موضوع: قاسم مسعودی و لغو امتیاز روزنامه
تاریخ سند: 17 خرداد 1340
موضوع: قاسم مسعودی و لغو امتیاز روزنامه
متن سند:
شماره: 795 /311 ـ س.ن بطوریکه قاسم مسعودی مدیر روزنامه پست تهران روز دوشنبه 15 /3 /40 اظهار داشته است امتیاز این روزنامه‌ها لغو شده است و قریباً به آنها ابلاغ خواهد شد.
سیاسی .
آرام .
ناهید .
جوانمردان .
تلخ و شیرین .
نهضت آزادی .
صدای ملیون .
انتقام.
اصلاحات ایران .
نغمه دنیا .
تهران ما .
بینالمللی.
نامبرده بعد راجع به روزنامه فرمان گفته است با وجودی‌که عباس شاهنده بدنام‌تر از همه می‌باشد به‌علت نزدیکی زیاد با دربار تاکنون امتیاز او لغو نشده است.
ضمناً آقای مسعودی اظهار داشته بین مهدی میراشرافی مدیر روزنامه آتش و آقای علاء1 وزیر دربار را آشتی داده‌اند و به همین لحاظ دیگر آتش مقالات تند خود را نسبت به آقای علاء قطع کرده است.
اداره سوم 17 /2 /40 پرونده مربوطه ارائه شود 28 /3 /40 بخش 313 فعلاً اقدامی ندارد قاسمی 5 /4 /40 سوم (جراید ) گیرندگان اداره سوم(جراید)
توضیحات سند:
1.حسین علاء، فرزند میرزا محمد علیخان علاءالسلطنه در سال 1262 شمسی (1301 ق) در شهر تفلیس به دنیا آمد، در آن هنگام پدرش کنسول ایران در تفلیس بود و لقب معین الوزاره داشت.
در شب 11 محرم 1307 ق که ناصرالدین شاه از سفر سوم اروپا برمیگشت، در تفلیس به خانه معینالوزاره رفت و هنگام ورود او علاء به پیشواز شاه رفت و به زبان فرانسه به شاه خوشامد گفت.
در 1307 ق معینالوزاره لقب علاءالسلطنه گرفت و از طرف ناصرالدین شاه به وزیر مختاری ایران در لندن منصوب شد.
علاء هم به اتفاق پدر عازم انگلستان شد و تحصیلات متوسطه را در آنجا به پایان برد و در 1321 ق به پیشنهاد پدرش از طرف وزارت خارجه به عنوان کارمند، مأمور خدمت سفارت ایران در لندن شد.
در سال 1330 که علاءالسلطنه برای چندمین بار وزیرخارجه شد، علاء به ریاست کابینه‌ی وزارت خارجه ارتقا جست و لقب «معینالوزاره» گرفت.
او چون به زبان انگلیسی تسلط داشت بیشتر اوقات در مشکلات سیاسی که بین وزارت خارجه و سفارت انگلستان روی می‌داد واسطه‌ی ملاقات و مذاکره با وزیر مختار بود و اولیای سفارت انگلستان با توجه به سوابق مأموریت علاءالسلطنه در لندن به فرزندش نیز اعتماد داشتند.
علاء در دوران جنگ اول جهانی به مناسبت داشتن شغل ریاست کابینه‌ی وزارت امور خارجه و تسلط بر دو زبان انگلیسی و فرانسه در مذاکرات سیاسی ایران با سفارتخانههای خارجی نقش حساسی داشت.
او برای شکستن شهرت انگلوفیلی خود گاهی به جانبداری از آلمان تظاهر می‌کرد و در طول دوران زمامداری وثوق‌الدوله و مشیرالدوله و حکومت سپهدار رشتی و حکومت کودتا، وزیر مختار ایران در آمریکا بود.
علاء در انتخابات دوره‌ی پنجم به وکالت تهران برگزیده شد و در آذر ماه 1302 به تهران بازگشت.
وی همکاری صمیمانه با تقیزاده را از مجلس پنجم آغاز کرد و در جلسه‌ی نهم آبان 1304 که برای خلع سلطنت از سلسله‌ی قاجاریه رأی گرفته شد، علاء هم به بیعت تقیزاده رأی مخالف داد.
پس از پایان مجلس پنجم، در مرداد 1306 به وزیر مختاری ایران در پاریس برگزیده شد و در سال 1311 به تهران بازگشت و به ریاست بانک ملی رسید.
وی در نیمه‌ی دوم سال 1312 به وزیر مختاری ایران در لندن منصوب شد و 4 سال نیز در این مقام بود، سپس در سال 1316 به تهران احضار و از طرف جم نخستوزیر به ریاست کل تجارت و امور اقتصادی منصوب شد.
در نیمه‌ی دوم سال 1321 پس از فوت فرزین، علاء به وزارت دربار منصوب شد و قریب سه سال در این مقام بود و در سال 1324 به سمت سفیر ایران در آمریکا رسید و رهسپار واشنگتن شد.
وی در اواخر 1328 به ایران بازگشت و در فروردین 1329 در کابینه‌ی علی منصور به عنوان وزیر خارجه معرفی شد.
به دنبال ترور رزمآرا و مرگ وی در 16 اسفند 1329 توسط فدائیان اسلام، علاء مأمور تشکیل کابینه شد.
اما دوران زمامداری وی به دو روز بیشتر پس از گرفتن رأی اعتماد از مجلس در تاریخ 12 اردیبهشت بطول نینجامید.
وی پس از استعفا در اواسط سال 1330 مجدداً وزیر دربار شد.
پس از برکناری زاهدی از پست نخست وزیری در سال 1334، علاء مأمور تشکیل دولت شد.
به دنبال الحاق ایران در پیمان بغداد، علاء تصمیم به شرکت در کنفرانس دولتهای عضو پیمان بغداد را داشت که به دلیل مخالفت نبردهای ملی و مذهبی با این پیمان، فدائیان اسلام در تاریخ 25 آبان 1334 وی را که قصد شرکت در مجلس ترحیم سید مصطفی کاشانی (نماینده‌ی مجلس و فرزند ارشد آیۀالله کاشانی) که در مسجد شاه منعقد شده بود، ترور می‌کنند.
اما وی از این حادثه جان سالم به در برده و در حالی‌که سر و پیشانی‌اش جراحات سطحی برداشته و باندپیچ کرده بود، در جلسههای پیمان بغداد شرکت کرد.
به دنبال اینترور نواب صفوی و برخی از اعضای فدائیان اسلام دستگیر و محاکمه و اعدام شدند و دولت علاء تا اواخر 1335 به کار خود ادامه داد.
وی در سال 1336 بار دیگر به وزارت دربار منصوب شد و تا شهریور 1342 در این مقام بود.
نامبرده همچنین ریاست شورای جشنهای شاهنشاهی، ریاست هیأت امنا دانشگاه پهلوی ـ ریاست هیئت موسسین دانشگاه ملی، ریاست انجمن برادری جهانی و لاینز بینالمللی و استاد اعظم فراماسونری را به عهده داشت.
وی سرانجام در 21 تیر 1343 فوت کرد و در مجاورت حضرت عبدالعظیم دفن شد.
حسین فردوست در خصوص وی چنین میگوید: «...
این شخص طرفدار سیاست انگلیس و علاقمند شدید به محمدرضا، از دوره جوانی که هر دو نماینده مجلس بودند، نزدیکترین فرد به مصدق بود.
همین فرد، تردیدی نداشته و ندارم که محکمترین رابط بین محمدرضا با سفارتهای انگلیس و آمریکا و در عین حال محکمترین رابط بین محمدرضا و مصدق بود.
اطلاع داشتم که ملاقاتهای علاء با انگلیسیها و آمریکاییها فقط در رده سفیر بود و محل ملاقات آنها در ساختمان وزارت دربار بود.
» برای اطلاع از نقش علاء در دوران دولت مصدق و حضور وی در عرصه‌ی تحولات سیاسی دهه 1330 به کتاب خاطرات فردوست مراجعه کنید.
منبع: نخست وزیران، ابراهیم صفایی، ص 257