریک‌کننده که مآلاً موجبى براى تّسرى و توسعه آن به نقاط دیگر کشور نگردد.
(5) ـ تهیه و پخش برنامه‌هاى ویژه مذهبى متناسب با ماه مبارک رمضان از قبیل مصاحبه، پرسش و پاسخ از جانب مردم و روحانیون (با انتخاب درست)، فیلم و نمایشنامه و امثال آن.
(6) ـ انتشار اخبار مفید و مقالات مذهبى آگاه‌کننده در جراید توام با تفسیر متناسب با مصالح ملى و مملکتى.
4ـ هماهنگى و نظارت :
الف ـ ترتیبى داده شود که به مجرد مشاهده کوچکترین سوء جریانى شوراى هماهنگى استان و یا شهرستان با حضور مقامات مربوط تشکیل جلسه داده و با بررسى وضعیت تصمیمات متناسب اتخاذ نماید.
ب ـ بین سازمانهاى انتظامى و امنیتى تماس دائمى برقرار و اخبار و اطلاعات واصله سریعا مبادله گردد.
پ ـ پیش بینى لازم براى نظارت بر اجراى دستورات صادره به عمل آید.
ت ـ اخبار مکتسبه بطور منظم تلگرافى به مرکز مخابره شود.
توضیحات سند:
1. مطلبى که مى‌خوانید در قالب بولتن ویژه با عنوان «درباره: طرح خنثى سازى اقدامات و تحریکات روحانیون افراطى و متعصبین مذهبى در ماه مبارک رمضان» منتشر شد. شماره این بولتن 4338 /312 و تاریخ آن 21 /4 /2537 بود صفحه اول این بولتن ویژه که حاوى این اطلاعات بود در اینجا نیامده است.2. امروز 21 /4 /57 مصادف بود با ششم ماه شعبان. حدود بیست و چهار روز دیگر به آغاز ماه مبارک رمضان در آن سال باقى مانده بود.
3. روزهاى ضربه خوردن و شهادت حضرت على ع.
4. سازمان اوقات در زمان رژیم شاه از جمله سازمانهایى بود که اغلب به بدى از آن یاد مى‌شد. این سازمان تدارک کننده مراسمهاى فرمایشى شکرگزارى براى پادشاه بود. مسوولیت مسافرتهاى زیارتى نیز به عهده سازمان اوقات بود که مفاسد بسیارى در این راه مرتکب شد. این سازمان بعدها «سپاه دین» را تشکیل داد که رژیم بتواند خارج از شبکه سنتى روحانیت به امر تبلیغ دین بپردازد اما در این برنامه شکست خورد. روحانیان وابسته به دربار ـ هم آنان که به جان شاه و خاندان او دعا مى‌کردند ـ از حقوق بگیران این سازمان بودند. در سال 1357 که دولتها پى از پى هم تغییر مى‌کردند، تغییر ریاست این سازمان نیز مثل هر وزراتخانه‌اى امرى حتمى بود. با این حال بدبینى مردم به سازمان اوقاف به حدى بود که مراکزش در شهرهاى مختلف مورد حمله و تهاجم قرار مى‌گرفت. «سازمان اوقاف که سرپرستى موقوفات و اداره اماکن مقدسه و مذهبى و حج و زیارت را عهده‌دار بود و طبعا یک تشکیلات مذهبى به شمار مى‌رفت توسط ویلون زن سابق رادیو «گلسرخى» اداره مى‌شد. گلسرخى موقوفات را به خوانندگان و مطربها و ستارگان سینما واگذار مى‌کرد. گلسرخى دست به یک رشوه‌خوارى گسترده در سازمان اوقاف زد و از مدیران حج اخاذى کرد. کار رشوه خوارى و فساد در سازمان اوقاف تا آنجا بالا گرفت که رژیم از تبعات آن به وحشت افتاد و گلسرخى را دستگیر و به چهار سال زندان محکوم کرد. اما مدیران دیگر اوقاف هم دست کمى از گلسرخى نداشتند. منوچهر آزمون با از درآمد اوقاف براى یک خواننده زن در شمال تهران خانه ساخت و به خاطر سوابق دوستى که با خوانندگان از زمان رادیو داشت به آنها از زمین‌هاى اوقافى مرغوب واگذار مى‌کرد.» حاجى واشنگتن/ ص 501